آقای رئیس جمهور دست بجنبانید!
مهناز اصغری
«وزیر ارتباطات هم در این جلسه حضور دارد، باید یک برنامه بنویسند. با شورای عالی امنیت ملی و شورای عالی فضای مجازی جلسه داریم؛ در تلاش هستیم هرچه سریع تر آن [فیلترینگ] را برداریم.» این جمله‌ای است که روز گذشته رئیس جمهور در نشست خبری خود با خبرنگاران مطرح کرد. او تاکید کرد «رفع فیلترینگ در دستور کار است، ان‌شاءالله چارچوب‌هایی که در رابطه با فیلترینگ هست را از بین می‌بریم.» اکنون اما همین جملات بهانه‌ای شد تا دوباره یادمان بیاید اینجا ایران است و اقتصاد دیجیتال، کسب‌وکارهای نوپا و فیلترینگ داستانی تازه نیست. در ادامه نگاهی به فرصتها و چالش‌های اقتصاد دیجیتال در ایران و تأثیر فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی بر کسب‌وکارهای اینترنتی داریم.
به گزارش روزنامه «صبح امروز»؛ بدون تردید در دنیای امروز، اقتصاد دیجیتال با تکیه بر فناوری اطلاعات و ارتباطات، به یکی از مهم‌ترین محرک‌های رشد اقتصادی در جهان تبدیل شده است. در ایران نیز، با گسترش اینترنت و افزایش نفوذ تلفن‌های هوشمند، کسب‌وکارهای نوپا یا استارت‌آپ‌ها به سرعت در حال رشد هستند. این کسب‌وکارها با ایده‌های خلاقانه و استفاده از فناوری‌های نوین، فرصت‌های شغلی جدیدی را ایجاد کرده و به بهبود بهره‌وری در صنایع مختلف کمک می‌کنند.
فرصت‌های اقتصاد دیجیتال در ایران
بدون تردید اقتصاد دیجیتال با تکیه بر فناوری و بستر دیجیتال و البته شبکه های مجازی، بسترساز مبادلات اقتصادی بسیاری است که فرصتهایی بیشماری را رقم می‌زند. به طور نمونه کسب‌وکارهای نوپا که به عنوان موتور محرک اشتغال‌زایی در ایران شناخته می‌شوند، فرصت‌های شغلی متنوعی را در حوزه‌های برنامه‌نویسی، طراحی، بازاریابی دیجیتال و… ایجاد می‌کنند. همچنین نوآوری و خلاقیت منجر به محیط رقابتی اقتصادی در حوزه دیجیتال شده و شرکت‌ها را ارائه محصولات و خدمات جدید ترغیب می‌کند که این امر نیز منجر به بهبود کیفیت محصولات و خدمات و افزایش رضایت مشتریان می‌شود.
از دیگر فرصتها نیز میتوان به دسترسی به بازارهای جهانی اشاره کرد؛ کسب‌وکارهای نوپا با استفاده از پلتفرم‌های آنلاین می‌توانند به بازارهای جهانی دسترسی پیدا کنند و محصولات و خدمات خود را به مشتریان در سراسر جهان عرضه کنند. علاوه بر این استفاده از فناوری‌های دیجیتال به کسب‌وکارها کمک می‌کند تا هزینه‌های خود را کاهش داده و به بهره‌وری بالاتر دست یابند.
چالش‌های اقتصاد دیجیتال در ایران
در این میان اما چالشها کم نیست. محدودیتهای اینترنتی، نبود زیرساخت‌های مناسب، کمبود سرمایه، عدم قانونگذاری در حوزه مقررات و… نمونه هایی از این چالشها است؛
فیلترینگ و محدودیتهای اینترنتی: تقریبا دیگر همه میدانند که محدودیتهای دسترسی به اینترنت و فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام، تأثیرات مخربی بر کسب‌وکارهای اینترنتی در ایران داشته است. چراکه این کسب‌وکارها برای تبلیغ محصولات و خدمات خود، ایجاد ارتباط با مشتریان و فروش آنلاین، به شدت به شبکه‌های اجتماعی وابسته هستند و فیلترینگ این شبکه‌ها باعث کاهش شدید فروش، از دست رفتن مشتریان و افزایش هزینه‌های تبلیغاتی می‌شود. همچنین، محدودیتهای اینترنتی باعث ایجاد محدودیت در دسترسی به اطلاعات و دانش روزی در دنیا می‌شود که برای نوآوری و توسعه کسب‌وکارها ضروری است. در آنسوی ماجرا نیز این محدودیت گذاری‌ها با عنوان «فیلترینگ»، تنها به گسترش شبکه‌های فروش فیلترشکن ختم شده که همین مهم نیز از بسیاری از زوایای اقتصادی و اجتماعی قابل بحث و بررسی است.
نبود زیرساخت‌های مناسب: پر واضح است که زیرساخت‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات در ایران هنوز با استانداردهای جهانی فاصله دارد. سرعت پایین اینترنت، قطعی‌های مکرر و هزینه بالای اینترنت، از جمله موانع رشد اقتصاد دیجیتال در کشور هستند.
کمبود سرمایه: دسترسی به سرمایه یکی از چالش‌های اصلی کسب‌وکارهای نوپا است. بسیاری از این کسب‌وکارها به دلیل نبود سرمایه کافی، قادر به توسعه فعالیت‌های خود نیستند.
نبود قوانین و مقررات مناسب: نبود قوانین و مقررات شفاف و حمایت‌گر از کسب‌وکارهای نوپا، باعث ایجاد عدم اطمینان در سرمایه‌گذاران و کاهش انگیزه برای سرمایه‌گذاری در این حوزه می‌شود.
آقای رئیس جمهور شما وعده دادید!
اقتصاد دیجیتال و کسب‌وکارهای نوپا، فرصت‌های بی‌نظیری را برای توسعه اقتصادی و ایجاد اشتغال در ایران فراهم می‌کنند و رفع چالش‌های این حوزه، نیاز به تدوین سیاست‌های جامع و حمایت‌گر از سوی دولت و بخش خصوصی است و اگر بخواهیم تیتروار به این پرسش پاسخ دهیم که «پس راهکار چیست؟» میتوان نوشت که برای رفع چالش‌های موجود و توسعه اقتصاد دیجیتال در ایران، میتوان اقداماتی همچون رفع فیلترینگ، توسعه زیرساختها، حمایت از کسب و کارها، توسعه آموزش‌های تخصصی و البته تدوین قوانین و مقررات مناسب انجام داد؛ اما همچنان منتظریم که گره اصلی را دولت چهاردهم باز کند! «آقای رئیس جمهور شما وعده دادید که این مشکل را حل می‌کنید. کسب و کارهای آنلاین بسیاری این روزها با چالش مواجهند؛ دست بجنبانید.» چراکه با ایجاد محیطی مناسب برای رشد این رسته شغلی، میتوان به آینده‌ای روشن برای اقتصاد دیجیتال ایران امیدوار بود.