«اورکا» حسن ختام کارنامه علیدوستی است؟
مربم اصغری | در ادامه لو رفتن زنجیره‌ای فیلم‌های سینمایی، تازه‌ترین محصول رسمی سینما هم سر از چرخه قاچاق درآورد و با این اقدام تعداد فیلم‌های مهمی که بدون اکران عمومی به دست مخاطبان رسید، به عدد ۷ رسید و این زنگ هشداری برای دیگر فیلم‌های توقیفی و یا مانده در هزارتوی صدور پروانه نمایش است.
به گزارش روزنامه «صبح امروز» جریان جدید عرضه غیرقانونی نسخه باکیفیت فیلم‌های سینمایی از اسفندماه سال گذشته و با انتشار گسترده فیلم پرحاشیه سعید روستایی یعنی «برادران لیلا» کلید خورد و به دنبال آن از ابتدای سال جاری فیلم‌های «جنگ جهانی سوم»، «خط فرضی»، «تفریق»، «ارادتمند بهاره، نازنین، تینا» و «بی‌رویا» هم قاچاق شدند و حالا نیز نوبت به نخستیم فیلم سینمایی سحر مصیبی رسیده است. «اورکا» یک درام ورزشی است و سوژه‌‌ای دارد که صدور پروانه ساخت برای آن عجیب است! چراکه زندگی واقعی الهام‌السادات اصغری، شناگر ایرانی را دستمایه خود قرار داده و داستان را در کاراکتر شناگری روایت می‌کند که در دهه 90 با دست‌های بسته در آبهای آزاد رکورد گینس را از آن خود کرد و مشکلاتی که در ثبت رکورد این شناگر وجود داشت، باعث ایجاد حواشی زیادی شد. در خلاصه داستان این فیلم آمده «تو اورکایی دختر… چون اونقدر می جنگی تا به اون چیزی که می خوای می رسی!»
شایان ذکر است این فیلم پس از انتشار مستندی درباره این شناگر ساخته شد که تهیه کننده آن نیز مهتاب کرامتی بود و حالا در نسخه سینمایی نیز کرامتی خود یکی از تهیه کنندگان فیلم به شمار می رود. مصیبتی نیز کارگردانی است که دغدغه مشکلات ورزشکاران زن را دارد و پیش از این نیز مستند «صفر تا سکو» را در مورد زندگی خواهران منصوریان ساخته بود.
نگاهی اجمالی به «اورکا»
اورکا روایت‌گر تلاش های زن ایرانی برای رسیدن به هدف است و گرچه دست روی سوژه درستی گذاشته و می‌خواهد که روایت‌گری کند، اما تیزر منتشر شده از فیلم با حال و هوای خاکستری نمایانگر یاس است؛ هرچند همین یاس را می‌توان به آنچه که علی الخصوص در رشته های ورزشی برای زنان کشورمان رقم خورده و محدودیت هایی که آنها از سر میگذرانند، بسط داد.
در این فیلم ترانه علیدوستی که ایفاگر نقش اصلی است، نقش‌آفرینی قابل تحسینی در نقش الهام اصغری دارد و بیراه نیست اگر بگوییم ایفای این نقش یکی از دشوارترین تجربه‌های کارنامه بازیگری این بازیگر است و شاید او را بتوان تنها نقطه اتکای فیلم برای سرپا ماندن دانست. چراکه یک تنه جور شخصیت پردازی ضعیف فیلمنامه در ارائه چهره درستی از الهام اصغری را به دوش می‌کشد و مخاطب را تا پایان با بازی خود همراه می‌کند.
هرچند اورکا را می‌توان به عنوان اولین تجربه ساخت فیلم بلند سینمایی از یک کارگردان، موفق ارزیابی کرد، اما فقر ژانر بیوگرافی در سینمای ایران باعث شده که اغلب فیلمسازان ما درک درستی از این ژانر نداشته باشند. به همین جهت نیز ضعف در پردازش شخصیت اصلی تا آنجا رخنمایی می‌کند که تماشاگر آنطور که باید با سیر تحول شخصیتی بحران زده یا با انگیزه همراه نمی‌شود و در حین داستان نیز فیلمنامه قصه فرعی روایت نمی‌کند تا اندکی به بهبود شناخت تماشاگر از شخصیت اصلی داستان بیانجامد.
ترانه را دیگر در عرصه بازیگری نخواهیم دید؟
ترانه علیدوستی حالا با برادران لیلا و تفریق و اورکا، سردمدار بازیگرانی است که فیلمهایشان بدون اکران در سینما و به صورت غیرقانونی منتشر شده است. فیلم‌هایی که قرار بود فصل ختامی بر کم کاری علیدوستی در سینما باشد و احتمالا رکورد فروش را هم بشکند. اما حالا با بسته شدن پرونده نمایش این فیلم‌ها، آینده فعالیت هنری ترانه علیدوستی نامشخص است و این پرسش در ذهن به وجود می‌آید که او را دیگر در عرصه بازیگری نخواهیم دید؟ چرا که سازمان سینمایی و وزارت ارشاد تاکنون چند بار به طور غیرمستقیم از ممنوع‌الکاری او خبر دادند و خودش هم مدتی قبل در شبکه اجتماعی «تردز» در پاسخ به کاربری که پرسیده بود:«شما می‌توانید بخاطر کشف حجاب‌‌تان فیلم بازی کنید؟» پاسخ داده بود:«نمی‌خواهم بکنم»!
طرح یک پرسش کلیدی
در پایان بد نیست اشاره‌ای داشته باشیم که قاچاق فیلم‌ها اتفاقی است که قطعاً به نفع سینمای ایران نیست و امنیت سرمایه گذاری در این حوزه را با چالش‌های جدی‌تر مواجه کرده است و فیلمسازان همواره باید با این دغدغه همراه باشند که آیا انتشار فیلمشان در جشنواره‌های بین المللی به مثابه قاچاق و عرضه در کانال‌های تلگرامی و مرگ اقتصادی سرمایه گذاران است؟ در این میان این پرسش به وضوح مطرح می‌گردد که چرا اقدامات بازدارنده موثری برای جلوگیری از قاچاق فیلم‌ها انجام نمی‌شود؟
در پایان
به گزارش روزنامه صبح امروز؛ «اورکا» نخستین تجربه بلند سینمایی مصیبی به نویسندگی طلا معتضدی و تهیه کنندگی مهتاب کرامتی و طهورا ابوالقاسمی است که از بازیگران آن می‌توان به ترانه علیدوستی، مسعود کرامتی، مهتاب کرامتی و مهتاب نصیرپور اشاره کرد. این فیلم در هفتمین دوره رویداد سالانه استعدادیابی مؤسسه فیلم دوحه «قمره» پذیرفته شد و در جشنواره بین المللی سانتا باربارای امریکا نیز حضور داشت. همچنین در اولین اکران خود، در آبان ۱۴۰۰ در جشنواره اجیال دوحه قطر توانست جایزه بهترین فیلم از نگاه تماشاگران فستیوال دوحه را کسب کند و اکنون نیز نسخه قاچاق آن سر از بازار محصولات فرهنگی درآورده است.