این نشانهای آشنا
مرتضی ممیز که خود طراح و بنیان‌گذار رشته گرافیک در ایران است، نشانه‌های بسیاری را برای سازمان‌ها، شرکت‌ها و موسسات طراحی کرده که از معروف‌ترین طراحی‌های لوگو در ایران به شمار می‌روند.
- لوگوی شرکت اتومبیل‌سازی سایپا:
نشانه شرکت سایپا یکی از آشناترین نشانه‌ها برای ایرانی‌هاست. لوگویی که سال‌هاست آن را در خیابان‌های شهر و روی اتومبیل‌های مختلفی که ساخت این شرکت هستند می‌بینیم. ممیز این طرح را در سال 1366 و پس از رونق گرفتن کارخانهٔ سایپا برای این شرکت طراحی کرد.
ممیز طراحی این نشانه را این‌گونه توصیف کرده است:
«به کارخانهٔ سایپا چند طرح خوب دیگر را هم پیشنهاد دادم، اما آن‌ها این طرح را که براساس نقوش آجری بناهای مراغه ساخته بودم و شباهتی به نشانهٔ اتومبیل‌سازی «مرسدس بنز» داشت انتخاب کردند.»
- لوگوی سازمان آتش نشانی:
نشانهای که روی ماشین‌های آتش‌نشانی می‌بینیم کار مرتضی ممیز است که آن را در سال 1374 برای سازمان آتش‌نشانی طراحی کرد.
او دربارهٔ طرح این سازمان توضیح داده است:
«برای آن که شعله را طراحی کنم تلاش زیادی کردم. اول خواستم شعلهٔ سرکشی را طراحی کنم؛ بعد فکر کردم شعله حالت شعاری پیدا می‌کند و بالاخره فکر کردم اگر شعله فرمی قوی و چشم‌گیر داشته باشد هم نیت اولیهٔ مرا مطرح می‌کند و هم جنبهٔ اخطار و توجه را به خوبی القاء می‌کند. چارچوب سیاه رنگ روحیهٔ تسلط و کنترل آتش را تداعی می‌کند.»
- لوگوی موسسه استاندارد:
شاید بتوان گفت معروف‌ترین طراحی نشانهٔ مرتضی ممیز نشانهای است که برای موسسهٔ استاندارد ایران طراحی کرده است و سال‌هاست که روی کالاها و محصولات مختلف دیده می‌شود. ممیز این طرح را در سال 1364 و با استفاده از حروف اول کلمات Institute of Standard and Industrial Research of Iran که نام لاتین «مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران» است طراحی کرد.
این گرافیست دربارهٔ طراحی این نشانه گفته است:
«در طراحی نشانهٔ استاندارد توانستم از قلمی استفاده کنم که به خوبی حروف اختصاری ISIRI را به کلمهٔ ایران تبدیل کند. دوست داشتم کادر فلش مانندی اطراف نوشته را ببندد. کادری که دو زاویهٔ آن کاملاً تیز و دو زاویهٔ دیگر منحنی و نرم باشد، تا در نهایت خلاصگی فلش حداکثر و حداقل را که هدف داوری مؤسسه در محصولات است نشان دهد. اما این حد سادگی برای سفارش‌دهنده کافی نبود؛ با اضافه کردن خطوط بیشتر حالت فلش را نمایان‌تر کردم.»
- لوگوی موزه رضا عباسی:
موزه رضا عباسی، در سال 1356در خیابان شریعتی تهران گشایش یافت و به یاد نقاش مشهور دوره صفوی «رضا عباسی» نام‌گذاری شد.نشانه این موزه یکی از زیباترین نشانه‌هایی است که توسط ممیز طراحی شده و خوشنویسی‌اش نیز کار محمد احصایی است.
ممیز درباره این طرح گفته است:
«برای طراحی نشانه موزهٔ رضا عباسی فرصت مغتنمی برایم پیش آمد، زیرا این نقاش جد بزرگ خانوادهٔ من است؛ این بود که مشتاقانه دست به کار شدم و کنار دست محمد احصایی نشستم و از صبوری او استفاده کردم و دایم پیچ و خم‌ها را به قلم و دست او دادم تا ترکیب نوشته به دست آمد و بعد در آتلیه‌ام مفصل روی ترکیب‌بندی‌ها کار کردم. آیدین آغداشلو هم روی گل اسلیمی اصلاحاتی انجام داد.»
- لوگوی شهرداری تهران:
پایتخت ایران در قدیم شهر دروازه‌ها بود. دروازه‌هایی که بعدها به کمک ممیز آمدند تا او بتواند طرح مناسبی را برای شهرداری تهران پیاده کند. ممیز این طرح را در سال 1368 طراحی کرد. او مسیر طراحی این نشانه را این‌گونه شرح داده است:
«هدف اصلی‌ام در طراحی نشانه شهرداری تهران، نشان دادن شهری با دروازه‌های قدیمی‌اش بود. ضمن کار، از ترکیب دروازه‌ها به نقش گلی رسیدم. تعداد دروازه‌های قدیم تهران 12 تا بود. فکر کردم برای حفظ سادگی نقش، تعداد گلبرگ‌ها را به کم‌ترین عدد مناسب برسانم.»
- لوگوی سازمان چای کشور:
قدیمی‌ترین طرحی که مرتضی ممیز به عنوان نشانهای برای یک سازمان طراحی کرده، لوگوی سازمان چای کشور است. او این طرح را در سال 1337 طراحی کرد و با بهره‌گیری از یک طرح ساده که از برگ چای الهام گرفته شده، یکی از ساده‌ترین، زیباترین و در عین حال ماندگارترین طرح‌های ممیز است که همچنان هم مورد استفاده قرار می‌گیرد.
منبع: کانال تلگرامی ماهنامه تخصصی، تئاتر، سینما و ادبیات، «بارثاوا»،
بارثاوا، فصلی نو در هنر و ادبیات…
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.