صیانت از شبکه نمایش خانگی؟
امیر قدرتی
مدت نسبتا زیادی است که بر سر دریافت مجوز برای تولید و پخش تولیدات شبکه نمایش خانگی و مجرای قانونی اعلام نظر در این خصوص، اختلاف نظرهایی در صداوسیما و ساترا و… مطرح و عملا تهیه‌کنندگان را در بلاتکلیفی گذاشته است. چراکه حالا که تلویزیون از پلتفرمهای پخش اینترنتی کم مخاطب‌تر است، گویا «صیانت از حقوق مخاطب در پلتفرمهای داخلی» نیز قرار است الزام گردد!
به گزارش روزنامه «صبح امروز» آخرین اتفاق این حوزه تهدید بر تعطیل کردن پلتفرمهای نمایش خانگی از سوی ساترا است که با انتشار نامه‌ای خطاب به رئیس سازمان صداوسیما در خصوص رویکردهای جدید این سازمان نوشته و با انتشار آن در فضای مجازی جنجال برانگیز شده است. در نامه سعید مقیسه به پیمان جبلی که در ۲۱ تیر ماه ۱۴۰۱ نوشته شده و چند روزی است در فضای مجازی دست به دست می شود، بر سپرده شدن کامل این مسئولیت به صداوسیما و اجرایی شدن قوانین نظارتی در صورت مشاهده تخلفات تاکید شده است.
نامه نگاری با ۲۰ نهاد فرهنگی و امنیتی برای تهدید نمایش خانگی
این نامه در 12بند پای بیش از ۲۰ نهاد برای انجام اقدامات بازدارنده پلتفرم‌ها به میان آورده تا با مساعدت از نهادهای نظارتی و لابی با ارگان‌های قانونگذار مجموعه اقداماتی را ترسیم کند که در نهایت به ساماندهی پلتفرمهای پخش منجر گردد. نامه ای که حتی در آن از از وزارت صمت برای لغو نشان اینماد برخی از پلتفرم‌ها تقاضا شده و خطاب به جبلی تاکید شده است که با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای عدم صدور مجوز تبلیغات شهری و با معاونت علمی ریاست جمهوری و سازمان تبلیغات اسلامی برای اجتناب از حمایت‌های مالی، با سازمان زیباسازی شهرداری برای جلوگیری از تبلیغات شهری، با پلیس امنیت اخلاقی برای اقدام لازم قانونی، با پلیس فتا برای جلوگیری از انتشار محتوای نامناسب موجود در پلتفرم‌ها و با ناجا برای جلوگیری از فعالیت‌های تولیدی محیطی در حال رایزنی هستند. همچنین رئیس ساترا دستگاه‌هایی که با ترک فعل و فرصت سوزی برای رعایت قانون همراهی نمی‌کنند را نیز تهدید کرده است
صنعت نمایش سینمای خانگی مشمول تعریف صوت و تصویر فراگیر است؟
پس از این حواشی رییس کمیته دانش بنیان و اقتصاد دیجیتال مجلس شورای اسلامی در نامه ای خطاب به رییس سازمان صدا و سیما نسبت به تعطیلی پلتفرمهای خانگی هشدار داد و نوشت: «در آشفتگی ناشی از عملکرد بی‌قانون ساترا در این حوزه و با لحاظ ابهامات فوق‌الذکر، مجلس شورای اسلامی موظف به انجام اقدامات لازم جهت تدوین، تنظیم و تصویب قوانین مورد نیاز در زمینه صوت و تصویر فراگیر است.»
در متن نامه مجتبی توانگر نماینده تهران به رئیس سازمان صدا و سیما آمده است: «انتشار نامه‌ای از رییس محترم ساترا به جنابعالی پیرامون مصوبه شورای فضای مجازی صدا و سیما درباره برخورد با رسانه‌های صوت و تصویر و اقدامات متعاقب ساترا موجب حیرت و تاسف‌برانگیز است.
همان‌طور که در نامه شماره ۱۲۶۶۲۷۶ مورخ۱۴۰۰/۱۲/۲۵ اینجانب به محضر جناب آقای دکتر رئیسی ریاست محترم جمهور و رئیس شورای عالی فضای مجازی نیز بیان شده بود اگر پیشتر مسئولین امر -از جمله دولت محترم و شورای عالی فضای مجازی- در عمل به وظائف خود، تکالیف قانونی ساترا و چارچوب فعالیت آن را معین می‌ساختند امروز شاهد آن نبودیم که رییس این مجموعه به خود جرأت داده و نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی و کمیسیون‌های آن را عامل پیگیری اعمال غیرقانونی و بی‌مبنای خود قلمداد کرده و جهت ایراد نطق پیش از دستور و ایراد تذکر برای آن تعیین تکلیف نماید.
لازم به ذکر است مطابق با بررسی‌های کارشناسی صورت گرفته در مراجع مختلف از جمله مرکز ملی فضای مجازی اساسا اینکه صنعت نمایش سینمای خانگی مشمول تعریف صوت و تصویر فراگیر باشد یا خیر محل بحث است و در آن صورت تنظیم‌گری این حوزه بر عهده آن سازمان محترم نیست. به علاوه در شرایطی که با کم‌کاری و کج سلیقگی مدیران آن سازمان روز به روز از مخاطبان آن کاسته شده و اوقات فراغت هم‌وطنان با شبکه‌های ماهواره‌ای عمدتا معاند نظام پر می‌شود، افزایش فشار بر شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی که در حوزه تولید و نشر محتوای سینمای خانگی مشغولند جز ریختن آب به آسیاب دشمن نیست؛ چرا که مخاطب این پلتفرم‌ها در صورت محرومیت از این محتوا یقینا به سوی صدا و سیما چرخش نخواهند نمود و در میانه جنگ فرهنگی نظام با رقبا و دشمنان منطقه‌ای و بین‌المللی، این کار معنی جز خلع سلاح کردن نظام از ابزارهایش ندارد. هر چند ضروری‌ست تمام سرویس‌های پخش آنلاین فیلم(VOD) ها توجه دقیق‌تری به فرهنگ و آداب مردم عزیزمان داشته باشند.
به استحضار می‌رسانم در آشفتگی ناشی از عملکرد بی‌قانون ساترا در این حوزه و با لحاظ ابهامات فوق‌الذکر، مجلس شورای اسلامی که عطف به فرموده حضرت امام(ره) و تأکیدات مقام معظم رهبری در رأس همه امور کشور است موظف به انجام اقدامات لازم جهت تدوین، تنظیم و تصویب قوانین مورد نیاز در زمینه صوت و تصویر فراگیر است که ان شاء الله با همکاری همه ارکان تصمیم‌ساز و تصمیم‌گیر این حوزه در نظام این مهم به انجام خواهد رسید.
همچنین ضروری است تا اعلام کنم در صورتی که مجموعه‌های دولتی مخاطب نامه صدرالاشاره رییس ساترا –از جمله وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، وزارت صنعت، معدن و تجارت و معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری- به اعمال غیرقانونی بیان شده در نامه تمکین نمایند، مسئولین ارشد این وزارتخانه‌ها و معاونت علمی باید درباره آنها در مقابل مجلس شورای اسلامی پاسخگو باشند.»
واکنش فیلم‌سازان مطرح
پس از آن سید مازیار هاشمی تهیه‌کننده «یاغی»، محمدحسین مهدویان کارگردان «زخم‌کاری» و حامد عنقا تهیه‌کننده «آقازاده» نیز نسبت به اقدامات اخیر ساترا واکنش نشان دادند.
مازیار هاشمی: مبارزه با بیکاری باید مهم‌ترین تصمیم این دوران
در نامه سید مازیار هاشمی، خطاب به ساترا که با عنوان «نگذارید این معبر و مسیر شکل گرفته مسدود شود» ارسال شده، آمه است: «بزرگان، دلسوزان و اهالی محترم فرهنگ و رسانه، در این روزگار که جامعه دچار مشکلات اقتصادی است و مبارزه با بیکاری باید مهم‌ترین تصمیم این دوران باشد و در سالی که به فرموده مقام معظم رهبری سال تولید، دانش بنیان، اشتغال آفرینی نام گرفته است، متاسفانه شاهد تصمیماتی هستیم که می‌تواند خواسته یا ناخواسته به این مهم، آسیب برساند.
بیش از ده‌هزار نفر از صنوف مختلف سینمایی به صورت مستقیم درگیر تولید آثار و محصولات پلتفرم‌ها هستند. این گونه تصمیمات منجر به بیکاری و بحران معیشتی حدود پنج هزار خانواده خواهد شد و مهم‌تر از آن ارتباط مخاطبان گسترده‌ای را با محصولات داخلی قطع می‌کند و دوباره آنها را به سمت محتواهای خارجی سوق خواهد داد.
وقتی همه دست به دست هم داده‌اند تا با غلبه بر بی شمار موانع سر راه اشتغال آفرینی، موسسات دانش بنیانی چون پلتفرم‌ها پا بگیرند و فضا برای کارآفرینی فراهم شود، ارائه این گونه پیشنهادات و تصمیمات شتاب زده، آب به آسیاب آن‌هایی خواهد ریخت که از این بیکاری‌ها و مشکلات اقتصادی و رنج معیشتی مردم منفعتی دارند. همان‌هایی که چندین دهه است با تحریم‌های ظالمانه علیه کشور عزیزمان مردم را گرفتار کرده‌اند.
پلتفرم‌ها و سازندگان این عرصه، پس از آزمون و خطا و فراز و نشیب بسیار در حال حاضر می‌دانند کیفیت ساختار و محتوا باید در اولویت باشد تا بتوانند تماشاگر گسترده خود را حفظ کنند و سلیقه آنها را ارتقا دهند.
اینجانب بر این باورم که این اختلاف نظرها با هم اندیشیِ بزرگان عرصه سینما، تلویزیون و شبکه نمایش خانگی قابل حل و فصل است.
محدود کردن تولیدات مفید و اثربخش در فضای رسانه جز آسیب رساندن و خُسران به سرمایه‌های جوان کشور نتیجه‌ای نخواهد داشت؛ چرا که با آسیب به حوزه تولید داخلی، مانع تراشی برای اشتغال آفرینی و تضعیف مجموعه‌های دانش بنیان که با تلاش و همت شبانه روزی بخش خصوصی و دولتی در پیشرفت این صنعت نو پا تلاش کرده‌اند، هیچ نتیجه‌ای جز ایجاد نا امیدی ندارد.
لطفا نگذارید این معبر و مسیر شکل گرفته مسدود شود. چرا که قطعا می‌تواند در ادامه با رفع کاستی‌ها، خروشان و امید بخش باشد. بدانیم که با تصمیمات قهری و جبری بیم آن می‌رود که فضا برای جولان دادن شبکه‌های ماهواره‌ای که محصولاتشان بر پایه‌ی تضعیف امید و اعتقادات در جامعه، سست کردن بنیان خانواده، تحقیر غرور ملی و هویت اقوام است، فراهم خواهد شد.»
محمدحسین مهدویان: 20 تا اداره یاری کنند تا ایشان عروس‌داری کند
محمدحسین مهدویان نیز با انتشاری یک استوری درباره اتفاقات اخیر پیرامون پلتفرمهای نمایش خانگی و ساترا نوشت: «رئیس فعلی ساترا نامه نوشته و راه‌کار داده که مثلا پلتفرمهای نمایش‌خانگی را چه‌جوری تعطیل کنند.
بماند که آخرش ما نفهمیدیم چرا در این مملکت هر‌وقت صنعتی پا می‌گیرد، به جای این که از رشد و توسعه‌ی آن صنعت حمایت کنند برعکس دست می‌جنبانند که تعطیلش کنند؟
اما نکته جالب ماجرا این که رئیس ساترا برای رسیدن به هدفش یعنی تعطیلی پلتفرمهای نمایش‌خانگی برای بیست نهاد و ارگان دیگر هم برنامه‌ریزی و تعیین تکلیف کرده؛ یعنی بیست تا اداره و دستگاه باید یاری کنند تا ایشان عروس‌داری کند. شاید یک نکته را یادشان رفته، در مملکتی که هنوز اداره گاز و آب نتوانسته‌اند برای کندن و لوله‌کشی یک خیابان باهم هماهنگ شوند تا دو بار کنده‌کاری نکنند شما از راه نرسیده چه‌جوری قرار است این همه سازمان را برای کاری از اساس اشتباه به خط کنی؟ خدایی این‌ها را از کجا پیدا می‌کنند و بهشان حکم مدیریت می‌دهند؟ پناه بر خدا.»
حامد عنقا: چرا بر طبل دو قطبی می‌کوبیم
حامد عنقا نیز در واکنش به نامه‌ای که ساترا خطاب به ۲۰ نهاد فرهنگی و امنیتی برای مواجهه با پلتفورم‌های فضای مجازی ارسال کرده، بیان کرد: تهیه‌کنندگان، مدیران پلتفرم‌ها و همه دست اندرکاران این حوزه، کار در فضای بی‌قانونی را تائید نمی‌کنند. اما فضایی که طی چند ماه اخیر در ساترا بوجود آمده، محل درنگ جدی است. برای این که همکاری پلتفرم‌ها و ساترا، یکی – دو ماهه نیست و وارد سابقه سومین سال می‌شود. ساترا که تغییر نکرده‌است؛ مدیران پلتفرم‌ها هم تغییر نکرده‌اند. سوال اصلی این است: چه شد که این اتفاق افتاد؟
او ادامه داد: این که فکر کنیم همه اتفاقات در یک طرف پلتفرم و سازنده محتوا افتاده و این طرف نقص نداشته، عین یکسویه نگری است. با این حال نامه اخیر، یک پالس خطرناک و عاری از دلسوزی به یک جامعه چند هزار نفری که در پلتفرم‌ها مشغول فعالیت هستند و در نهایت جامعه مفصل مخاطبان است.
عنقا به مطلب روزنامه کیهان در قبال عملکرد ساترا اشاره کرد و گفت:روزنامه کیهان مطلب بسیار خوبی منتشر کرده که قابل تامل است. این روزنامه نکته درستی را گوشزد کرده که شما دارید برای بخش خصوصی ایجاد خطر می‌کنید و کاری می‌کنید که بخش خصوصی از این میدان هم خارج شود و در نهایت به جای هم افزایی داریم فاصله‌ها را بیشتر می‌کنیم.
این نویسنده و تهیه کننده تلویزیون که در فضای وی‌اودی‌ها نیز فعال است، بیان کرد: بنظر من، وی او دی‌ها نه تنها رقیب تلویزیون نیستند بلکه در همان میدان، به شکلی دیگر فعالیت می‌کنند. خانواده‌هایی که «جیران» و «مهمونی» می‌بینند، همان کسانی هستند که «برف بی صدا می بارد » و «مستوران» را هم می‌بینند. این‌ها همه سبد فرهنگی نظام جمهوری اسلامی ایران است. چرا بر طبل دو قطبی می‌کوبیم و چه بهره‌ای از آن می بریم؟ هیچ.
او ادامه داد: مگر وی اوی دی‌ها فرصت ارزشمندی برای سازمان صدا و سیما نیست تا بتواند از طریق آنها وفاق و هم‌افزایی در جامعه ایجاد کند؟ چرا باید یک عده، خواسته یا ناخواسته، فرصت‌ها را تبدیل به تهدید کنند؟
عنقا با بیان این که بیشترین سود از این دعوا را جریان مخالف نظام فرهنگی جمهوری اسلامی ایران می‌برد، گفت: این‌ها بهانه‌هایی است که مدام به دستگاه رسانه‌ای دشمن داده می‌شود؛ برای این که علیه جمهوری اسلامی محتوای منفی تولید کنند. متاسفانه گاهی خواسته یا ناخواسته داریم خلاف وحدت و وفاق در جامعه عمل می‌کنیم.
این تهیه کننده در بیان نظرش پیرامون چگونگی ورود پیمان جبلی، رئیس صدا و سیما به این موضوع گفت: آقای جبلی، رئیس رسانه ملی است. کلمه ملی بار معنایی فراوان دارد؛ یعنی همه مردم فارغ از قومیت، رنگ، لهجه، زبان، گرایش فکری، مذهبی و … یک ملت هستند. آنها همان کسانی‌اند که در بزنگاه‌های مختلف پای نظام می‌ایستند. سابقه آقای جبلی در رسانه این نوید را می‌دهد که ماجرای اخیر را به سمت درستی پیش ببرد و در نهایت تهدید را تبدیل به فرصت کند.
او در پاسخ به این سؤال که به هر حال برخی پلتفرمهای غیر قانونی، به راحتی محتوای نامناسب در اختیار مخاطب قرار می‌دهند، با بیان اینکه برخی خواسته یا ناخواسته دارند ریشه فرهنگی نظام جمهوری اسلامی را به سمت خشک شدن پیش می‌برند و امیدوارم دوستان متوجه این مساله مهم باشند، گفت: اگر ساترا واقعا دغدغه جامعه دارد، باید با سایت‌ها و پلتفرمهای بی‌مجوز ِغیرقانونی مقابله کند نه این که روبروی پلتفرمهای قانونی بایستد. این پلتفرم‌ها، حداقل برای والدین این آرامش خاطر را دارند که می‌دانند فرزندان‌شان با نظارت آنها، محتوای سالم تماشا می‌کنند.
نعیین تکلیف برای «فیلم نت»، «نماوا» و «فیلیمو»
در نهایت نیزمعاون پایش و نظارت ساترا اعلام کرد: هم اکنون اکثر رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر، ارتباط سازنده و رو به تعالی با ساترا دارند.
محمد حسام پور، معاون پایش و نظارت سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر (ساترا) در زمینه خبر مربوط به لغو مجوز رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر اعلام کرد: ساترا به عنوان نهاد تنظیم‌گر و ناظر بر رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر، در راستای صیانت از منفعت عمومی جامعه، رعایت قوانین و مقررات فرآیندهای مرتبط با تولید و انتشار محتوا را ملاک ارزیابی عملکرد رسانه‌ها و رتبه‌بندی آنها قرار می‌دهد و در این مسیر ضمن گفت‌وگو و تعامل با هنرمندان و مدیران رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر، حامی و تسهیل‌گر تولید محتوای سالم متناسب با چارچوب‌های فرهنگی جامعه ایرانی و اسلامی است.
وی تاکید کرد: هم‌اکنون رسانه‌های تولیدکننده محتوا، از فرآیندهای قانونی صدور مجوز تولید و انتشار مطلع هستند و بعضا اگر خطایی در انتشار محتوا بدون مجوزهای لازم پیش بیاید، همانند آنچه در سریال “کلیله و دمنه” اتفاق افتاد، ساترا ضمن گفت‌وگو و تعامل با مدیر رسانه و کارگردان، مسیر صدور مجوز مبتنی بر رعایت الزامات فرهنگی را فراهم می‌کند.
معاون پایش و نظارت ساترا همچنین یادآور شد: هم‌اکنون اکثر رسانه‌های در حال فعالیت از جمله “فیلم نت” و “نماوا” ارتباط سازنده و رو به تعالی با ساترا دارند و بعضا لغزش‌های احتمالی شان از فرآیندهای قانونی تولید و انتشار، در تعامل رسانه‌ها با ساترا حل و فصل می‌شود.
حسام‌پور در پایان تاکید کرد: متاسفانه رسانه “فیلیمو” با انجام اقدامات قانون گریزانه، عدم تمکین به مقررات، تولید و انتشار را سرلوحه کار خود قرار داده است و فرآیندهای قانونی را در انتشار محتوا نقض کرده است. این رسانه، علی‌رغم تذکرهای مکرر ساترا مبنی بر رعایت قانون، توجهی به این امر نکرده است و همان‌طور که رییس محترم ساترا در مصاحبه ای اعلام کرده‌اند، مهلتی به رسانه “فیلیمو” برای رعایت قانون و مقررات داده شده است که امیدواریم این رسانه مسیر احترام به قانون را اجرا کند، در غیر این‌صورت در خصوص “فیلیمو” اقدام لازم قانونی انجام خواهد شد.