زخم کنده‌کاری شرکت‌های خدمات‌رسان خراسان‌شمالی بر پیکره طرح هادی
حفاری های بی‌برنامه دستگاه‌های خدمات‌رسان و بی توجهی اهالی روستا در رها کردن پساب خانگی موجب ضربه به طرح های هادی خراسان شمالی شده است.
به گزارش ایرنا، طرح هادی روستایی طرحی است که ضمن ساماندهی و اصلاح بافت موجود، نحوه استفاده از زمین برای عملکردهای مختلف از قبیل مسکونی، تولیدی، تجاری، کشاورزی، تاسیسات و نیازمندی‌های عمومی روستایی را بازسازی و جانمایی می کند.
پایه چنین طرح‌هایی در کشور از سال ۱۳۶۲ و تحت عنوان، روان بخشی روستاها توسط وزیر مسکن و شهرسازی وقت به اجرا گذاشته شد و در سال‌های بعد به خصوص از سال ۱۳۶۶ توسط بنیاد مسکن انقلاب اسلامی با جدیت تمام پیگیری شد.
خراسان شمالی نیز در طی این سال ها از برکات این طرح بی بهره نبوده و اکنون این طرح ها در بیش از ۴۳۳ روستای استان اجرایی شده است به گونه ای که بهره مندی روستاییان استان بیش از میانگین کشوری است و اینک ۶۰ درصد از جمعیت روستایی استان از مزایای این طرح بهره مند هستند.
اگرچه اجرای طرح هادی در روستاها با صرف هزینه های ملی و استانی در طی این سالها بار زیادی بر دوش دولت گذاشته است اما نکته قابل تامل این است که بنیاد مسکن انقلاب اسلامی اعلام کرده که طرح های هادی اجرا شده پس از تحویل به روستاییان بعد از مدتی تخریب می شوند و بی توجهی مردم روستا در نگهداری زیرساخت های این طرح مشکلاتی را ایجاد کرده و طول عمر این اقدامات ارزنده کاهش می یابد.
بنیاد مسکن انقلاب اسلامی خراسان شمالی اعلام کرده که اعتبارات این طرح ها به صورت قطره چکانی تزریق شده است و در حال حاضر اعتباری برای نگهداری از طرح های هادی در روستاها ندارد و نگهداری از این طرح ها و جلوگیری از وارد شدن خسارت به این زیرساخت ها در وهله نخست بر عهده خود اهالی روستا است و دهیاران و اعضای شورای اسلامی روستاها به جهت اطلاع رسانی و حمایت از طرح ها نقشی بی بدیل دارند.
در موراد زیادی مشاهده می شود که روستاییان بدون توجه به خسارت ها و اتلاف هزینه هایی که برای این طرح ها صرف شده است، پساب خانگی را در معابر رهاسازی می کنند که این اقدام تیشه به ریشه طرح های هادی می زند و این همه هزینه و وقت را با ترک دادن به جداول و آسفالت کوچه ها را به باد می دهد.
اجرای خدمات توسعه ای به وسیله شرکت های خدمات رسان به ویژه شرکت گاز از دیگر دغدغه ها برای نگهداری طرح های هادی روستایی است چرا که در سال های اخیر که خدمات رسانی شرکت گاز توسعه یافته و میزان بهره مندی روستاییان استان از این مزیت به حدود ۱۰۰ درصد رسیده است به فراخور حفاری های زیادی نیز در روستاها انجام و صدمه به این طرح ها افزایش یافته است.
کنده کاری های شرکت های خدمات رسان زمانی عذاب آور می شود که بنیاد مسکن انقلاب اسلامی هر ساله به شرکت های خدمات رسان لیست طرح های هادی روستایی را ارائه می دهد و این طرح ها را باید به بنیاد اعلام کنند تا قبل از اجرا فعالیت های عمرانی این شرکت ها انجام شود ولی این داستان خلاف جریان انجام می شود و شرکت های خدمات رسان وقتی به سراغ روستاها می روند که طرح هادی اجرا شده و به ناچار آسفالت و سنگ فرش ها شکافته می شود و هزینه های صرف شده به نوعی دستخوش این بی برنامه گی ها قرار می گیرد و دستگاه های خدمات رسان با وجود تکالیفی که دارند، وضعیت معابر حفاری شده را نیمه کاره رها می کنند.
اسفیدان نمونه ای از بی مبالاتی خدمات رسان‌ها
این بی توجهی مردم روستایی و کنده کاری های شرکت های خدمات رسان در روستای هدف گردشگری اسفیدان به خوبی مشهود است.
بومی های خراسان شمالی نیک می دانند که روستای اسفیدان در ۴۵ کیلومتری جنوب شرقی بجنورد یکی از روستاهای پلکانی ایران است و در سال ۱۳۸۵ به‌عنوان زیباترین روستای ایران انتخاب شد.
طرح هادی در روستای هدف گردشگری اسفیدان به خوبی اجرا شده است و اسفیدان نمونه ای از روستاهای زخم خورده از طرح های توسعه ای شرکت گاز است، بر اساس اعلام مردم این روستا، حفاری های شرکت گاز پس از گذشت چند سال هنوز مرمت نشده است.
یکی از اهالی روستای اسفیدان در این‌باره می گوید: بنیاد مسکن اقدامات خوبی در این روستا انجام داد اما عملیات گازرسانی به روستا مناطق زیادی از بهسازی های طرح هادی را تخریب کرد.
رضا رجبی می افزاید: بر اساس نظر کارشناسان بنیاد مسکن؛ اجرای طرح هادی در این روستا ماه ها معطل عملیات گازرسانی بود و این طرح به تعویق افتاد ولی با اعلام شرکت گاز مبنی بر گازرسانی هوایی، بنیاد مسکن اقدام به اجرای طرح هادی کرد ولی بعد از مدتی، کنده کاری های شرکت گاز آغاز شد و به ناچار معابر حفاری شد.
وی می گوید: از اجرای گازرسانی به اسفیدان سال های سال سپری شده، ولی این حفاری ها مرمت نشده و به حال خود رها شده است.
خسارت به طرح هادی ۱۰۰ روستا
معاون عمران روستایی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی خراسان شمالی هم در این‌باره می گوید: نگهداری طرح های هادی روستایی از دغدغه های بنیاد مسکن محسوب می شود و بهره برداران این طرح ها در روستاها به ویژه دهیاران و اعضای شورای اسلامی باید در این زمینه مراقبت های لازم را داشته باشند.
علی اکبر صابری می افزاید: بر اساس برآوردهای بنیاد مسکن، شرکت گاز در اجرای عملیات گازرسانی به طرح هادی ۱۰۰ روستای خراسان شمالی خسارت وارد کرده است بر اساس قانون دستگاه ها و شرکت های خدمات رسان مکلفند پس از حفاری و اجرای طرح‌های عمرانی نسبت به ترمیم تخریب ها اقدام کنند، اما در عمل یا ترمیم نمی کنند و یا این کار را به صورت غیراصولی و با کیفیت پایین انجام می دهند.
وی با بیان اینکه نگهداری از طرح هادی، از نگرانی ها و دغدغه های ما است و از دهیاری ها انتظار داریم به این امر حساس تر باشند می گوید: بنیاد مسکن اعتباری برای نگهداری از طرح هادی در روستاها ندارد و تنها یک بار برای طرح هزینه می کند از این رو در صورت تخریب آسفالت و جدول در معابر روستایی نمی تواند اعتباری را برای ترمیم اختصاص دهد.
شرکت گاز: دهیاران مقصرند
شرکت گاز خراسان شمالی در این زمینه معتقد است که هر گونه عملیات گازرسانی در روستاها با تایید دهیاران انجام می شود و در این موارد فعالیت غیرقانونی انجام نشده است، از طرفی بنیاد مسکن نیز تاکید دارد که دهیاران توجیه نیستند و در این زمینه اطلاعات کافی ندارند و با قوانین این حوزه آشنایی لازم را ندارند.
مدیرعامل شرکت گاز خراسان شمالی در این‌باره می گوید: پایان کار گازرسانی در داخل روستاها منوط به دریافت مفاصا حساب(تسویه حساب) از سوی دهیاران و بخشداری ها است و اخذ مفاصا حساب به معنای انجام درست تعهدات پیمانکار گازرسانی است.
حسن رضا میربلوکی می افزاید: زمانی که دهیاران عملیات گازرسانی را تایید می کنند به معنای این است که کار غیرقانونی انجام نشده است.
واکاوی شرایط اجرای طرح هادی در خراسان شمالی حاوی این است که این طرح در ۴۳۳ روستا معادل ۶۰ درصد از این مناطق استان اجرا شده است و در ۷۲۲ روستای بالای ۲۰ خانوار نیز در دست اجراست که این رقم هفت درصد از میانگین کشوری بالاتر است.
بر اساس آمار بنیاد مسکن انقلاب اسلامی خراسان شمالی؛ طرح هادی پس از ۱۰ سال از تهیه نیازمند بازنگری است و بازنگری طرح هادی در ۱۱۵ روستای استان انجام شده است ضمن اینکه اعتبارات جذب شده تاکنون مربوط به طرح های نیمه تمام هادی در این شهرستان بوده است و برای اجرای کامل این طرح در روستاها نیاز به اعتبارات جدید است تا فاز اول اجرایی شود.
این شرایط به خوبی مسیر سخت اعتبارات را در طی چند سال نشان می دهد و بروکراسی اداری و موازی کاری ها گریبان طرح هادی را گرفته است و ناهماهنگی بین شرکت گاز، بنیاد مسکن و عدم همکاری مردم روستا در نگهداری طرح های هادی موجب شده است تا بسیاری از هزینه های عمرانی در این روستاها هدر رود و ضرورت دارد در این زمینه مدیریت بهتری انجام شود.
بر اساس این گزارش استان ۸۶۳ هزار نفری خراسان شمالی هزار و ۲۹۷ روستا و آبادی دارد و حدود ۴۴ درصد از جمعیت این استان در روستاها ساکن هستند و شهرستان بجنورد به عنوان مرکز استان ۳۲۴ هزار نفر جمعیت دارد که ۲۳۰ هزار آن در شهر بجنورد ساکن هستند.
بر اساس سرشماری سال ۹۵، حدود ۱۱۱ هزار و ۲۰۰ خانوار در ۱۰۳ هزار واحد مسکونی روستایی خراسان شمالی سکونت دارند.