نگاهی به تئاتر “ریشتر16” راز شانزده

*سید حبیب قاآنی
نمایش”ریشتر16″دومین ساخته نویسنده وکارگردان جوان شهر مشهد، امیر حسین آژیر بعد از نمایش “ریبوت” که در سال 99 و درسی و نهمین جشنواره تئاتر فجر اجرا شد، اینروزها در سالن پردیس تاترشمایل به روی صحنه رفته است که یک درامی اجتماعی را در بستر فضای علمی –تخیلی روایت می کند.
البته در همین ابتدای نوشته باید گفت لفظ یا عنوان علمی تخیلی از دو واژه علم و خیال گرفته شده درحالیکه این دو واژه به نوعی در تقابل با یکدیگرند در واقع علم مبتنی بر یکسری داده های قطعی و تجربی است و ارتباطی با خیال ندارد، در کنار خیال قرار می گیرد که از داستان سرایی و تخیل سرچشمه می گیرد. در واقع انسان بر اساس ذهن خود چارچوبی را می آفریند که طبیعتاً قطعیتی درآن نیست و این موضوع در ریشتر 16 برگرفته از تخیل نویسنده دربیان روایتی از جهان موازی است که می تواند چارچوب ها و ویژگی های خاص خودش را داشته باشد و هیچ الزامی در رعایت ترسیم چنین فضایی وجود ندارد و تماشاگردراین نمایش تنها همراه تخیلات نویسنده می شود. در واقع امیرحسین آژیر بعنوان نویسنده و کارگردان با انتخاب چنین فضا و ژانری در تولید دومین اثر خود خواسته در بیان روایتهایش هیچ محدودیتی نداشته باشد.بهرحال هر ژانری ویژگی های خاص خود را دارد اما آثارعلمی تخیلی مولفه خاصی ندارند ودر واقع نمی توانیم موارد بصری یا ملزومات خاصی را برایش طبقه بندی کنیم. ولی این نکته قابل توجه است که زمانیکه یک نمایش برگرفته از تخیلات نویسنده و در جهان غیر واقعی می گذرد توجه به جزئیات برای همذات پنداری مخاطبی که بایستی با یک اثررمزآلود و تخیلی و فرا زمینی ارتباط برقرار کند لازم و ملزوم است.
از دیگر مواردی که در ریشتر16 قابل توجه است موضوع جهان موازی است موضوعی که به لحاظ فیزیکی بحث پیچیده ای دارد و دراشکال و پرداخت های مختلف هنری به آن توجه شده که بیشتر البته سینما سهم عمده ای دراین باره داشته و درآثار تئاتری به دلیل محدودیت های بصری وصحنه ای کمتر به آن پرداخته شده است و آژیر به عنوان نویسنده و کارگردان خود را در چنین چالشی قرارمی دهد و همین امر این نمایش را بر لبه خواستن و نخواستن مخاطب می برد بطوریکه عده ای با آن ارتباط برقرار می کند وگروهی مجموعه عناصر استفاده شده در نمایش را برای رسیدن به چنین فضای کافی قلمداد نمی کنند.
و نکته اخر ریشتر 16 از حیث انتخاب بازیگرانشان از دقت نظر وتوجه کارگردان به ویژگی های بازیگران خبر می دهد و به نظر نویسنده این متن دو بازی خوب از دو بازیگرزن را مخاطب در این نمایش شاهد است که برخی خلا های متنی را بازی پررنگ و حساب شده آنها می پوشاند.