در تعریف صحیح مهندسی ناتوان بوده ایم

در پس و پیش روزهایی هستیم که با نام بلند دانشمند گرانمایه تمدن ایران زمین و جهان اسلام «خواجه نصیرالدین طوسی» به نام «روز مهندس» شناخته ایم و صدالبته دامنه بلند و گرانسنگ علم و فن آوری و دانش هندسه و ریاضی در این سرزمین؛ آسمانی است به رخشانی از ستارگانی بیشمار؛ چون خیام و ابوریحان و غیاث الدین کاشانی و نام هایی بلندآوازه که برگ های زرین دفتر خردمندی این سرزمین و به ویژه خطه تمدنی خراسان بزرگ هستند.

بی گمان به ژرفا می دانید که در میان تمام کشورهای جهان، با اندک یا بسیار چرخیدن چرخه های اقتصادی شان، درهای دانشگاه های ما چندان بی محابا باز شده است که یکی از ده کشور پرورش دهنده و تربیت کننده « مهندس» در جهان هستیم و چه دردناک است که از دیگر سو می دانید که همزمان، حرفه « مهندسی » در صدر ده شغلی در کشور ماست که بیشترین مقوله دردبار « بیکاری» چنگ در گریبانشان انداخته است .

به بیان دیگر ما در صدر ده کشور نخست دنیا، هم مهندس تربیت میکنیم و هم به کار افزودن تعداد بیکاران تحصیلکرده ی خویشیم.

اما از منظری دیگر نیز موضوع را بنگریم : آیا ما و تمامی کشورهایی چون ما که شاید بتوان “در حال توسعه” مان نامید ، واقعا به اغنا و بی نیازی از تخصص مهندسان رسیده ایم؟ و تمامی زیرساخت های فنی و بنیادین خود را به حد اعلا به پایان رسانده ایم که مهندسان جوانمان در صدر فهرست بیکاران کشور هستند یا توان، حمیت، اراده و تدبیر لازم را در بکارگیری این خیل بی شمار مهندسان کشور نداشته ایم؟

باید امروز با سری افکنده، از تمامی این چند دهه، حداقل در جمع مدیران و متولیان شهرها و روستاها اقرار کنیم که ما ناتوان بوده ایم در جذب و تعریف صحیح شغل و حرفه برای مهندسانی که کم رقیب در جهان تربیت کرده ایم و صدالبته وقت آن است تا با گردنی افراشته و همتی بلند و به اتکای اعتماد و انتخاب مردمانی که میراث دار خردمندی و دانش و مهندسی این سرزمین هستند به سامان این امر مهم ، آستین همت بالا بزنیم.

در روزهایی که گذشت وزیر ارجمند راه و شهرسازی دولت تدبیر و امید از منع اشتغال مهندسانی گفتند که همزمان در ارگان هایی مرتبط مشغول بکار هستند و هرسو گفتاری و نوشتاری در له یا علیه این ابلاغ نامه مطرح شد ، اما آیا بر ما منتخبان بیست و نهم اردیبهشت ماه مردمان این شهر عزیز، وظیفه نیست تا فارغ از غوغاهای پدید آمده ، در قالب گفتگوهایی پژوهش شده و اندیشمندانه در این حوزه به واکنشی خردمندانه و از سر انصاف و تدبیر، بپردازیم ؟ آیا نباید روشن و معین و مبتنی بر نگرشی کارشناسانه، براین خارج شدن بخش قابل توجهی از مهندسان از گردونه کار حرفه ای و باز شدن درگاه ورود بخشی دیگر، به حرفه ساختن شهر، صاحب نظر باشیم؟ حال این نظر هر سوی ماجرا که باشد.

اگر امروزه همه مهندسان در عرصه ساخت و ساز شهر و ارائه خدمات فنی – مهندسی در شکلی مستقیم و بیواسطه از قابلیت های پر قدر و منابع بالقوه مدیریت شهری محسوب می شوند ، وظیفه شورای اسلامی شهر  و نهاد شهرداری در برابر بهره مندی صحیح و پوینده و بالنده از ایشان چیست؟

کدامیک از کمیسیون های شورای شهر، امروز بی بهره از خدمات مهندسی و یا بی توجه به اقدامات ایشان ؛ می توانند در عرصه تصمیم سازی مدیریت شهری اتخاذ نظر کنند؟

وقتی شمارگان پرونده های منتظر در کمیسیون ماده صد شهرداری مشهد در تعدادی حیرت انگیز و بسیار است، هنگامی که بررسی ها و آمارهایی قریب به واقعیت از ساخت و سازهایی متفاوت با پروانه صادره در بیش از نود درصد پلاک های ساختمانی شهر حکایت می کند، هنگامیکه بر طبق همین سنجش ها بیشتر از 80% ساختمان ها، نظرات  شهرسازان و معماران را به کنجی پنهان کرده اند و براساس سلیقه ای خام دستانه و تجاربی نامعتبر؛ خود به خنجر خون ریز سیما و منظر شهری و فضای زیستی شهروندان بدل گشته اند ، هنگامی که عمر مفید ساختمان های ما حتی به دو دهه نمی رسد و این یعنی فنای منابع ملی و سرمایه های پولی و تخصصی کشور؛ دیگر ظهور پدیده ناخوشآیند صوری گری در خدمات مهندسین، بلایی ناغافل و سر زده از ناکجا نیست، که شاید بی تدبیری و رخوت و گرفتار شدن در روزمرگی متولیان امر است در این هنگامه پرآشوب.

از درآمدهای نهاد متولی شهر که در بخشی گسترده از ساختن ساختمان ها توسط مهندسین؛ به حق، باید که تامین شود تا مسئولیت سازمانی شهرداری در پایش و جاری شدن تمامی مباحث مقررات ملی ساختمان و همچنین صیانت از آنچه در قالب طرح هایی فرادست نظیر طرح جامع و تفصیلی – با هر اندک و یا بسیاری که بر آنها بحث و تامل وارد است – جملگی دامنه گسترده مسئولیت هایی است که در صورت نخست وظیفه منتخبین پارلمان شهر و در پایه ای بلندتر، مسئولیت همه میراث داران خواجه نصیرها و فارابی ها و خیام هاست .

باید باور کنیم که سامان یافتن حرفه مهندسی؛ از مراحل نخستین  تربیت جوانان این سرزمین در مراکز آموزش عالی، تا تامین بستر صحیح، سلامت و از همه مهم تر تخصصی ، دانش محور و روزآمد حرفه ای و شغلی ایشان ؛ بیواسطه بر توانمندی و مدیریت بهینه شهر، مشهود و موثر است.

محمدهادی مهدی نیا

رئیس کمیسیون عمران و شهرسازی شورای اسلامی شهر مشهد