فریبکاری به نام تبلیغات!
مریم اصغری
سریال «ازازیل» این روزها با حاشیه‌های تبلیغاتی داغ و عجیب و غریب خود، به یکی از بحث‌برانگیزترین موضوعات رسانه‌ها تبدیل شده و بر سر زبان‌ها افتاده است. این مجموعه که به کارگردانی حسن فتحی در ۲ فصل ۱۳ قسمتی در ژانر معمایی، روانشناختی و پلیسی در حال ساخت و تولید است، زندگی یک پزشک زنان و زایمان و همسرش رضا را روایت می‌کند که در زمان برگزاری یک مهمانی در منزل آنها، همسایه‌شان گم می‌شود و با کشف این ماجرا، پلیس به این نتیجه می‌رسد که این پرونده ممکن است با دو پرونده گم شدن زنان دیگر ارتباط داشته باشد. دراین‌میان، جسد دختری نیز پیدا می‌شود که پیچیدگی داستان را دوچندان می‌کند و…
به گزارش روزنامه «صبح امروز»؛ آنچه که «ازازیل» را این روزها بر سر زبان‌ها انداخته، حواشی است که نقد و نظرهای بسیاری را به دنبال داشته است. ماجرا نیز از این قرار بوده که ابتدا عروسکی ترسناک در کنار بساط پرچم‌فروشی در ورزشگاه قدس و در صفحه یک بلاگر دیده شد. سپس بهرنگ علوی، بازیگر معروف، ویدیویی را منتشر کرد که شیشه ماشینش را شکسته‌اند و این عروسک را داخل خودرو او قرار داده و او را به خانه‌ای مرموز در کلاردشت دعوت کرده بودند تا طلسمش را باطل کند. علوی در ویدئویی که به شکل نسبتا مستندی ساخته شده بود و با دوربین موبایل ضبط می‌شد، همراه فرد دیگری به این مکان متروکه رفت و غیبش زد! برای مدتی از او خبری نبود و برخی نگرانش شده بودند. در نهایت، با انتشار تیزر سریال ازازیل مشخص شد تمام این ماجرا بخشی از یک کمپین تبلیغاتی برای معرفی این مجموعه بوده است.
اما این نوع تبلیغ واکنش‌های بسیاری را به همراه داشت تا جایی که حتی کارگردان این مجموعه در واکنش به کمپین تبلیغاتی پرحاشیه این سریال که توسط بهرنگ علوی اجرا شد، در صفحه اینستاگرامش پستی منتشر کرد و نوشت: «بارها در گفتگو با همکاران و رسانه‌ها بر این نکته تأکید کرده‌ام که جنس تبليغات رسانه ای پلتفرم‌ها باید با شرايط روحی و ذهنی جامعه منطبق و همسنگ باشد، از ماجراي تبليغی پیشامد کرده تا دیشب كاملاً بيخبر بودم و اساساً نیازی به این دست از تبلیغات نمی‌بینم؛ عطر آنست که خود ببوید نه آنکه عطار بگوید!!!»
زنگ خطر جدی برای صنعت سینما
طبیعتا ماجرای اخیر بهرنگ علوی و سریال جدیدی که در آن به ایفای نقش پرداخته، تنها یک حواشی ساده نیست. این رویداد، زنگ خطری جدی برای صنعت سینما و به خصوص شیوه‌های تبلیغاتی آن است. چراکه علوی با انتشار یک ویدیوی ساختگی و ایجاد جوی مملو از ترس و وحشت، تلاش کرد تا با بهره‌گیری از یک استراتژی تبلیغاتی شناخته‌شده به نام «ویروسی مارکتینگ»، به صورت غیراصولی توجه‌ها را به «ازازیل» جلب کند. استراتژی که بسیاری آن را فریب می‌دانند.
واکاوی یک استراتژی تبلیغاتی
ویروسی مارکتینگ، روشی است که در آن محتوا به سرعت و به صورت ویروسی در میان مخاطبان منتشر می‌شود و نام این شیوه نیز برگرفته از همین موضوع است. این روش اغلب با ایجاد هیجان، کنجکاوی یا حتی شوک همراه است تا مخاطب را به اشتراک‌گذاری محتوا ترغیب کند.
در این میان اما به عقیده صاحبنظران صنعت سینما، زمانی که این روش به ابزاری برای فریب و سوءاستفاده از مخاطب تبدیل می‌شود، دیگر نمی‌توان آن را یک استراتژی تبلیغاتی موثر دانست، بلکه باید آن را یک اقدام غیر اخلاقی و نادرست تلقی کرد.
وقتی ترس، ابزاری برای سوءاستفاده از مخاطب می‌شود
در مورد ماجرای کمپین تبلیغاتی پرحاشیه «ازازیل»، آنچه بیش از هر چیز جای تأسف دارد، سوءاستفاده از احساسات مخاطب و ایجاد جوی از ناامنی است. این اقدام، نه تنها به اعتماد مخاطبان آسیب می‌زند، بلکه به اعتبار کل صنعت سینما لطمه وارد می‌کند. چراکه سینما باید فضایی برای خلق هنر و ایجاد ارتباط با مخاطب باشد، نه میدانی برای بازی‌های روانی و فریبکاری.
بنابراین بدون شک استفاده از ترس و وحشت برای فروش، ترفندی قدیمی و نخ‌نماست که تنها نشان‌دهنده‌ی ضعف در محتوا و داستان فیلم است. این درست همان موضوعی است که حسن فتحی نیز در واکنش به این شیوه تبلیغاتی بر آن تاکید کرده است. بنابراین اگر فیلمی ارزش دیدن داشته باشد، نیازی به چنین حقه‌بازی‌هایی نیست. این‌گونه اقدامات، نه تنها به فروش فیلم کمک نمی‌کنند، بلکه باعث ایجاد انزجار و بی‌اعتمادی در مخاطب می‌شوند.
و در پایان…
صنعت سینما باید به سمت تولید آثاری با کیفیت و اصیل حرکت کند و از اتکا به ترفندهای تبلیغاتی ارزان‌قیمت و گمراه‌کننده خودداری کند. نهادهای نظارتی نیز باید با قاطعیت با چنین تخلفاتی برخورد کنند تا شاهد تکرار چنین حوادثی نباشیم.
در نهایت، باید تأکید کرد که مخاطبان حق دارند از هنرمندان و صنعت سینما انتظار داشته باشند که با صداقت و شفافیت با آنها برخورد کنند. ما حق داریم از فیلم‌هایی لذت ببریم که ارزش هنری داشته باشند، نه فیلم‌هایی که با ترفندهای ویروسی مارکتینگ به خوردمان داده می‌شوند. درواقع «عطر آنست که خود ببوید نه آنکه عطار بگوید!!!»
به گزارش «صبح امروز»؛ سریال ازازیل در ژانر پلیسی، معمایی ساخته شده و تیزر آن نیز بیانگر این موضوع است که این مجموعه مناسب افراد زیر ۱۵ سال نیست .در این سریال به نویسندگی مسعود خاکباز و کارگردانی حسن فتحی بازیگرانی همچون، پریناز ایزدیار، محسن تنابنده، بابک حمیدیان، بهرام رادان، محمد بحرانی، گوهر خیر اندیش، احترام برومند، پیمان معادی، مریلا زارعی، بهرنگ علوی، مریم سعادت و… به ایفای نقش پرداخته اند.