پایان ماه عسل مجلس و دولت
مریم اصغری
بالاخره پس از کش و قوس‌های فراوان و البته 2بار طرح استیضاح رسمی وزیر صمت در بازه زمانی 20ماهه، نمایندگان مجلس در نشست روز گذشته پارلمان از وزیر صنعت، معدن و تجارت سلب اعتماد و با تقاضای استیضاح سیدرضا فاطمی امین موافقت کردند و بدین ترتیب وی از کابینه دولت خارج شد. اکنون نیز صندلی این وزارتخانه در کابینه دولت سیزدهم باید منتظر سرپرست یا وزیر جدید باشد.
به گزارش ….؛ نمایندگان در نشست علنی روز گذشته (یکشنبه 10 اردیبهشت ماه) مجلس شورای اسلامی در جریان طرح استیضاح وزیر صنعت، معدن و تجارت پس از استماع دلایل و توضیحات نمایندگان متقاضی استیضاح و همچنین توضیحات و دفاع وزیر مربوطه از عملکرد خود در این وزارتخانه، با 162 رأی موافق با استیضاح فاطمی امین موافقت کردند و 102 رأی مخالف مانع پیاده شدن وزیر محبوب رئیسی از قطار دولت نشد.
اما در جلسه استیضاح وزیر صمت چه گذشت و موافقان و مخالفان استیضاح چه گفتند؟ آنچه می‌خوانید چکیده‌ای از نظرات کسانی است که دیروز در پشت تریبون مجلس سخن راندند.
رئیس جمهور: آیا وزیر صرفا باید با خودرو مورد قضاوت قرار گیرد؟
سید ابراهیم رییسی، رییس جمهور که برای دفاع از وزیر صنعت، معدن و تجارت به مجلس آمده بود، گفت: وزارت صمت بخش‌های مختلف دارد و آیا وزیر صرفا باید با خودرو مورد قضاوت قرار گیرد. گام‌هایی جدی در این جهت برداشته شده تا خودرو باکیفیت به میدان آید. ما در میانه راه هستیم و حتما باید کار جدی در خودرو انجام شود.
رییسی با تاکید بر این که باید با مافیای خودرو برخورد شود، عنوان کرد: پرونده‌های آنها در حال بررسی است و از هیچ موردی چشم پوشی نشده است. اولین مدعی در این زمینه دولت است. هر نقطه ای در مدیریت ببینیم که فساد و روابط ناسالم وجود دارد و ناکارآمدی وجود دارد، قبل از هر کس ما مدعی می‌شویم و حتما برخورد میکنیم.
وی درباره قیمت خوردو و نقش افراد سودجو در این زمینه، تصریح کرد: اگر قوانین مناسب مثل عایدی بر سرمایه و مالیات در این زمینه تاثیرگذار است، اما دولت نسبت به تداوم قیمت حبابی و قیمت گذاری غلط به صورت ساعتی حساس است. باید با جریان مافیایی و سودایی برخورد شود. خط قرمز دولت مبارزه با رانت، مافیا و ویژه‌خواری است. دولت و مجلس باید در این زمینه اقدام کنند.
فاطمی امین: مگر ما جدای از همین مردم هستیم؟
وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز در جلسه بررسی طرح استیضاحش در دفاع از خود بیان کرد: در ۱۰ سال گذشته تولید ضعیف شده بود، اما تورم فزاینده داشتیم و بر این اساس نسبت درآمد/ هزینه خانوارها به هم ریخته است. به همین دلیل و با وجود آمارهای مثبت صنعتی و اقتصادی، مردم آن را احساس نمی‌کنند.
سید رضا فاطمی امین در بخش دیگری از دفاعیات خود بیان‌داشت: من هم منتقد قیمت و صنعت خودرو هستم و به عنوان وزیر صمت یک دستگاه خودروی ال۹۰ مدل ۸۹ دارم و مگر ما جدای از همین مردم هستیم؟
وی با اشاره به قیمت‌های بازاری و کارخانه‌ای خودروها، گفت: از آنجایی که تولید خودرو به مدت چهار سال افت کرده بود و شکافی در این زمینه شاهد بودیم، تفاوت قیمتی کارخانه و بازار زیاد شد. مطابق آمارهای مرکز آمار ایران، تورم خودرو از اردیبهشت تا آبان ماه گذشته رو به کاهش بوده است، اما از آذرماه دوباره افزایشی شد که ناشی از افزایش نرخ ارز بود، اما مگر من مسوول نرخ ارز در کشور هستم؟ اگر در نیمه دوم سال ۱۴۰۱ جنگ ارزی آغاز نمی شد، ما با این موضوعات روبه رو نمی شدیم. صنعت خودرو کشور مبتنی بر مونتاژ و داخلی سازی است و به همین جهت با فراز و نشیب تحریم‌ها، تولید کم و زیاد می‌شود.
وزیر صمت اظهار داشت: مطابق آمارهای بانک مرکزی، در ۹ ماهه ابتدایی سال ۱۴۰۰ رشد بخش صنعت سه درصد و رشد کل اقتصاد چهار درصد بوده است، اما در ۹ ماهه ابتدایی سال ۱۴۰۱ رشد صنعت هشت درصد و رشد کل اقتصاد ۳.۷ درصد بوده است.
فاطمی امین گفت: میانگین فصلی رشد بخش صنعت در دولت سیزدهم ۶.۷ درصد و این رقم در دولت‌های یازدهم و دوازدهم ۲ درصد بوده است؛ یعنی در همین مدت کوتاه از عمر دولت سیزدهم این رشد سه برابر شده است.
وی افزود: در بخش معدن، در حالی که در ۹ ماهه ۱۴۰۰ میزان رشد منفی یک درصد بوده، اما در مدت مشابه سال گذشته به ۲.۹ درصد افزایش یافته است.
وزیر صمت خاطرنشان‌کرد: ثبت رشد ۲۸.۳ درصدی سرمایه‌گذاری و تشکیل سرمایه در ماشین‌آلات در پاییز ۱۴۰۱ از سال ۹۱ تاکنون بی‌نظیر است.
وی اظهار داشت: همچنین تورم کالاهای صنعتی در تابستان ۱۴۰۰ بالاتر از تورم کل کشور بود، اما در بهمن سال گذشته به ۴۲.۳ درصد و پایین‌تر از تورم کل کشور رسید.
فاطمی‌امین همچنین به آمار فعال‌سازی هفت هزار واحد جدید در سال ۱۴۰۱ اشاره کرد، اما گفت: ضعف تولید در سال های گذشته و تورم فزاینده سبب شده تا با وجود بهبود آمارها، اما چندان برای مردم ملموس نباشد.
وزیر صمت استاد وعده‌هاست
همچنین نماینده مردم دماوند در مجلس در جلسه علنی در موافقت با استیضاح وزیر صمت بیان کرد: محور اول استیضاح به خودرو باز می‌گردد براساس گزارشات، کل تولید ایران خودرو در سال ۱۴۰۱، ۵۵۰ هزار دستگاه بود، اما آمار فروخته شده ۶۱۳ هزار دستگاه است. در وزارت صنعت، معدن و تجارت در دوره آقای فاطمی امین این آمار دادن روی کار آمده است که آمار خودرو‌هایی که به کف پارکینگ عودت داده می‌شود همراه با آمار خودرو‌های تولیدی ارائه می‌شود.
سیداحمد رسولی نژاد تصریح کرد: کل تولیدات سایپا در سال ۱۴۰۱، ۳۵۱ هزار دستگاه بود و آمار فروخته شده ۳۸۱ هزار دستگاه است. مجموع تولیدات ایران خودرو و سایپا در سال ۱۴۰۱، ۹۰۱ هزار خودرو بود، اما آنچه که فروخته شده ۹۹۴ هزار دستگاه است که تنها نسبت به سال ۱۴۰۰، ۱۷ درصد افزایش داشته است. حال سوال این است که چگونه وعده داده می‌شود که قرار است آمار تولید خودرو به یک میلیون و ۶۰۰ هزار دستگاه می‌رسد. آقای فاطمی امین استاد وعده‌هاست.
فاطمی امین کل دولت را زمین‌گیر می‌کند
یک عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی نیز گفت: اگر قرار باشد که همچنان فاطمی امین در مسند وزارت باقی بماند کل دولت را زمین‌گیر می‌کند کما اینکه اکنون هم هزینه‌های کمرشکنی به اقتصاد و تولید تحمیل شده است. من از مردم ایران به خاطر ندانم‌کاری وزیر صمت عذرخواهی می‌کنم که چنین فشار تورمی را تحمل می‌کنند ایشان در آمارهای خودساخته خود غرق شده است.
حجت الاسلام سید ناصر موسوی لارگانی تصریح کرد: آقای فاطمی امین بلایی سر زیرساخت‌ها و چارت‌ها آورده است که من نمی‌خواهم اینجا از آن بگویم، قرار بر این است که برای حفظ مصالح نظام و آبروی دولت فقط نسبت به برنامه‌های وزیر صحبت کنیم. وی در وضعیت مصالح هم گرانی را به حدی رساند که اکنون خانه‌دار شدن مردم برای اقشار متوسط به یک قرن می‌رسد. چرا باید اصرار بر ماندن وزیری کنیم که زندگی عادی را برای شهروندان به آرزو تبدیل کرده است.
وی با بیان اینکه سال گذشته متوسط قیمت مصالح ساختمانی ۱۰۰ درصد افزایش پیدا کرد، گفت: صحبت از قسطی فروختن خودرو می‌کنند در حالی که پول را از مردم می‌گیرند و موعد تحویل خودرو دو سال دیگر است، آقای فاطمی امین اعلام کنید کدام خودروساز می‌خواهد قسطی خودرو به مردم بدهد. دو سال محصولات خودروسازان را از قبل فروخته و پول آن را می‌گیرید و این کارهایتان همه منشأ ایجاد بحران است. شما به غیر از آینده فروشی چه کردید؟
موسوی لارگانی اظهار کرد: آقای فاطمی امین در جلسه استیضاح اول وعده واردات خودروی خارجی را داد و مجوز این کار را هم داشت اما چه کرد. بهتر است توجیه نیاورید که گوشمان پر است. وضعیت را به جایی رسانده‌اید که قیمت پراید ۱۰۰ میلیونی به ۳۰۰ میلیون رسیده است.
وزیر صمت نتوانسته است قیمت خودرو را مدیریت کند
نماینده مردم ورزقان از نمایندگان موافق استیضاح وزیر صمت نیز گفت: وزیر صمت بجای اینکه وزیر صنعت و معدن باشد، بیشتر در اختیار دو کارخانه خودرو سازی در کشور است و نتوانسته است قیمت خودرو را مدیریت کند.
الله‌وردی دهقانی افزود: فاطمی امین توان مدیریت این وزراتخانه را ندارد .قحط الرجال که نیست باید دولت مدیری را بگذارد تا بتواند این وزراتخانه را مدیریت کند و تورم در حوزه صنعت را مهار کند.
چرا خبر استیضاح شما قیمت دنا را ۷۰ میلیون را کاهش داد؟
همچنین روح الله حضرت پور از دیگر نمایندگان مجلس نیز عنوان کرد: اگر وزیر مردم است چرا باند‌های مافیای خودرو خودشان را به آب و آتش میزنند؟ چرا خبر استیضاح شما قیمت دنا را ۷۰ میلیون را کاهش داد در صورتی که تا زمان اعلام وصول قیمت‌ها افزایش می‌یافت؟ اگر استیضاح پارسال انجام می‌شد امروز وضعیت کشور اینطور نبود. آقای وزیر حقوق ملت ایران را به رویایی دست نیافتنی تبدیل کردید اکنون استیضاح این وزیر نابلد در حال انجام است، این استیضاح باند‌های گردن کلفت خودرو و مسببان وضعیت فعلی است.
وی افزود: مردم با این استیضاح به آینده امیدوار می‌شوند، چون با برنامه‌های وزیر صمت تهیه جهیزیه و داشتن خودرو برای جوانان ایرانی به یک رویا تبدیل شده است.
نه کسی برای استیضاح خودرویی داده و نه کسی خودرویی گرفته است!
اما در مقابل میرتاج الدینی نماینده مخالف استیضاح گفت: در یازده دوره مجلس نمونه‌ای نداریم که یک وزیر دو بار استیضاح شود.اگر نوبتی بود بود نوبت دیگران بود.موفقیت دولت موفقیت مجلس است و موفقیت مجلس موفقیت دولت است. لطفا دو قطبی سازی نکنید.معاونین وی همه پاکدست هستند و با مافیای فساد مقابله می‌کنند. معاون وی را طوری زدند که بیست روز یا در کما یا در بخش مراقبت‌های ویژه بستری شد.من انتظار داشتم در خصوص شایعه اخیر، هیئت رئیسه و هیئت نظارت بر نمایندگان بیانیه خود را قرائت کنند. آنچه مورد تصدیق ما است اینکه نه کسی برای استیضاح خودرویی داده و نه کسی خودرویی گرفته است.مشکلات را نفی نمیکنیم. گرانی هست، اما ریشه‌ها و عوامل را باید ببینیم. خودرو یک بیماری مزمن و قدیمی دارد.انتظار ما از استیضاح کنندگان این است که راهکار ارائه کنند.
اگر با فاطمی‌امین مشکل دارید چرا نظام را زیر سوال می‌بریم؟
همچنین سید جلیل میرمحمدی، از دیگر نمایندگان مخالف استیضاح وزیر صمت با اشاره به اینکه «چطور شد وزیری که 188 رأی اعتماد از مجلس کسب کرده بود مجدد امروز جلسه استیضاحش برپا می‌شود؟» گفت: قرار است با عزل وزیر صمت یخچال و فریزر ارزان شود، این ادبیاتی است که ما داریم در مجلس وزیری را استیضاح میکنیم!وزیر می‌آید با چندین تاییدیه آمار می‌دهد بعد می‌گوییم وزیر دروغ می‌گوید.اگر با فاطمی‌امین مشکل دارید چرا نظام را زیر سوال می‌بریم؟
میرمحمدی تصریح کرد: در خصوص دادن 75 خودروی شاسی بلند به نمایندگان، هم رئیس مجلس، هم هیأت رئیسه، هم سخنگوی مجلس و هم وزیر صمت تکذیب کرده‌اند. با دادستانی مکاتبه شد و هیأت نظارت بر رفتار نمایندگان نیز این موضوع را بررسی و تکذیب کرد، سپس یک نماینده استیضاح کننده با استناد به این موضوع به این نکته اشاره می‌شود که وقتی 4 ماه گذشته قرار بود فاطمی امین را استیضاح کنیم، آمار استیضاح کنندگان تا روز استیضاح 40 به 60 بود اما ناگهان اتفاق عجیبی افتاد و آمارها تغییر کرد. در این شرایط از مجلس انقلابی در افکار عمومی چه باقی می‌ماند.
وی گفت: در خصوص مافیای صنعت مباحثی مطرح شد که کاملا درست است و به وجود مافیا در صنعت خودرو واقف هستیم اما آیا این مافیا در طی 2 سال گذشته ایجاد شده و حاصل تحولات چند دهه اخیر نیست؟ تغییرات مستمر و مکرر وزرا آیا حاکی از این حرف من نیست؟ آقای فاطمی امین برای مبارزه با این فساد وارد میدان شده، از آقای رئیس جمهور درخواست می کنم در زمینه مبارزه با مافیای خودرو و سایر مافیاها از وزرا حمایت کنند تا بتوانند در این عرصه موفق باشند.
میرمحمدی با اشاره به اینکه «رکوردهای تولید قابل قبول بوده اما در تنظیم بازار ضعف داریم و انتقادات به حق است» ادامه داد: دولت باید پای کار بیاید تا وزارت صنعت، معدن و تجارت بتواند در این عرصه ها موفق باشد. مطمئن هستم با توجه به نکات مطرح شده پیام استیضاح وزیر صمت به ملت، دولت و مردم با وجود جوسازی های کذب اخیر، هم افزایی، هم فکری بین دو قوه و حل مشکلات مزمن نیست، امیدوارم کاری کنیم که مورد رضایت خداوند باشد.
آقای وزیر دستارود شما از بورس چه بود؟
لطف الله سیاهکلی نیز عنوان کرد: بنا بر نظر کارشناسان، عرضه خودرو در بورس نیز چیزی در گران فروشی نداشته است.آقای فاطمی امین شما به جای اقدام و گزارش اقدام، به آمار بازی روی آوردید. وعده وزیر درباره سامانه یکپارچه فروش خودرو محقق نشد. آقای وزیر دستارود شما از بورس چه بود؟ الا مزایده و گرانفروشی؟تعداد مجوز‌های تاسیس در سال ۹۸ بیست و هشت هزار بوده در سال ۱۴۰۰، ۳۹ هزارتا و در سال ۱۴۰۱ هشت هزار تا مجوز بوده و جالب آنکه از ۲۲ رشته وزارت صنعت به ۵ رشته پرداخته اید.
تفاوت مبلغ ماشین ها بین کارخانه و بورس کالا به جیب چه کسی میرود؟
همچنین حاجی دلیگانی، از نمایندگان موافق استیضاح مطرح گفت: آقای وزیر تفاوت مبلغ ماشین ها بین قیمت کارخانه و کشف قیمت در بورس کالا به جیب چه کسی میرود اگر قبول دارید قیمت فلان ماشین ۸۰۰ میلیون است و بردید در بورس کالا و ۲ میلیارد فروختید مازاد آن به جیب چه کسی میرود.
وی ادامه داد: دیگر نمی توانم جواب مردم را بدهم. حتی دیگر نمی توانیم اقوام درجه یک خودمان را توجیه کنیم.مردم میگویند شورای رقابت و وزارت صمت با هم هستند. مردم می دانند اینکه یکی می گوید ۷۰ درصد گران کنیم، دیگری می گوید ۳۰ درصد برای گران کردن ۴۵ درصدی است.بالغ بر ۶۵ درصد سهم اقتصادی کشور در حوزه وزارت صمت تاثیر پذیر است. متاسفانه امروز قیمت خودرو شاخص است. یعنی درباره هر چیزی که صحبت میکنیم با خودرو مقایسه می‌کنند.۲۹۰ تذکر کتبی به وزارت صمت در طول ۱۸ ماه وزارت صمت داده شده. وقتی به نتیجه نرسیده استیضاح را مطرح کردیم.
مسند وزارتی که باید چشم انتظار سرپرست یا وزیری جدید باشد
محوریت انتقادات اکثر نمایندگان بیشتر بر حول قیمت‌های عجیب و غریب و گرانی افسارگسیخته بازار خودرو می‌چرخید! افزایش 300درصدی قیمت خودرو و پراید 100 میلیونی که 300 میلیون عرضه می‌شود! و این درست همان موضوعی بود که فاطمی امین را برای استیضاح به مجلس کشاند و او با دفاعیات خود نتوانست نمایندگان موافق را متقاعد کند. هرچند، نمایندگان مخالف استیضاح معتقد بودند که نباید همه مسائل و مشکلات بازار خودرو را از چشم وزیر صنعت، معدن و تجارت دید و این مهم به ریشه‌یابی در چیزی بیش از استیضاح نیاز دارد. اما اکنون ماحصل این مذاکرات و دفاعیات؛ مسند وزارتی است که باید چشم انتظار سرپرست یا وزیری جدید باشد تا بلکه نتیجه این استیضاح بتواند برای بر بخش عمده‌ای از مشکلات اقتصادی فعلی که دامنگیر جامعه شده است، راه حل داشته باشد!