سهمیههای کنکور در هاله‌ای از ابهام
وحید حاج سعیدی
بیش از چند دهه از وعده تعیین تکلیف سهمیههای کنکور می گذرد اما طولانی شدن این پروسه و عدم هماهنگی بین نهاد های مختلف ، تعیین تکلیف جدی و غیر نمایشی این پرونده را در هاله ای از ابهام فرو برده است تا جایی که به نظر می رسد عزمی برای ساماندهی این سهمیه ها در مسئولان وجود ندارد.
موضوع اختصاص سهمیههای کنکور به برخی از داوطلبان ورود به دانشگاه‌های دولتی به یکی از چالش های اصلی کنکور و عرصه رقابت داوطلبان ورود به دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی تبدیل شده و اعتراض سایر داوطلبان را به همراه داشته است.
هر چند اعتراض به این موضوع مسبوق به سابقه است و طی سال های اخیر برخی از داوطلبان با برگزاری تجمعات اعتراضی در مقابل وزارت علوم و مجلس با تبعیض‌آمیز خواندن قوانین مربوط به سهمیهها، اصلاح این قوانین را خواستار شده‌اند.
تبعیض و مغایر با عدالت آموزشی
بسیاری از داوطلبان و حتی برخی مسئولان آموزش عالی اعمال سهمیه در آزمون‌ها را نوعی تبعیض و مغایر با عدالت آموزشی در کشور می‌دانند و کارشناسان بر این باور هستند که اعمال سهمیه تبعات جبران‌ناپذیری دارد. چرا که در گام اول مانع از حضور عده‌ای که دارای شایستگی‌های علمی لازم هستند در دانشگاه های معتبر می‌شود و از سوی دیگر عده ای بدون اینکه شایستگی‌های علمی لازم را داشته باشند، وارد کلاس‌های درس دانشگاه شده و در نتیجه آن اعتماد به نفس و توانمندی لازم را در عرصه علمی در خود نمی‌بینند و حتی در مواقعی شاهد انصراف این افراد از دانشگاه به دلیل نداشتن توانایی علمی در ادامه تحصیل هستیم.
صلاحیت علمی صحت ندارد؟
با این وجود عده ای بر این باورند که موضوع نداشتن صلاحیت علمی استفاده کنندگان از سهیمه ها صحت ندارد چرا که آنها باید حتماً 70 درصد نمره علمی آخرین فرد پذیرفته شده در آن رشته را کسب کنند. اما واقعیت اینجاست کسر۳۰٪ از نمره علمی، عملا داوطلب استفاده کننده از سهمیه را با نفرات متوسط یا حتی نفرات ضعیف کنکور در یک تراز قرار می دهد! به طور مثال یک داوطلب عادی با نمره کل ۹۰۰۰ در رشته پزشکی بین الملل یا آزاد پذیرفته می شود ولی با کسر 30 درصد نمره علمی، فرد دارای سهمیه با نمره علمی 6300 در همان رشته پزشکی بین الملل یا آزاد پذیرفته می شود!
سو استفاده از سهمیه
این در حالی است که افراد عادی با نمره علمی 6300 حتی مجاز به انتخاب رشته در دانشگاه فرهنگیان نیز نمی باشند ولی با داشتن سهمیه می توان با همین نمره در رشته پزشکی ادامه تحصیل داد! ( قبولی در دانشگاه فرهنگیان به ترازی در حدود 8000 نیاز دارد و با نمره 6300 حتی فرد به مصاحبه هم دعوت نخواهد شد.)
البته این همه ماجرا نیست و سوء استفاده برخی افراد هر چند اندک از سهمیه رزمندگان با ازدواج با همسران شهید و یا به عقد جانباز درآمدن به منظور قبولی در رشته های پزشکی و خاص از دیگر مشکلاتی است که اخیراً شاهد آن هستیم.
هر چند در سال‌های اخیر اقداماتی برای رفع این مشکل صورت گرفت تا جایی که سال ۹۸ مسئولان مصمم به اصلاح این قانون شدند؛ به طوری که اتفاق نظر در اصلاح سهمیه ورود به دانشگاه‌ها بعد از تبدیل شدن آن به عنوان م طالبه جدی جامعه، موجب شد مسئولان آموزش عالی کشور با مشورت گرفتن از روسای دانشگاه‌ها و لحاظ کردن دیدگاه‌های مختلف، لایحه “ساماندهی سهمیههای ورود به مقاطع مختلف آموزش عالی” را بعد از امضای رئیس سازمان سنجش آموزش کشور و وزرای علوم و بهداشت به منظور تصویب تقدیم دولت کنند.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با تأکید بر این نکته که مصوبات مجلس شورای اسلامی بعد از ورود شورای عالی انقلاب فرهنگی به موضوع کنکور بوده است، تصریح کرد: مقام معظم رهبری(مدظله‌‌العالی) در موارد اینچنینی قاعده‌‌ای دارند که براساس آن در مواردی که شورای عالی انقلاب فرهنگی متقدم است، مجلس شورای اسلامی وارد موضوع نشود و همچنین در مواردی که مجلس شورای اسلامی متقدم بوده است، شورای عالی انقلاب فرهنگی ورود نکند.
وی تصریح کرد: از این منظر، شورای عالی انقلاب فرهنگی میتواند رأساً پیرامون مسئله سهمیه های کنکور ورود داشته باشد و درخصوص کلیت سهمیهها تصمیم‌‌گیری کند.
دکتر عاملی افزود: با گذشت بیش از سی سال از پایان جنگ تحمیلی، جامعه آماری ایثارگران و رزمندگان کاهش داشته است و لذا با کاهش جمعیت ثبت‌‌نام کننده سهمیههای مذکور، درصد شمول سهمیه نیز بایستی متناسب سازی شود.
حذف یا مهندسی سهمیهها
به هر روی داوطلبان کنکور بر این باورند که حذف سهیمه ها یا مهندسی کردن سهمیه ها بر اساس عدالت آموزشی و در نظر گرفتن جمیع شرایط، می تواند علاوه بر ایجاد و گسترش بستر عدالت آموزشی در کشور، باعث ایجاد انگیزه در داوطلبان و پویایی در نسل جوان و جویای نام خواهد شد.
در پایان باید اشاره داشت از آنجایی که یکی از دغدغه های کشور خروج نخبگان از کشور است و ساماندهی سهمیه های کنکور میتواند در پیشگیری از خروخ نخبگان علمی از کشور موثر باشد، جا دارد مسئولان شورای عالی انقلاب فرهنگی طرح اختصاص 5 درصد مازاد بر سهیمه به جای سهیمه رزمندگان را پیگیری و اجرایی کنند.