تماشای شهر فرنگ در سینمای فجر

نمایش یک بحران اخلاقی (اتاق تاریک – روح ا…حجازی)

حجازی همچون ساخته‌های پیشین اش در «اتاق تاریک» نیزبه سراغ یک بحران اخلاقی در زندگی زوجی جوان می‌رود. وی  با تمرکز بر بی‌اعتمادی آن‌ها در آستانه به خطر افتادن زندگی مشترک‌شان و به مدد بازی‌های ملموس و باور پذیر ساعد سهیلی و ساره بیات، چالش عاطفی و اخلاقی یک  زوج را برای تربیت فرزند خردسالشان  به نمایش می‌گذارد. فیلم با وجود برخی کاستی‌های فیلم‌نامه از جمله توجه نکردن به شخصیت پردازی آدم‌های فرعی داستان و ریتم کند،  با روایتی سر راست تماشاگرش را به روانکاوی شخصیت‌های اصلی اثر فرا می‌خواند. مخاطب نیز به سبب قاب بندی‌های چشمگیر، گره افکنی‌های لازم و فضای راز آلود فیلم، تا پایان با «اتاق تاریک» همراه می‌شود.

اثری سیاسی با روایتی الکن(امپراتور جهنم-پرویز شیخ طادی)

بررسی نقش گرو‌های تکفیری در جریان سیاسی خاورمیانه  مضمون اصلی فیلم جدید پرویز شیخ طادی است. «امپراتور جهنم» که سال گذشته برای حضور در جشنواره پذیرفته نشد، در ایران، گرجستان و فرانسه جلوی دوربین رفت. با وجود جلوه‌های ویژه تصویری و میدانی، فیلم نامه در روایت دارای لکنت است و ضعف‌های فراوان دارد. اگر چه فیلم برداری، طراحی صحنه و چهره پردازی و به ویژه بازی درخشان علی نصیریان در نقش یک مفتی سعودی بسیاری از کاستی‌های فیلم را پوشانده است. بی‌تردید «امپراتور جهنم» به سبب انگ سفارشی بودن و  چند پاره بودن فیلم نامه نمی‌تواند جزو فیلم‌های محبوب منتقدان باشد اما به لحاظ مضمونی سیاسی  در کارنامه شیخ طادی  به عنوان اثری جنجال برانگیز به ثبت خواهد رسید.

پرهیز از تقلید سینمای فرهادی (امیر-نیما اقلیما)

نخستین تجربه فیلمساز جوان مشهدی، اثری امیدوار کننده است. نیما اقلیما بی آنکه به سبک و سیاق فیلم اولی‌های چند سال اخیر، بخواهد تحت تاثیر سینمای اصغر فر هادی باشد، تجربه‌ای متفاوت و مستقل را در نخستین تجربه کارگردانی‌اش رقم می‌زند و روایت مدرن، غافلگیری و قهرمان‌پردازی اثر تحسین برانگیز است. اگر چه موتور «امی» دیر  گرم می‌شود و نماد پردازیهای پنهان دارد اما از نیمه دوم، فیلم ریتم مناسب خود را می‌یابد. بی تردید بازی میلاد کی مرام  را باید یکی از برگ برنده‌های کارنامه‌اش دانست و سحر دولتشاهی هم بازی در خور توجهی در فیلم دارد. به سبب طنزی جاری و موسیقی  تنیده در بافت  اثر، «امیر» فیلمی موفق در ترسیم نابرابری‌های اجتماعی به روایت نیما اقلیما است.

تجربه ای متفاوت و تحسین بر انگیز(تنگه ابوقریب-بهرام توکلی)

بهرام توکلی امسال با تجربه‌ای متفاوت در عرصه سینمای دفاع مقدس به جشنواره فجر آمده است. روایت داستان تعدادی از فرماندهان گردان عمار که حفط تنگه استراتژیک ابوقریب را در روزهای پایانی جنگ بر عهده دارند. ساختار  مستند گونه، جلوه‌های ویژه بصری و میدانی، چهره پردازی، طراحی صحنه  حرفه‌ای، موسیقی متن همخوان با فضا و همچنین فیلم برداری درخشان خضوعی ابیانه از نقاط عطف نخستین تجربه کارگردانی توکلی در عرصه سینمای جنگ است. بر خلاف بازی نه چندان دلچسب مهدی پاکدل بازی‌های متفاوت امیر جدیدی  تحسین برانگیز است. اگر چه فیلم‌نامه اثر، فاقد فراز و نشیب و نقاط عطف است ولی کار گردان با «تنگه ابو قریب» دو نشان زده است. هم تحسین منتقدان را بر انگیخت و هم مسیر بازگشت کارگردانان  را به سینمای جنگ هموار کرد.

یک درام جذاب و پر کشش(چهار راه استانبول-مصطفی کیایی)

مصطفی کیایی با واقعه نگاری حادثه پلاسکو از همان دقایق نخست فیلم، مخاطبی را که پیش زمینه لازم را از این رخداد تلخ دارد با خود همراه می‌کند. اگر چه فیلم ارتباط کاملی با فاجعه پلاسکو ندارد اما کارگردان صرفا  به  بهانه حرفه و موقعیت شغلی شخصیت‌های داستان «چهار راه استانبول» ،به ماجرای پلاسکو گریز می‌زند. با وجود برخی کاستی‌های فیلم نامه به لحاظ شخصیت پردازی  و تمرکز نکردن کامل بر حقیقت آتش سوزی، نخستین فیلمی است که به این سانحه می‌پردازد. «چهار راه استانبول» به دلیل جلوه‌های ویژه، چهره پردازی، بازی‌های خوب و قابل دفاع  محسن کیایی، سحر دولتشاهی، ماهور الوند، مسعود کرامتی  و مهدی پاکدل در نقش آتش نشان و به عنوان درامی پر کشش، جذاب و قصه گو درباره این سانحه ملی بی‌تردید سال آینده گیشه موفقی را برای فیلم جدید مصطفی کیایی رقم  خواهد زد.

تصویری متفاوت از یک زن معتاد(دارکوب-بهروز شعیبی)

پس از ساخت فیلم سیاسی«سیانور» بهروز شعیبی امسال به سراغ داستانی با حال و هوای اجتماعی و تلخ  با مضمون اعتیادرفته است. ملو درام «دارکوب» به سبب  داستانی ملموس و باور پذیر، تماشاگرش را تا پایان با خود همراه می‌کند.کارگردان افزون بر نمایش فرو پاشی زندگی یک مادر معتاد، تقابل عشق و احساس مادرانه را نیز نشانه گرفته است و با دیدگاهی متفاوت به  شخصیت و دغدغه های زنی معتاد با بازی درخشان و گریم سنگین سارا بهرامی نگریسته است. مادری که تصمیم قطعی گرفته است برای به دست آوردن دخترش اعتیادش را ترک کند. مادری که در پیشبرد درام نقشی بسزا دارد. بهره‌گیری بهینه از کلیشه‌ها؛ چهره‌پردازی حرفه؛ طراحی صحنه موزون، موسیقی متن دلنشین و بازی‌های قابل تامل جمشید هاشم پور، نگار عابدی، هادی حجازی فر، امین حیایی و مهناز افشار برگ برنده‌های «دارکوب» است. با وجود برخی ضعف‌ها در دیالوگ نویسی و دکوپاژ؛ فیلم به سبب پرداخت کافی به جزییات با داستانگویی هوشمندانه به سبک کلاسیک، رگ مخاطب را در دست می‌گیرد و بی‌شک می‌توان «دارکوب» شعیبی  را جزو یکی ا ز فیلم‌های موفق و پر مخاطب در گیشه سینمای۹۷ دانست.

روایتی ماتدگار از شهیدان گمنام(سرو زیر آب-محمد علی باشه آهنگر)

جدید‌ترین ساخته باشه آهنگر سرنوشت شماری از شهدای گمنام را روایت می‌کند. بی‌تردید فیلمنامه و کارگردانی «سرو زیر آب» حرف‌های بسیاری برای گفتن دارد و فیلمبرداری سکانس‌های زیر آب استاد علیرضا زرین دست به فیلم تشخص زیادی بخشیده است. فیلم با محوریت شهدای گمنام و اتفاقاتی که در معراج شهدا رخ می‌دهد نگاهی به دور از کلیشه‌های رایج به جنگ دارد. بازی‌های درخشان بابک حمیدیان، مهتاب تصیر پور و بازی در سکوت ستاره اسکندری تحسین برانگیز است. همچنین تنوع لوکیشن بستر لازم را برای توجه به نقش اقلیت‌های دینی و اقوام مختلف ایران در جنگ  فراهم می‌کند. درفیلم مواجهه آدم‌های درگیر جنگ با موضوع تفحص و شناسایی شهدای گمنام؛ بی آن که  گلوله‌ای شلیک شود یا انفجاری رخ دهد شکل می‌گیرد ولی جنگ در لحظه لحظه فیلم حضوری تعیین کننده  دارد. بی گمان «سرو زیر آب» نقطه عطفی در سینمای دفاع مقدس و کارنامه باشه آهنگر است که به دل مخاطب می تشیند و برایش چالش بر انگیز خواهد بود.

دغدغه های یک دختر فوتبالیست (عرق سرد-سهیل بیرقی)

بیرقی در فیلم جدیدش داستان دختری فوتبالیست را روایت می‌کند که در آستانه اعزام به مسابقات آسیایی به دلیل مخالفت و حسادت غیر منطقی همسر ش ممنوع الخروج می‌شود.«عرق سرد» مشکلات، دغدغه‌ها و موانع ریز و درشت ورزش زنان  را فراتر از قالب‌های رابج روایی در سینمای ایران به تصویر می‌کشد. باران کوثری که برای نقش آفرینی در این فیلم وزنش را۲۱ کیلو گرم کاهش داد  بازی درخشانی ارایه کرده و تا حد زیادی کاستی‌های بازی امیر جدیدی را کمرنگ کرده است. درام پر تحرک «عرق سرد» بدون خرده پیرنگ، روایتی سر راست، قهرمان و ضد قهرمان و شخصیت‌های اصلی باورپذیری دارد که همدلی مخاطب را بر می انگیزد. بازی‌های سحر دولتشاهی و لیلی رشیدی نیز قابل تامل است. بی شک «عرق سرد» از جمله فیلم‌هایی است که به خاطر مضمون جسورانه‌اش استقبال مخاطب را  زمان اکران عمومی به همراه خواهد داشت چون برگ برنده کم ندارد.

دفاع از غیرت ایرانی (لاتاری-محمد حسین مهدویان)

مهدویان پس از ساخت «فیلم سیاسی» «ماجرای نیمروز»، امسال دیگر بارپشت دوربین فیلمی اجتماعی به روز با سوژه‌ای ملتهب رفته است.«لاتاری» باداستانی  ملتهب که جزو خط قرمزهای سینمای ایران  است، قصد  تثبیت جایگاهش  را در سینمای حرفه‌ای دارد. فیلم‌برداری به دلیل مضمون جسارت‌آمیز و جنجالی اثر که قاچاق دختران ایرانی به کشورهای عربی و حاشیه خلیج فارس است، در ایران، دبی، قطر جلوی دوربین رفت. بازی‌های درخشان ساعد سهیلی، حمید فرخ نژاد، هادی حجازی‌فر و جواد عزتی به مدد فیلم نامه‌ای حساسیت برانگیز، «لاتاری» را با وجود برخی کاستی‌ها در فیلم نامه اثری در دفاع از غیرت ایرانی و ناموس پرستی معرفی می‌کند فیلمی هم که خود مهدویان نیز آن را بهترین اثر کارنامه‌اش می‌داند که تولید آن حساسیت‌ها، موانع، مشکلات و تجربیات متفاوتی را برایش به همراه داشته است. بی تردید «لاتاری» با وجود برخی شعار زدگی‌ها و ارایه مانیفست و بیانیه در برخی سکانس‌ها و با توجه به حواشی فروان در مرحله پیش تولید و ساخت  اثری کنجکاو بر انگیز است که مخاطبان انبوهی را  برای تماشا به سالن  های سینما می‌کشاند.

فضایی خشن با شخصیت های عصیانگر(مغزهای کوچک زنگ زده-هومن سیدی)

چنین به نطر می‌رسد فیلم جدید هومن سیدی اثری کامل‌تر نسبت به ساخته‌های پیشین این بازیگر و کارگردان مستعد و تحربه گرای سینماست. وی در ملو درام «مغز های کوچک زنگ زده» بر داستانگویی به سبک کلاسیک تمرکز کرده است و با شخصیت‌هایی معترض، عصبی و عصیانگر،اعتیاد فقر، نابرابری‌های اجتماعی و شکاف طبقاتی را روایت می‌کند. بازی نوید محمد زاده بسیار درخشان است که البته بسیار متفاوت  از «ابد و یک روز» ظاهر شده است. فیلم در ادامه مسیر تجربه‌گرایی هومن سیدی و بازی فرهاد اصلانی در آن همچون همیشه تاثیر گذار است. هومن سیدی خود فیلم جدیدش را دوست داشتنی‌تر و جذاب‌تر از ساخته‌های دیگرش می‌داند. فضای خشن فیلم و شخصیت‌های عصبی، «مغز‌های کوچک زنگ زده» را در زمره آثاری قرار می‌دهد که سیدی در آن به نقطه‌ای متعادل در فرم و روایت پردازی رسیده است. بی‌شک فیلم حدید سیدی با وجود برخی آدم‌های اضافه و پراکندگی لحن در برخی سکاتس‌ها، همچون دیگر آثارش تجره‌ای متفاوت است که تماشاگر را برای دیدن آ ن کنجکاو می‌کند.

گزارشی از احمد صبریان