بزرگترین پدیده فرهنگی-اقتصادی جوامع مدرن
مهناز اصغری
بدون تردید کشور ایران با داشتن اقلیم چهارفصل و البته جاذبه‌های متعدد طبیعی و فرهنگی درکنار آثار تاریخی، هنری، مذهبی و معماری فراوان جایگاه بسیار والایی در جذب گردشگر دارد. بنابراین لزوم توجه دولتمردان به صنعت گردشگری و جایگاه آن در اقتصاد و فرهنگ کشور اهمیت بسزایی دارد. در این خصوص یک فعال صنعت گردشگری به تشریح مولفه‌هایی پرداخت که دولت جدید می‌تواند برای توسعه گردشگری این موارد را در دستور کار خود قرار دهد.
به گزارش روزنامه «صبح امروز»؛ دکتر حسین رضایی در خصوص انتظارات اهالی گردشگری از دولت جدید اظهار کرد: صنعت گردشگری هیچگاه مورد توجه جدی قرار نگرفته است. افرادی که بر این صنعت مدیریت می‌کنند و جمعی که با خود وارد این صنعت کرده‌اند، از نگاه جامعه شاید مدیران برجسته‌ای باشند اما تا زمانی که بخواهند با این صنعت آشنا شوند، جایگاهشان تغییر می‌کند. عدم استفاده از مدیریت کارآزموده سازمانی، تحول و دگرگونی در وزارت گردشگری را دچار دگردیسی می‌کند و اجازه نمی‌دهد هیچگاه این مجموعه بر اساس سندهای بالادستی پیش رود.
وی افزود: بخش دیگری از جامعه به گردشگری نگاهی صرفا تفریحی دارند و به سایر مولفه‌های آن توجه ندارند. این نگاه‌های متفاوت به صنعت گردشگری آسیب می‌زند و برنامه‌ریزان بخش خصوصی و حتی سرمایه گذاران را دچار تردید می‌کند.
این فعال صنعت گردشگری ادامه داد: گردشگری به عنوان بزرگترین پدیده اجتماعی جامعه مدرن به تدریج در بستر یک صنعت فرابخشی به محور تحولات نظام اجتماعی در جوامع مختلف تبدیل شده است و با کارکرد فرهنگی و اقتصادی خود نقش عمده‌ای در توسعه دارد.
رضایی یادآور شد: در گردشگری فعلی کشور ۶ مولفه مهم داریم؛ اولین مولفه ساختار کلی (جاذبه‌های طبیعی و فرهنگی)، مولفه دوم خدمات مسافرتی (هوایی، زمینی، دریایی، ریلی)، مولفه سوم محل‌های اقامتی، مولفه چهارم واحدهای پذیرایی و رستوران‌ها، مولفه پنجم بازار خرید به ویژه صنایع دستی و مولفه آخر خدمات اجتماعی گردشگری مانند تور گردانی، تور لیدری، بازاریابی، تبلیغات، آموزش و… را شامل می‌شود.
وی افزود: همین ۶ مولفه فرصت‌های شغلی قابل توجهی می‌تواند ایجاد کند. بدیهی است دولتی که قرار است به عنوان دولت چهاردهم زمام امور را به دست گیرد باید توجه کند سند توسعه به رونق کسب و کار بخش خصوصی و تفریحی اشاره دارد و باید حداقل ۷۰۰ هزار شغل در ۴ ساله اول ایجاد کند که ایجاد شغل علاوه بر فعال کردن بستر اقتصادی جامعه و کاهش آمار بیکاری، به توسعه فرهنگی نیز می‌انجامد.
مولفه‌های دولت جدید برای توسعه گردشگری
این فعال صنعت گردشگری بیان کرد: میراث فرهنگی مهمترین شاخص تمدنی هویت ملی و از مولفه‌های اصلی جاذبه‌های ایران محسوب می‌شود که این کشور را به یک مقصد ممتاز در سطح جهان تبدیل کرده است، اما آمارها حکایت از این موضوع ندارد. مطابق گزارش شرکت تحقیقاتی یورو مانیتور در مورد پر بازدیدترین شهرهای گردشگر پذیر جهان در سال ۲۰۲۳ هیج یک از شهرهای ایران در فهرست ۱۰۰ شهر مقصد جذاب گردشگری دنیا قرار نگرفته است. این فهرست بر اساس جاذبه‌های گردشگری توریستی، وضعیت اقتصادی، امنیت و خدمات سلامت تهیه شده است.
رضایی عنوان کرد: مطابق سند ۲۰ ساله گردشگری که دی ۸۳ به تصویب رسید باید تا پایان امسال حدود ۲۰ میلیون گردشگر ورودی داشته باشیم. حذف تورهای چین و روسیه در ژانویه و نوروز تمام برنامه‌ریزی این صنعت را بهم ریخت. مطابق سندی که برآورد شده بود در چشم‌انداز ۱۴۰۴ باید ۲۵ میلیارد دلار درآمد ارزی کسب می‌کردیم، این در حالیست که درآمد بین‌المللی گردشگری در سال ۲۰۲۳ به ۱.۵ تریلیون دلار رسیده است که ۳درصد تولید ناخالص جهان محسوب می‌شود.
وی اضافه کرد: در همین کشورهای همسایه ما یعنی عربستان با وجود اینکه ۴۵ درصد گردشگران آن مذهبی هستند، اما با پذیرش ۲۷ میلیون گردشگر خارجی رتبه اول منطقه را دارد و امارات با درآمد ۵۲ میلیارد دلاری، خود را بالا کشیده در حالیکه این کشور ۲۰ برابر کوچکتر از ایران و فاقد جاذبه‌های گردشگری کشور ماست، اما درآمد گردشگری آن تقریبا ۱.۵ برابر درآمد نفتی ما است.
گردشگری؛ پیشران توسعه اقتصادی کشور
این فعال صنعت گردشگری تصریح کرد: البته این مسائل نباید ما را ناامید کند، بلکه باید به این حوزه نگاه عمیق‌تری داشته باشیم؛ چراکه گردشگری پیشران توسعه اقتصادی کشور است.
رضایی برای تقویت گردشگری ایران در دولت چهاردهم به نکاتی اشاره کرد و ادامه داد: امکانات ما برابر با تعریف و استانداردهای بین‌المللی نیست و این مهم رغبت توریست‌ها را برای سفر به ایران کاهش می‌دهد. همچنین صرف نظر از اعتراض همیشگی مسافران ایرانی و خارجی از وضعیت سرویس‌های بهداشتی بین راهی و جاده‌ای، خدمات ارائه شده در هتل‌ها نیز با استانداردها فاصله دارد. تغییرات نرخ اقامت و خدمات گردشگری به دلیل نابسامانی‌های اقتصادی در کاهش مسافرت دخیل است.
وی اضافه کرد: همچنین ماده ۸۲ و ۸۳ برنامه توسعه هفتم به صورت جدی باید پیگیری شود تا بتوانیم مطابق پیش‌بینی‌های لازم برنامه هفتم را به پایان برسانیم. شورای عالی میراث فرهنگی گردشگری کشور باید تقویت شود و مصوبات آن تضمین اجرایی داشته باشد. رویکرد جدید در دیپلماسی خارجی کشور خصوصا آموزش سفرا و رایزن‌های فرهنگی و اقتصادی برای تقویت حوزه گردشگری و جذب سرمایه‌های خارجی در دستور کار قرار گیرد. توجه به سرمایه‌گذاری داخلی و کمک به توسعه و بازسازی فضاهای داخلی مورد توجه واقع شود.
رضایی خاطرنشان کرد: روزهای تعطیل کشور، ضمن تکریم مناسبت‌های ملی و مذهبی سازماندهی شود. توجه ویژه‌ای به مسافران خارجی با مبداء بحرین، کویت، عراق، عربستان، ترکیه، تاجکستان، آذربایجان، ازبکستان، ترکمنستان، قزاقستان، قرقیزستان، افغانستان، چین، روسیه، هند و پاکستان صورت گیرد. همچنین تقویت گردشگری مذهبی با وجود بارگاه مقدس رضوی، قم، شیراز، ری و بیش از ۱۰ هزار امامزادگان قابل تعظیم در دستور کار قرار گیرد.