موزه ویژه‌ای برای هنرهای تجسمی نداریم

کتاب «شاهکارهای مجسمه‌سازی جهان؛ از آنتیک تا نئوکلاسیسم» به قلم صالح موسویان در زمینه مجسمه سازی سال گذشته انتشار پیدا کرد. به همین بهانه سراغ موسویان رفتیم و در مورد کتاب او و همچنین حال و هوای این روزهای مجسمه سازی با وی به گفت­وگو نشستیم.

موسویان ابتدا به توضیحاتی راجع به کتابش پرداخت و در  این زمینه گفت: این کتاب در حوزه مجسمه‌سازی و تاریخ هنر مجسمه‌سازی است. کتاب با بررسی مجسمه‌ها از دوران کلاسیک یونان پرداخته که تقریبا به 400 سال قبل از میلاد مسیح می‌رسد و این بخش با عنوان مجسمه­‌سازی کلاسیک شناخته می‌شود و تا رمانتیسم ادامه می یابد. کتاب به دو بخش تقسیم می­شود: یک سری به صورت تصویری و نمایان و بخش دیگر به صورت متون و نوشته است.

منابع زیادی نداریم

دلیل اصلی جمع­آوری کتاب این بود که بسیاری از هنرمندان ما به کتب هنری دسترسی مناسبی ندارند، ما خیلی منابع قوی در این زمینه نداریم و حتی موزه­هایی که بتوان از این دست آثار در آنجا به نمایش درآید هم نداریم و از لحاظ بصری بسیار فقیر هستیم. برای دیدن این گونه مجسمه­ها و آثار حتی مکان مناسبی هم نداریم. در مشهد هم فقط چند نمونه بسیار خوب از اساتید بزرگ داریم مثل مجسمه فردوسی، مجسمه نادرشاه و آثاری از این دست ولی به آن صورت که باید به آن پرداخته نشده است. از اینرو تصمیم به جمع­آوری این مجموعه گرفتم که هم عکس­هایی فاخر و زیبایی داشته باشد تا هنرمند بتواند از زوایای بهتر و با جزئیات بیشتر آثار را بررسی کند و هم متون که از منابع و کتب تاریخ هنر در این بازه استفاده شده است. برای جمع آوری اطلاعات گاهی آنقدر کار سخت می­شد که مجبور می­شدیم به منابع لاتین رجوع کنیم تا بتوانیم نیاز هنرمندان خودمان را به خوبی فراهم کنیم و جالب اینجاست که حتی گاهی هم اثر نام گذاری نشده بودند.

مجسمه‌­سازی در گذر تاریخ

موسویان در ادامه گفت: این پروژه بیش از دوسال طول کشید و ما هم تلاش کردیم مجموعه‌ای که جمع­آوری کردیم در درجه اول مربوط به تاریخ هنر مجسمه­سازی از دوران کلاسیک تا دوران معاصر باشد ولی به دلیل سنگین بودن کار و عدم همکاری برخی ناشرین آن را سبک کرده و در نهایت کتابی در حدود 130 صفحه به مرحله چاپ رسید. آقای خواجوی از نشر شمشاد و آبان کتاب را به محض دیدن پسندیدند و کتاب وارد مرحله چاپ شد. امیدوارم این کتاب منبع خوبی برای دانشجویان رشته‌های مرتبط باشد و متقاضیان بتوانند از آن به خوبی استفاده کنند.

باید تأکید کنم که هیچ حمایتی از سوی هیچ ارگانی برای چاپ نشد. کتاب در حدود یازده ماه پیش چاپ و سپس پروسه پخش آن انجام شد. کتاب در قالب کتب نفیس چاپ شده و استقبال خوبی هم از خرید آن صورت گرفته است. طبق آماری که بنده دارم در بسیاری از کتاب فروشی‌های معتبر خیلی زود و خیلی خوب به فروش رفته است.

اهمیت موزه هنرهای تجسمی

برای پیشرفت در این حوزه، قدم اول شناخت آثار و تهیه منابع خوب این زمینه و همچنین تحصیلات آکادمیک با توجه به دانشگاه­های موجود است. ولی ما به آن صورت چه منابع نظری و چه تاریخچه، منابع واحد و خوبی برای رشته مجسمه سازی نداریم که به آن بتوان استناد کرد، امیدواریم تلاش بیشتری در این زمینه شود. نداشتن موزه­هایی در این هنر نیز از دیگر کمبودهای ما در این زمینه است که امیدواریم این مشکل نیز حل شود. بنده تا کنون دوازده مجموعه از این دست را جمع­آوری کردم که امیدوارم بتوانم دو مجموعه دیگر را امسال به چاپ برسانم.

پژوهش­هایی قبل از این در تاریخ مجسمه­سازی ایران توسط پرویز تناولی صورت گرفته ولی به طور کلی و تا جایی که من در این حوزه اطلاع دارم کسی به این شکل کار نکرده است و این به عنوان اولین اثر در این زمینه است. علاوه بر اینکه در مورد تاریخ هنر مجسمه­سازی منبع و اطلاعات کافی نداریم. مشکل دیگر این است که برای دوره معاصر نیز کتاب و منبع مناسبی نداریم. فقط چند کتاب داریم که توسط سهمی آذر گردآوری و چاپ شده­اند که همین­ها نیز آثاری نفیس و ارزشمند در این زمینه هستند.

مطالعه باید بیشتر شود!

با توجه به اینکه فرهنگ کتاب خوانی در ایران بسیار کم شده و حتی به دقیقه رسیده فاصله ما با کارهای پژوهشی بسیار زیاد شده است و به همین دلیل اول نیاز است تا در زمینه مطالعه به پیشرفتی برسیم و پس از آن منابعی قوی و درست را در این زمینه آماده کنیم تا در دسترس مخاطبان قرار گیرد تا هم از لحاظ تئوری بتوانیم قدمی رو به جلو برداریم و هم از لحاظ عملی و علمی سطح  هنرمجسمه­سازی تغییر کند.

امیدوارم مکان­هایی که توانایی این را دارند و افرادی که در این زمینه کار می­کنند حمایت شوند تا حداقل زودتر این کتاب­ها و منابع منتشر و وارد بازار شود تا خیلی‌ها از آن‌ها استفاده کنند و به عقیده من حمایت از کارهای پژوهشی باید در اولویت قرار گیرد.

حامد دائمی