نگاهی به بازی های موفق رابرت دنیرو؛ ابر بازیگر تاریخ سینمای جهان

حبیب قاآنی

چه عواملی یک بازیگر را به تراز حرفه ای خــودش تبدیــل می کند، اســتعداد و توانمندی، هوش اجتماعی و شــناخت دنیــای روانی آدم ها و دقیق شــدن در رفتارهایشان، پیشنهاد فیلم نامه خوب یا بخت و اقبال )به قول فرنگی ها شانس( و… شاید همه این ها الزم است تا مردی جوان بتواند یکی از بزرگ ترین ستاره های سینما یا ابر بازیگر تاریخ شود. به گزارش روزنامه »صبح امروز«سخن درباره مردی است که داشته هایش در بازیگری سینما در حدی اســت که می توانــد از او مردی تاریخی بسازد. در تاریخ هنر نمایش اســامی بازیگران به ندرت مانده است، اگرچه نویسندگان به عبارتی نمایشنامه نویسان از یونان باستان تا امروز این اقبال را داشــته اند تا نامشان بر تارک هنر بماند، از آشیل، سوفوکل و اوریپید گرفته تا سنکا، شکسپیر و مارلو؛ اما تاریخ از بازیگرانی که به شخصیت های این نمایشنامه نویسان جان داده اند، بسیار کم یادکرده و در حافظه خود نگه داشته اســت. تنها در این عصر جدید است که نام بازیگران هم در کنار نویســندگان و کارگردانان می نشــیند و با شکل گیری صنعت سینما در ساختار هنر، نام بازیگران از یک دهه به قرنی دیگر راه پیدا می کند. امروز اگر شما از هر زن و مردی در میانه زندگی بپرسید که »چارلی چاپلین« را نشانه ای از او را به یاد ً می شناسی؟ حتما دارد، همان طور که شاید کسانی باشند که اگرچه »اورسون ولز« را به نام نشناسند اما چیزی از یک فیلم قدیمی را به خاطر می آورند که همشهری ای به نام »کین« در آن نقش اصلی داشت. با رشد صنعت سینما، ستاره های آن در این صنعت عظیم و بزرگ و هنری از تمام ســتارگان دیگر صنایع مشهورتر شده و گاهی در مناقشاتی فراتر از بازی و بازیگری ورود پیــدا کــرده و نقش های همچون خیرین و سفیران صلح را نیز ایفا می کنند. با تمام این اوصاف اینکه نامی از بازیگران سینما فراتر از تاریخ معاصر حرکت کرده و ماندگاری بیابد، امری است که به دست آیندگان خواهد رسید. اگر از میان بازیگران این عصر کسانی نامزد باشند که در اعصار رابرت دنیرو ً دیگر یادی از آنان شود، قطعا یکی از آنان خواهد بود، چراکه او هشت نقش کلیدی و تاریخی بازی کرده است که نقش های ماندگار در تاریخ سینمای جهان هستند. هشت نقش کلیدی که »رابــرت آنتونی دنیرو جونیــور« جوان همچون یک گاو خشمگین موتور محرکه قصه های آن بوده است. بازیگر آمریکایی با یک رگ ایتالیایی رابرت دنیرو اگرچه در نیویورک به دنیا آمد )در هفدهم اوت سال 1۹۴۳( اما اجدادش مهاجران ایتالیایــی به آمریکا بودند. پدر و مادرش در محلــه »ایتالیای کوچک« منهتن نیویورک زندگی می کردند، باآنکه در سه ســالگی رابرت آن دو از همه جدا شدند و او با مادرش زندگی می کرد اما به دلیل نزدیکی خانه پدر او خیلی از اوقات را با پدرش می گذراند. پدر و مادر رابرت هم از عشاق هنر بودند و اصال در یک کالس ً هنری با هم آشنا شده و بعد ازدواج کردند. ازدواجی که خیلی زود به طالق منجر شد. رابرت دنیرو اما بخت و اقبال آن را داشت تا در دو دوره و کالس های کسانی شرکت کند کــه از آن کالس ها بازیگران بزرگی ظهور و بروز پیدا کردند، از »مارلون براندو« تا دوستش »آل پاچینو« و… یکی از آن ها »اچ بی استودیو« هنرستان »اســتال آدلر« بود و دیگــری »اکتورز اســتودیو« کــه مدیر و مربــی آن »لی استراسبرگ« بود. این هر دو سبکی جدید و نوآورانه را به بازیگری ســینمای امریکا و به تبع آن به بخش بزرگی از ســینمای جهان ارائه کردند، سبکی که تلفیقی بود از سیاق و شیوه بازیگری در اروپا شرقی و روســیه یا اتحاد جماهیر شوروی آن روزگار متأثــر از کارگــردان بزرگ روس »کنستانتین سرگئی استانیسالوسکی« و شاگرد و دستیارش »وسوله مایرهولد«. یکــی از آن دو اســتاد )اســتال آدلر( به جنبه جامعه شناسانه نقش توجه داشت و دیگری )لی استراسبرگ( به جنبه های روان شناســانه نقش. )بازیگــری متد و تکنیک های بازیگری کتاب هایی درباره شیوه بازیگری استراسبرگ و استال آدلر اســت که هر دو این کتاب ها را زنده یاد »احمد دامود« ترجمه کــرده و در بازار کتاب موجود است( دنیرو در ایــن کالس ها پخته و آموخته شــد، اما بخت همراه او بود که با جوانی کارگردان به نام »مارتین اسکورسیزی« آشنا شد و پیشــنهاد نقش از او داشت. اگرچه او قبل از اسکورسیزی برای »برایان دی پالما« اولین نقش ســینمایی اش را بازی کرد و بعدازآن نخســتین همکاری او با اسکورســیزی در فیلم »خیابان های پایین شهر« اتفاق افتاد؛ اما حضور او در دو فیلم »گاو خشمگین« و »راننده تاکسی« از او چهره ای بسیاری متفاوت ساخت. او هم با اسکورسیزی همکاری کرد که از ً بعدا آن جمله می توان به فیلم »مرد ایرلندی« اشاره کرد که در سال ۲۰1۹ ساخته شد. ایتالیایی ایتالیایی با اسپاگتی و بدون اسپاگتی ِ یکی دیگــر از فرصت های بی نظیری که رابرت دنیرو جوان به دست آورد کار کردن ایتالیایی بود ِ با یک کارگردان آمریکایی که پیش از آن با ســاخت فیلمی، کاری ماندگار برای تمام تاریخ ســینما ساخته بود. او مقابل دوربین »فرانســیس فورد کاپوال« ایستاد تا قسمت دوم مشهورترین فیلم تاریخ یعنی »پدرخوانده دو« نقش به یاد ماندی را بازی کند. »ویتو کورلئونه« که در قســمت اول و پیری او را مارلون براندو بازی کرده بود، نقش جوانی اش به رابرت دنیرو رســید که بسیار فوق العاده بــه آن نقش جــان داد. او نقش دیگری را هم برای یک فیلم ساز ایتالیایی دیگر بازی کرد، فیلم ماندگار »روزی روزگاری در آمریکا« به کارگردانی »سرجو لئونه« محصول 1۹۸۴ با موسیقی جاودانه »انیو موریکونه«، فیلمی در ژانر گانگستری و جناحی، درامی که به زندگی دوســتانی فقیــر می پرداخت که ثروتمند شــده و خودشان گنگ خود را نابود می کنند. هشت نقش ماندگار سال ۲۰1۵ تحلیلی منتشر شد که نشان می داد دنیرو بزرگ ترین بازیگر همه دوران تاریخ سینما اســت چراکه هشت نقش ماندگار تاریخ سینما را بازی کرده است »پدرخوانــده«، »روزی روزگاری در آمریــکا«، »راننــده تاکســی«، »گاو خشــمگین«، »مخمصــه«، »کازینو«، »شــکارچی گوزن« و »مــرد ایرلندی« هشت نقش ماندگار اوست. ِ بر اســاس این تحلیــل چارلی چاپلین، »کلینت ایستوود« و »لئوناردو دی کاپریو« هر یک با پنج نقش ماندگار و »مورگان فریمــن« و »تام هنکس« با چهار نقش ماندگار در این فهرست پس از رابرت دنیرو ایستاده اند. دنیرو افتخارات بسیاری را از آن خود کرده اســت که ازجمله می توان به کسب دو جایزه اسکار، یک جایزه گلدن گلوب، جایزه یسیل بی دمیل و جایزه عمر دستاورد هنری انجمن بازیگران فیلم اشاره کرد. او در امروز ۸۰ ســاله شد و به تازگی صاحب فرزندی شده است.