توسعه مراکز درمانی با امکانات ما مطابقت ندارد
14 سال پیش روز چهاردهم ژوئن با تصمیم مشترک صلیب سرخ و هلال احمر در تقویم جهانی به نام روز جهانی انتقال خون نام‌گذاری شد تا هم در این روز هم ضرورت آگاه‌سازی افکار عمومی نسبت به این مهم یاد آوری شود و هم از فعالیت انسان‌دوستانه کسانی که در این زمینه فعالیت می‌کنند تقدیر به عمل آید.
خوشبختانه کشور ما در بحث خون و فرآورده‌های خونی به استقلال کامل دست یافته است تا دیگر نیازی به واردات این فرآورده‌ها نباشد که دست یافتن به این مهم علاوه بر کمک‌های مردم مرهون تلاش افرادی است که در سازمان انتقل خون تلاش‌های بی‌وقفه دارند. در همین راستا به سراغ مدیرکل اداره کل انتقال خون خراسان رضوی رفتیم و با وی در مورد شرایط سازمان انتقال خون خراسان، عملکرد و مشکلاتش به گفت‌وگو نشستیم که متن آن را می‌خوانید.
مدیرکل سازمان انتقال خون خراسان رضوی گفت: وضعیت بودجه و نیروی انسانی سازمان انتقال خون یک هشدار جدی برای استان محسوب می‌شود چرا که ظرفیت‌های آن اصلا مطابق توسعه 59 بیمارستان و 6 دانشگاه علوم پزشکی نیست که از این سازمان خدمات دریافت می‌کنند.
سید حمیدرضا اسلامی در گفت‌وگو با «صبح‌امروز» افزود: تنها دانشگاه علوم پزشکی مشهد در سال گذشته 1400 تخت به ظرفیت خود اضافه کرده است. این افزایش تخت‌ها و افزایش خدمات درمانی استان به ویژه در بحث جراحی قلب، جراحی‌های وسیع شکمی، جراحی‌های زنان و زایمان، سوختگی، بیماران سرطانی، بیمارن هموفیلی و تالاسمی باعث شده میزان مصرف فرآورده‌های خونی افزایش پیدا کند، اما در مقابل هیچ امکاناتی برای ما جهت پوشش این مراکز و خدمات در نظر گرفته نشده است.
قسم خورده‌ایم عملی کنسل نشود
اسلامی ادامه داد: با وجود این که ما پرسنل سازمان اهدای خون هم قسم شده‌ایم که نگذایم هیچ عملی کنسل شود و جان بیماری در خطر بیفتند اما از مسئولین استانی، مسئولین شهری و مسئولین آستان قدس خواهش می‌کنیم که در جهت تحقق این هدف مقدس به ما کمک کنند.
وی افزود: من از همه خواهش می‌کنم به این نکته توجه کنند که خون در شرایط عادی به بیمار تزریق نمی‌شود بلکه بیمارانی نیاز به خون دارند جانشان به آن وابسته است و اصطلاحا بین این دنیا و آن دنیا قرار دارند.
باید نیازهای سازمان انتقال خون جدی گرفته شود
اسلامی تصریح کرد: بر این موضوع تاکید می‌کنم که اگر نیازهای سازمان انتقال خون جدی گرفته نشود در سال‌های آتی با بحران روبرو خواهیم شد چرا که رشد دانشگاه‌های علوم پزشکی و بیمارستان‌هایی چون بیمارستان رضوی خارج از توان پوششی ما است و اگر رشد نکنیم دیگر توان پاسخ‌گویی نخواهیم داشت.
مدیرکل سازمان انتقال خون خراسان رضوی گفت: این سازمان به شدت از کمبود بودجه، امکانات و نیرو رنج می‌برد و حتی ساختمان مرکزی این اداره کل استیجاری است. باید نهادهایی چون ارتش، سپاه پاسداران و آستان قدس رضوی که مراکز درمانی دارند و از توان مالی کافی برخورداند به کمک ما بیایند تا بتوانیم توان خود را جهت سرویس‌دهی بهتر افزایش دهیم.
وی افزود: با وجود تمام این مشکلات من به قهرمانان این شهر و استان افتخار می‌کنم، چرا که ما خانم‌هایی را داریم که بیش از 60 بار و آقایانی که بیش از 190 بار اهدای خون داشته‌اند. آن‌ها قهرمان‌های واقعی جامعه هستند که باید در جامعه دیده شوند تا مردم به این کار تشویق شوند چرا که طبق آمار ما از هر سه نفر، یک نفر در طول عمر خود به خون نیاز پیدا می‌کند.
141هزار و 857 مورد خون‌گیری در سال 96
اسلامی با اشراه به این که در هفته اهدای خون قرار داریم ، اظهار کرد: در سال 96 به همت مردم عزیز 184 هزار و 794 مراجعه کننده داشتیم که این آمار نسبت سال قبل یک درصد افزایش را نشان می‌دهد. از این تعداد مراجعه کننده از 141هزار و 857 نفر خون‌گیری انجام شد که این آمار نیز 3 درصد نسبت به سال قبل افزایش پیدا کرده است.
وی افزود: خوشبختانه با سیاست‌های سازمان انتقال خون استان خراسان رضوی تعداد اهداکنندگان مستمر رو به افزایش است و با چهار درصد افزایش در سال 96 به رکورد 53 درصد از کل اهدا کنندگان رسیده‌ایم. یکی از اهداف مهم ما در سال 97 افزایش اهداکنندگان مستمر است.
خون سالم و مطمئن مزایای اهداکنندگان مستمر
مدیرکل سازمان انتقال خون خراسان رضوی گفت: هدف‌گذاری افزایش تعداد اهداکنندگان مستمر به سه دلیل انجام شده است. اول این که دسترسی به این افراد راحت‌تر است. دوم این که این افراد از لحاظ خون و فرآورده‌های خونی نسبت به سایر افراد جامعه از سلامت بیشتری برخوردار هستند و این به دلیل حساسیت آن‌ها روی سلامتیشان است.
اسلامی ادامه داد: سومین عامل این است که چون این افراد حداقل سه بار در سال خون می‌دهند دفعات بیشتری آزمایش روی خون آن‌ها انجام می‌شود که باعث می‌شود خون مطمئن‌تری داشته باشیم و اگر آلودگی در خون آن‌ها مشاهده شود بلافاصله به آن‌ها اطلاع می‌دهیم تا از مشکلات احتمالی جلوگیری شود.
وی افزود: در سال 96، 38 هزار و 520 نفر از اهداکنندگان استان باسابقه بوده‌اند، یعنی در آن سال حداقل یکبار خون داده‌اند که این آمار رشد 2 درصدی را نسبت به سال 95 نشان می‌دهد. همچنین 28 هزار و 715 نفر از اهداکنندگان نیز برای مرتبه اول بوده که اهدای خون را تجربه می‌کردند که تعداد این افراد نیز رشد یک درصدی را نسبت بهسال قبل داشته است.
رشد یک درصدی اهدای خون خانم‌ها در سال 96
اسلامی تصریح کرد: آمار اهداکنندگان در سال 96 به تفکیک جنسیت این گونه نشان می‌دهد 133 هزار و 593 نفر از اهداکنندگان مرد بوده‌اند که نسبت به سال 95 رشد سه درصدی داشته است و 8 هزار و 264 نفر از اهداکنندگان خانم بوده‌اند که تعداد آن‌ها نیز نسبت به سال قبل یک درصد رشد داشته است.
وی ادامه داد: همان طور که آمار نشان می‌دهد تعداد اهداکنندگان خانم نسبت به آقایان بسیار کمتر است و این به دلیل باورهای غلط اجتماعی است که تصور می‌کنند چون خانم‌ها ماهانه خون از دست می‌دهند، اهدای خون برای آن‌ها ضرر دارد و باعث ضعیف شدن آن‌ها می‌شود در حالی که خون دادن باعث قوی‌تر شدن سیستم ایمنی و فعال‌تر شدن کارخانه خون‌سازی آن‌ها می‌شود و حتی موجب کم شدن سکته‌های قلبی و مغزی می‌شود. متاسفانه این آمار در سال‌های متمادی تکرار شده و تنها 6 درصد از اهداکنندگان در این سال‌ها خانم بوده‌اند.
352 هزار کیسه فرآوده خونی از 140 هزار مورد خون‌گیری
مدیرکل سازمان انتقال خون خراسان رضوی اظهار کرد: این نکته بسیار حائر اهمیت است که از حدود 140 هزار مورد خون‌گیری حدود 352 هزار کیسه خون و فرآورده خونی تولید شده است که این رقم بسیار بالاتر از توان نیرویی و بودجه ما است. در واقع بودجه و نیروی ما باید پاسخگوی بین 60 تا 100 هزار کیسه خون باشد که اختلاف فاحشی با رقم کنونی دارد.
وی ادامه داد: این یعنی علاوه بر کمک‌های مردم، نیروهای سازمان انتقال خون نیز سه برابر ظرفیت خود کار می‌کنند که نتیجه این شده که حتی یک عمل بخاطر کمبود خون یا فرآورده‌های خونی دچار تاخیر نشده است.
اسلامی تصریح کرد: در گذشته تنها خون گرفته شده به بیماران تزریق می‌شد اما اکنون گلبول‌های قرمز، پلاکت‌ها و پلاسما از خون جدا می‌شوند و به طور متوسط از هر کیسه خون، سه کیسه فرآوده به دست می‌اید.این کار موجب می‌شود مدیریت بهتر در فرآورده‌های خونی صورت گیرد و از هر فرآورده در مکام لازم استفاده شود.
3 سال قبل سازمان با بحران‌های جدی روبرو بود
وی در کورد عملکرد خود در سه سال سکان‌داری سازمان انتقال خون گفت: سه سال پیش که من به این سازمان آمدم دچار بحران‌های زیادی بودیم که مهم‌ترین آن‌ها نداشتن تاییدیه کشور آلمان برای پلاسما بود که ما را در حالت تعلق قرار داده بود. یعنی اگر پلاسمای ما تایید و ارسال نمی‌شد قیمت داروهای بیماران هموفیلی که از پلاسما تولید می‌شود بسیار بیشتر می‌شد.
اسلامی ادامه داد: پس از هشت ماه کار فشرده با همکاری معاونت‌های فنی و اداری مالی و البته کمک‌های بسیار استاندار خراسان رضوی توانستیم در برخی قسمت‌ها تغییرات ایجاد کنیم و چرخه‌های تهیه خون در برخی قسمت‌ها را تغییر بدهیم و در نهایت در بررسی هیئت ناظر آلمانی تاییدیه دولت این کشور را بگیریم و از تعلیق خارج شویم.
وی افزود: دومین مشکلی که باید حل می‌شد مشکلات پرسنلی سازمان بود که با هماهنگی ستاد انتقال خون و دستگاه‌های اجرایی توانستیم وضعیت پرداختی‌های نیروها را بهبود ببخشیم.
اسلامی اضافه کرد: سومین مشکل مهم ما وضعیت برخی مراکز انتقال خون از جمله در مجاورت حرم مطهر بود. ما در مجاورت حرم مطهر رضوی تنها یک کانکس انتقال خون داشتیم که چهار نفر می‌توانستند در آن خون اهدا کنند که شرایط آن‌ها نیز مساعد نبود.
عملیات ساخت ساختمان انتقال خون یکشنبه کلنگ می‌خورد
مدیرکل سازمان انتقال خون خراسان رضوی ابراز کرد: در همین راستا با رایزنی‌ها را با آستان قدس آغاز کردیم و با همکاری نزدیک آقای بختیاری نایب رئیس آستان قدس رضوی توانستیم زمینی را در مجاورت پاسگاه ثامن در بازار شهید آستانه پرست بگیریم. پس از گرفتن این زمین با همکاری دانشگاه علوم پزشکی توانستیم ساختمانی را در این زمین با هزینه‌ای در حدود 500 میلیون تومان بنا کنیم که در شان زوار اما هشتم(ع) باشد.
وی افزود: من به شخصه از این اتفاق بسیار خوشحالم و این موضوع را یکی از دستاوردهای مهم تیم مدیریتی سازمان انتقال خون می‌دانم که به امید خدا روز یک شنبه افتتاح می‌شود.
پیشرفت 30درصدی ساختمان سناباد بعد از هشت سال
اسلامی ادامه داد: مشکل بعدی ما در بحث فضا، ساختمان انتهای سناباد بود که دو مشکل داشت. اول 30 درصد پیشرفت فیزیکی ساختمان در هشت سال گذشته بود که برای سازمان حیاتی چون انتقال خون یک فاجعه محسوب می‌شود. در دوجلسه‌ای که با وزیر بهداشت، استاندار محترم و دانشگاه علوم پزشکی داشتیم که مقرر شد دانشگاه علوم پزشکی در ساخت این ساختمان به ما کمک کند که این اتفاق نیز رخ داد.
وی تصریح کرد: مشکل دوم این ساختمان محدوده آن بود که در یکی از گره‌های ترافیکی شهر واقع شده بود، درحالی که ساختمان‌های مرکز انتقال خون باید بیشترین دسترسی به بزرگراه و محل فرود بالگرد را داشته باشند.
اسلامی اضافه کرد: در همین راستا با هماهنگی و توافقی که بین وزیر بهداشت و رئیس سازمان انتقال خون کشور صورت گرفت قرار شد حدود 6 هزار متر زمین از شهرک دانش و سلامت به ما اختصاص یابد و از طریق فروش ساختمان سناباد هزینه ساخت این زمین را تامین کنیم که این پروژه نیز شنبه کلنگ می‌خورد و دانشگاه علوم پزشکی عملیات ساخت این مرکز را آغاز می‌کند.
فعالیت در آفرزیس سه برابر شده
مدیرکل سازمان انتقال خون خراسان رضوی گفت: موضوعی که ما بسیار علاقه داریم وی آن کار کنیم برنامه نوین طب انتقال خون است. این برنامه عمدتا مربوط به سلول‌های بنیادی و آفرزیس(جداسازی یکی از عناصر خون و بازگرداندن بقیه آن به اهداکننده) است. خوشبختانه با فعالیت‌های زیاد ما در این زمینه آمار ما سه برابر شده است.
اسلامی ادامه داد: خوبی آفرزیس این است که با جداسازی پلاکت و بازگرداندن بقیه خون می‌توان حدود 20 بار در سال از یک فرد پلاکت گرفت که فعالیت این پلاکت‌ها نیز 6 برابر پلاکت‌های عادی است. به همین روش می‌توان برای پلاسما و واکسن‌ها نیز اقدام کرد که اکنون در حال اقدام برای واکسن هاری هستیم.
وی افزود: مسئله بعد موضوع سلوله‌های بنیادی است که می‌توان با پیوند این سلول‌ها سرطان خون را درمان کرد. ما در زمینه سلول‌های بنیادی نیاز به سیستم HLAداریم. یعنی مثل گروه‌خونی که برای انتقال باید مطابقت داشته باشند،HLA نیز برای پیوند باید همخوانی داشته باشد.
دو روز در هفته دریافت اطلاعات HLA
اسلامی تصریح کرد: اکنون ما دو روز در هفته از داوطلبان HLA دریافت کرده و در بانک اطلاعاتی خود ذخیره می‌کنیم تا هر بیماری در هرجای کشور نیاز پیدا کرد بتوان با گرفتن آن از بدن اهداکننده آن را در اختیار بیمار قرار دهیم.
وی افزود: ما در بحث‌های آموزشی و برگزاری سمینارها حداکثر تلاش خود را انجام می‌دهیم اما نکته ناراحت کننده این است که طب انتقال خون در دوره پزشکی آموزش داده نمی‌شود. متاسفانه این یکی از ضعف‌های بسیاری از پزشکان ما است که اطلاعات کافی در این خصوص ندارند در حالی که طب انتقال خون از واحدهای درسی دانشگاه‌های غربی است.
فعالیت در زمینه خون اشعه دیده
مدیرکل سازمان انتقال خون خراسان رضوی ادامه داد: یکی دیگر از فعالیت‌های ما در زمینه خون اشعه دیده است که برای پیوند یا بیمارانی که دچار مشکل سیستم ایمنی هستند استفاده می‌شود. برای این افراد حتما باید خون قبل از تزریق اشعه خورده شود تا مواد حساسیت‌زا از آن حذف گردد. نیاز به این نوع خون با گسترش پیوندها افزایش پیدا کرده است و باید اطلاعات پزشکان ما در این زمینه افزایش یابد.
اسلامی در مورد جایگاه ایران در علم روز انتقال خون تصریح کرد: ما در بحث انتقال خون در سطح اول دنیا قرار داریم و در 22 کشور مدیترانه شرقی ایران آموزش دهنده است و البته این آموزش‌ها به صورت مداوم به شکل حضوری و ویدئو کنفرانس برای نیروهای مراکز خود سازمان نیز صورت می‌گیرد.
جزو سه کشور آسیایی دارای بانک خون‌های نادر
وی در پایان گفت: خوشبختانه فعالیت ما در کشور به سطحی رسیده که جزو سه کشوری در آسیا هستیم که بانک خون‌های نادر داریم. در آسیا تنها سه کشور ایران، چین و ژاپن دارای این بانک خون هستند. در سال گذشته ما سه مورد از داردندگان این خون‌های نادر داشتیم که اگر خون دیگری به آن‌ها تزریق می‌شد فوت می‌کردند اما با تزریق این خون‌ها از بانک خون‌های نادر درمان شدند.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.