جام جهانی را مانند اکسپو از دست ندهید!
مدتی است که زمزمه‌های «ماوریت ویژه احیای صنایع دستی قطر توسط ایران» شنیده می‌شود و گویا از سوی وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به معاونت صنایع دستی محول شده است. این اخبار نیز در حالی مطرح شده که نزدیک شدن به برگزاری جام جهانی قطر نیز یک فرصت برای معرفی صنایع دستی کشور محسوب می‌شود.
به گزارش روزنامه «صبح امروز» و به نقل از ایسنا، جام جهانی قطر؛ رویدادی مهم است که تقریبا چهار ماه به شروع آن باقی مانده و کم و بیش بازارهای فرهنگی و اقتصادی آن در حال حاضر شکل گرفته‌اند. در این شرایط برخی کارشناسان مدام به این نکته اشاره می‌کنند که با نزدیک شدن به زمان فرا رسیدن این رویداد، باید از تجربه اکسپو دوبی درس گرفت و این بار با برنامه‌ریزی مناسب‌تری حرکت کرد. در این خصوص برای بررسی این مسأله که آیا ایران از ظرفیت مناسبی برای احیای صنایع دستی قطر برخوردار است؟ به گفت‌وگو با حجت‌الله مرادخانی، کارشناس و پژوهشگر صنایع دستی پرداختیم.
کدام رشته‌ی از بین رفته‌ی صنایع دستی را توانسته‌ایم احیا کنیم؟
مرادخانی در ابتدا با اشاره به اهمیت رویداد جام جهانی قطر گفت: نکته‌ای که درمورد این ماجرا وجود دارد، این است که اولا چه برنامه‌ای قرار هست به قطر ارائه شود و اینکه این اقدام قرار هست به چه صورتی انجام شود؟ ایران قرار هست بر مبنای کدام تجربه موفقی چنین کاری را انجام دهد؟
او ادامه داد: مسأله‌ای که وجود دارد این است که اگر ایران از ظرفیت کافی برای احیای صنایع دستی قطر برخوردار است، یک گزارش ارائه کنند که ما بدانیم. سوال من این است که ما کدام رشته‌ی از بین رفته‌ی صنایع دستی را توانسته‌ایم احیا کنیم؟ احیا نه به معنای موضع‌گیری‌های مدیریتی که حالا بخواهیم این تجربه را با دیگر کشورها در میان بگذاریم. این پرسشی است که من به عنوان مخاطب و فعال این حوزه مطرح می‌کنم.
این پژوهشگر حوزه صنایع دستی اضافه کرد: قطعا ماهیت این کار که به اشتراک درآید، اتفاق خوبی است و در دنیای امروز به اشتراک گذاشتن اتفاق خوبی است و باید با دیگر کشورها ارتباط داشته باشیم تا خودمان هم رشد کنیم. نه اینکه باور داشته باشیم ما بهترین هستیم و نمی‌خواهیم هیچ مشورت یا گفت‌وگویی را داشته باشیم.
رویداد اکسپو دوبی به آسانی از دست رفت
مرادخانی با اشاره به این نکته که رویداد اکسپو دوبی به آسانی از دست رفت، اظهار کرد: مسأله دیگر این است که نباید فراموش کنیم ما رویداد بزرگ اکسپو دوبی را به آسانی از دست دادیم و حالا یک رویدادی با همان ابعاد یعنی بزرگ و جهانی به نام جام جهانی قطر داریم که اگر بتوانیم آگاهانه از این فرصت استفاده کنیم، قطعا گام رو به جلویی است که هم می‌توانیم از آن برای انتقال تجربیات‌مان استفاده کنیم و هم بتوانیم از آن بازار اقتصادی ـ فرهنگی‌ای که شکل می‌گیرد، به نفع خودمان و برای توسعه صنایع دستی در بازارهای جهانی استفاده کنیم.
او در ادامه به تمرکز بر روی یک رشته برای احیای صنایع دستی قطر تأکید کرد و گفت: طبیعتا بنا بر محدودیت‌هایی که وجود دارد، ما احتمالا باید از برخی رشته‌ها و محصولات صنایع دستی استفاده کنیم که الان ظرفیت تولید خوب دارند. یعنی برای اینکه در بازار قطر حاضر شویم، طبیعتا رشته‌های وابسته به چوب، فلز، سفال و … که قابلیت‌های خوبی برای تولید دارند و ما می‌توانیم تأمین کنیم، اولویت دارند. باید از رشته‌هایی که در بازارهای جهانی قابلیت دارند، استفاده کنیم.
باید نگاه واقع‌بینانه داشته باشیم
مرادخانی با نگاهی کارشناسانه، برنامه‌ریزی مناسب برای جام جهانی قطر را چنین توصیف کرد: عمدتا برای حضور اثربخش در یک رویداد، باید نگاه واقع بینانه داشته باشیم نه نگاه آرمان گرایانه‌ی مبتنی بر اینکه چه خواهد شد؟ اگر نگاه واقع بینانه داشته باشیم، انتخاب‌هایمان، برنامه‌هایمان و گامی که برمی‌داریم، مبتنی بر واقعیات است نه مبتنی بر اوهام.
او ادامه داد: عمدتا درخصوص اکسپو دوبی ادعاهای عجیب و غریبی مطرح شد که در نهایت باعث شد ما از آخر اول شویم. درخصوص جام جهانی هم همین هست. باید بررسی کنیم که از چه قابلیت‌هایی باید استفاده کنیم تا بهترین بهره‌برداری را داشته باشیم. نگاه سلیقه‌ای و آرمان گرایانه را باید کنار بگذاریم و مبتنی بر واقعیت تحلیل، بررسی و انتخاب کنیم و از همه مهم‌تر واقع گرایانه اقدام و اجرا کنیم.
شناخت درستی از بازارهای بین‌المللی وجود ندارد
این پژوهشگر حوزه صنایع دستی با اشاره به این نکته که شناخت درستی از بازارهای بین‌المللی وجود ندارد، گفت: عمدتا برای حضور در بازارهای بین‌المللی مشکلی که داریم این است که نمی‌شناسیم و چون نمی‌شناسیم و مطالعه‌ای صورت نگرفته، تصمیمات‌مان خیلی اشتباه است. وقتی می‌رویم مثلا قوانین واردات و تجارت امارات، قطر و … را می‌خوانیم، متوجه تمایلات آن‌ها می‌شویم و در نتیجه باید قوانین را بشناسیم. بازار، مارکت و سلیقه مخاطب را باید بشناسیم. عمدتا مشکلی که با آن مواجه هستیم، این است که اطلاعات موثقی در زمینه صادرات صنایع دستی و بازار صنایع دستی در داخل و خارج از کشور نداریم.
مرادخانی در نهایت اظهار کرد: اعداد و رقم‌هایی که مطرح می‌شوند، اغلب قابل اعتنا نیستند و چنین شرایطی هر برنامه‌ریزی‌ای که انجام دهیم ممکن است موفق باشد و به همان اندازه نیز با شکست رو به رو باشد. اگر که ما اطلاعاتمان نسبت به بازارها درست باشد، می‌توانیم پیشرفت خوبی داشته باشیم.
لزوم سیاست‌گذاری شایسته
شایان ذکر است احیای صنایع دستی قطر توسط ایران «مأموریت ویژه‌ای» است که این روزها از سوی وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به معاونت صنایع دستی محول شده است. کارشناسان صنایع دستی نسبت به این مأموریت نگاه‌های متفاوتی دارند. برخی با اشاره به این نکته که ایران باید در مقابل این کار خدماتی مواد اولیه دریافت کنند، این اتفاق را مثبت قلمداد کرده‌اند. دسته دیگر اما باوجود اینکه ماهیت این کار را یک حرکت رو به جلو می‌دانند، اما معتقد هستند که سیاست‌گذاری در این زمینه باتوجه به مشکلاتی که در داخل وجود دارد، لزوما باید فکر شده باشد