گره تجارت بین الملل در دستان «FATF»
مریم اصغری | بیش از 3 سال است که ایران در «فهرست سیاه» گروه ویژۀ اقدام مالی نهادِ ناظر بر مبادلات بین‌المللی «FATF» قرار گرفته و این موضوع به محلی برای جدال و تنش در محافل اقتصادی سیاسی کشور تبدیل شده است و در این بین همواره این پرسش مطرح است که آیا بدون «FATF» ایران قادر به تجارت بین المللی است؟
به گزارش روزنامه «صبح امروز»؛ تحریم ها، اف‌ای‌تی‌اف، نظام سوئیفت و… مهمترین موضوعات مورد بحث در حوزه تجارت بین المللی است که سال‌هاست گریبان اقتصاد را گرفته است. در این میان نیز شاید بدون اغراق بتوان گفت طی سال‌های اخیر «FATF» یکی از حساس‌ترین مسائل مورد بحث در ایران در کنار برجام بوده است؛ چراکه همانطور که کارشناسان اقتصادی بارها هشدار داده اند، کتمان نشدنی است که نپذیرفتن قواعد دنیا به معنای افزایش بهای تمام شده محصولات و پرداخت هزینه بیشتر است. چراکه درست است که کالا، تامین و خرید و فروش می‌شود، اما این کار برای تاجر و مصرف کننده ایرانی با رقم متفاوتی صورت می‌پذیرد و ریسک بیشتری در نقل و انتقالات پولی به همراه دارد.
در این میان اما واکنش اخیر وزارت اقتصاد همچنان خبر از این موضوع می‌دهد که هیچ تغییری در سیاست کشورمان نسبت به «FATF» ایجاد نشده و جمهوری اسلامی ایران بر اساس قوانین داخلی خود در خصوص پولشویی عمل می‌کند و در توضیح این موضوع هم آمده است که جمهوری اسلامی ایران با رویکرد مقابله با فساد فارغ از کنوانسیون‌های بین‌المللی، با توجه به قوانین و آموزه‌های مترقی ما در خصوص پولشویی، در چارچوب قوانین داخلی خود که از استانداردهای محکمتری برخوردار است عمل کرده و می‌کند و هر گونه تغییر در این رویه می‌بایست در نهادهای مسئول مورد بررسی قرار بگیرد.
دو گروه از مخالفان «FATF»
به گفته علی ماجدی اقتصاددان، مخالفان تصویب «FATF» دو گروه هستند. گروه اول کسانی هستند که به‌طور کامل با هرگونه تعامل با نظام بین‌الملل مخالفت می‌کنند. این گروه فکر می‌کنند اگر «FATF» تصویب شود دیگر نمی‌توانند به گروه‌های مورد نظر خود در خارج از ایران کمک کنند. گروه دومی هم وجود دارند که معتقدند با توجه به برقراری تحریم‌ها علیه اقتصاد ایران ما در هیچ شرایطی قادر به انجام معاملات بانکی نخواهیم بود. در نتیجه به عقیده این افراد «FATF» هیچ‌گونه سودی برای کشور ما ندارد.
این دیپلمات سابق معتقد است: زمانی که کشوری نتواند به شبکه مالی بین‌المللی متصل شود، تمام تبادلات جهانی آن کشور مختل می‌شود. آنگاه برای دور زدن ممنوعیت‌ها باید هزینه یکسری شرکت‌های صوری را بدهد تا بتواند معاملاتش را انجام دهد. تمامی این مسائل هزینه‌زا است و به انزوای بانکی و جهانی کشور منجر خواهد شد. علاوه بر این، عدم تصویب «FATF» تبعات دیگری هم به همراه دارد که به کوچک‌تر شدن سفره مردم ایران منتهی خواهد شد. به این صورت که با ادامه روند افزایش قیمت‌ها افراد جامعه روزبه‌روز فقیرتر می‌شوند. حتی اگر بخواهیم واردات و صادرات داشته باشیم؛ تا زمانی که عضو «FATF» نباشیم؛ با مشکلات فراوانی در نقل و انتقالات مالی روبه‌رو خواهیم شد.
عضویت در بریکس این وضعیت را تغییر نخواهد داد
همچنین دکتر محمود سریع القلم استاد روابط بین الملل دانشگاه شهید بهشتی هم در خصوص اهمیت عضویت در بریکس در اقتصاد بین‌الملل عنوان کرده است: واقعیت این است که ایران عضوی از گروه اقدام مالی بین‌المللی«FATF» نیست و نمی‌تواند تراکنش‌های مالی بین‌المللی بر پایه استانداردهای جهانی داشته باشد. عضویت در بریکس این وضعیت را تغییر نخواهد داد. ایران در نبود روابط عادی با غرب، سیاست پایداری را در کاهش تنش با ایالات متحده و به طور فزاینده‌ای با همسایگان عرب خود دنبال می‌کند. انگیزه اصلی این تغییر رویکرد، ارتقاء وضعیت اقتصادی ایران است. مدیریت نادرست اقتصادی به همراه تحریم‌های ایالات متحده منجر به عدم امنیت اقتصادی و اجتماعی قابل توجهی برای رهبری ایران شده است.
باید زیرساخت‌های ارتباط با دنیا را فراهم کنیم
در ادامه نیز نگاهی به صحبت‌های اخیر عضو اتاق بازرگانی در گفتگو با خبرآنلاین داریم که در خصوص این پرسش که «آیا بدون «FATF» ایران قادر به تجارت بین المللی است؟» پاسخ داد: در بحث ارتباطات بین المللی محدودیت‌های کلی باید برداشته شود. محدودیت‌های ناشی از تحریم‌هاست و به نوعی پذیرش قواعد تجارت بین‌المللی که یکی از آنها بحث «FATF» است. باید زیرساخت‌های ارتباط با دنیا را فراهم کنیم و این زیرساخت را نمی‌توان در یک لحظه ساخت از این رو متناسب با ساختار باید شرایط را مهیا کنیم.
عباس آرگون مطرح کرد: از نظر نظام بانکی، ارتباطات، بانک‌ها و کفایت سرمایه و غیره باید استانداردهای روز دنیا را در تعامل داشته باشیم تا بتوانیم با نظام مالی دنیا در تعامل و ارتباط باشیم. بالاخره منافع ما ایجاب می‌کند با رعایت حفظ و رعایت منافع ملی در پیمان‌ها و نظامات بین المللی هم شرکت کنیم و بپذیریم.
این فعال اقتصادی گفت: ما اگر در تحریم نباشیم می‌توانیم از نظام بانکی با درصدی از مبلغ کالا، ال سی باز کنیم و کالا تولید و حمل کنیم و بعد پول را پرداخت کنیم و حتی یوزانس استفاده کنیم. وقتی تحریم هستید سوئیفت ندارید و نمی‌توانید ال‌سی استفاده کنید و تعهدی طرف ندارد که کالا را به شما بدهد. وقتی در نظام ال‌سی است بانک‌ها در تعامل با هم هستند و شما ریسک حداقلی را دارید. ولی وقتی نظام بانکی در این میان نیست با ریسک بیشتری می‌پذیرید.