نظام مهندسی و محیط زیست
سیدجلال حیدری : کارشناسی ارشد محیط زیست
امروزه توجه به مسائل محیط زیستی و حفظ الزامات توسعه‌ی پایدار در طراحی و اجرای پروزه‌های عمرانی و ساخت و سازهای مختلف، از امور اجتناب ناپذیر به شمار می‌روند.
به همین دلیل قطعاً می‌توان بین نظام مهندسی و مسائل محیط زیستی ارتباطی عمیق و تنگاتنگ برقرار کرد. این ارتباط از چندین جنبه قابل بررسی است:
نخست این‌که باید دانست مهندسان عوامل کلیدی در مسائل زیست محیطی به شمار می‌روند.
مهندسان در طراحی و ساخت ساختمان‌ها، صنایع، زیرساخت‌ها و سایر پروژه‌های عمرانی نقش محوری دارند. تصمیم‌های آن‌ها در انتخاب مصالح، روش‌های ساخت و بهره‌برداری از این سازه‌ها می‌تواند تأثیر مستقیمی بر محیط زیست داشته باشد. به عنوان نمونه، انتخاب مصالح سازگار با محیط زیست، طراحی ساختمان‌های کم‌مصرف انرژی و کاهش تولید زباله از جمله مواردی است که مهندسان می‌توانند در آن نقش فعالی ایفا کنند.
همچنین مهندسان نقش مهمی در مدیریت منابع آب، خاک و انرژی دارند. آن‌ها می‌توانند با طراحی سیستم‌های آبیاری بهینه، مدیریت پساب‌ها و توسعه منابع انرژی تجدیدپذیر به حفظ محیط زیست کمک کنند.
در همین پارادایم، مهندسان می‌توانند با انجام ارزیابی‌های دقیق از اثرات زیست محیطی پروژه‌ها، به شناسایی و کاهش خطرات زیست محیطی کمک کنند.
در گام دوم، مهندسان می‌توانند با طراحی ساختمان‌ها و سیستم‌های انرژی کارآمد، به کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و مقابله با تغییر اقلیم کمک کنند و با طراحی سیستم‌های تصفیه فاضلاب، کنترل آلودگی هوا از صنایع و استفاده از فناوری‌های نوین، به بهبود کیفیت محیط زیست یاری رسانند و مانع آلودگی آب، هوا و خاک شوند.
افزون بر این، مهندسان قادرند با طراحی سیستم‌های مدیریت پسماند و تشویق به بازیافت و استفاده مجدد از مواد، به کاهش حجم زباله و آلودگی محیط زیست کمک کنند.
اما در این میان چالش‌ها و فرصت‌هایی نیز وجود دارد که باید به طور جدی از سوی مهندسان مورد مطالعه قرار گیرد.
فقدان آگاهی‌های لازم:
یکی از چالش‌های اصلی، نبود آگاهی کافی در بین مهندسان در مورد مسائل زیست محیطی است. برگزاری دوره‌های آموزشی و آگاهی‌رسانی به مهندسان می‌تواند در این زمینه بسیار موثر باشد.
تغییر رویکردهای طراحی:
مهندسان باید از رویکردهای سنتی طراحی فاصله گرفته، به سمت طراحی پایدار و مبتنی بر محیط زیست حرکت کنند.
– همکاری با سایر رشته‌ها: مهندسان باید با متخصصان سایر رشته‌ها مانند زیست‌شناسان، جامعه‌شناسان و اقتصاددانان همکاری کنند تا بتوانند راه حل‌های جامع و پایدار برای مسائل زیست محیطی ارائه دهند.
در نهایت، نظام مهندسی می‌تواند نقش بسیار مهمی در حل چالش‌های زیست محیطی ایفا کند. و با آموزش مهندسان، تغییر رویکردهای طراحی و همکاری با سایر رشته‌ها، امکان دست‌یابی به آینده‌ای پایدارتر و محیطی سالم‌تر را فراهم سازد.