توافق به شرط بیانیه سیاسی
دور هشتم مذاکرات وین برای رفع تحریم های آمریکا بعد از تنفسی ۱۱ روزه برای مشورت هیأت‌ها با پایتخت‌ها ۱۹ بهمن از سر گرفته شد و هنوز هم در سطوح و چارچوب‌های مختلف در شهر وین در جریان است. اما کماکان اخبار وین به صورت قطره چکانی و آن هم گمانه زنی به دست خبرنگاران و رسانه‌ها می‌رسد.
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با اشاره به مذاکرات وین روز گذشته درگفت‌وگویی، گفت: فرآیند مذاکرات پیچیدگی‌های خاص خودش را دارد؛ نیت ایران حل مشکل است و طرف غربی به این نتیجه رسیده است که بدون گفتگو و توافق با ایران هیچ راه حلی برای این بحران وجود ندارد و این سیگنال و پالس مثبتی است؛ اما اینکه آیا پالس‌های مثبت و میانجی گری کشور‌هایی مثل قطر، عمان، روسیه و دیگران باعث رفع اختلاف نظر‌ها شود، بستگی به روند مذاکرات، کار کارشناسی و دیدگاه‌هایی دارد که در پایتخت دوکشور پیرامون این مذاکرات وجود دارد.
جلیل رحیمی جهان آبادی با بیان این مطلب گفت: چیزی که آمریکایی‌ها از ابتدا از ما می‌خواستند قابل اجرا نبود؛ آمریکایی‌ها می‌خواستند که به شرایط قبل از برجام برگردیم، سطح غنی سازی را به ۳/۶و ۳/۸برسانیم، موادی را که غنی سازی کردیم تحویل دهیم، سانتریفیوژها را کلاً از بین ببریم و آن‌ها بدون اینکه تضمینی بدهند به روال عادی قبل از تحریم‌ها برگردند.
وی ادامه داد: در روند مذاکرات اخیر، آمریکایی‌ها از مواضع خودشان تا حدودی عقب نشینی کردند و این نشان می‌دهد که می‌خواهند مشکل حل شود، ولی ما بیش از اینکه به گفتار آمریکایی‌ها دقت کنیم، به نتایجی توجه می‌کنیم که در بحث انتقال پول، رفع تحریم ها، تضمین و راستی آزمایی به صورت ملموس حاصل می‌شود. ما نیز نقطه نظرات خودمان را داریم، در رابطه با نوع سانتریفیوژها؛ میزان، درصد و نحوه نگهداری مواد غنی شده و اینکه لغو تحریم‌ها به چه شیوه‌ای باشد.
رحیمی: اگر در پرونده هسته‌ای رفتار آمریکایی‌ها به گونه‌ای باشد که نشان دهند می‌خواهند مشکل حل شود و دست از شیطنت و لجاجت بردارند، ممکن است حتی این اتفاق بیفتد که روند گفتگو‌ها به مسائل دوجانبه هم بکشد
رحیمی تاکید کرد: پیش بینی ما این است که توافق بین ایران و آمریکا صورت می‌گیرد. با توجه به اینکه بخش عمده‌ای از تحریم‌ها را آمریکایی‌ها اعمال کرده‌اند و ایران هم اگر به خواسته‌های خودش در مذاکرات برسد، برای اینکه تضمین لازم را بگیرد باید بتواند مشکل را با طرف آمریکایی حل کند؛ پس احتمال توافق تقویت می‌شود و لذا روند گفتگو ایران و آمریکا ممکن است به صورت مستقیم انجام شود
وی در پاسخ به این سوال که “آیا در صورت توافق بین آمریکا و ایران، روند مذاکره بین دو کشور در جهت بهبود روابط پیش خواهد رفت”، گفت: این بستگی به دو کشور دارد؛ چالش‌های بین ایران و آمریکا عمیق است و شاید به این راحتی اعتمادسازی و روند حل گفتگو‌ها اتفاق نیفتد، ولی اگر در پرونده هسته‌ای رفتار آمریکایی‌ها به گونه‌ای باشد که نشان دهند می‌خواهند مشکل حل شود و دست از شیطنت و لجاجت بردارند، ممکن است حتی این اتفاق بیفتد که روند گفتگو‌ها به مسائل دوجانبه هم بکشد.
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در مورد نقش روسیه و چین در مذاکرات وین گفت: هر کشوری منافع خاص خودش را دارد، ول باید بدانیم که روابط ما با روسیه و چین، به لحاظ اقتصادی، امنیتی و سیاسی روابط مهمی است و از این رو کشور‌هایی که با ما رابطه بهتری داشته و رفتار خصمانه و چالش برانگیزی نداشته‌اند را به صرف اینکه با ما اختلاف نظر دارند و ممکن است در بحث مذاکرات دیدگاه‌های خودشان را دنبال کنند، نباید کنار بگذاریم.
وی افزود: اگر این کشور‌ها را که با ما رابطه نزدیکی دارند کنار بگذاریم، دیگر با چه کشوری گفتگو کنیم و از کدام نیرو در روند مذاکرات استفاده کنیم. الان فضایی در کشور ما هست که هر گونه همکاری با چین و روسیه را کار اشتباهی می‌دانند، اما اینگونه طرز فکر اشتباه است. همان میزان که اعتماد صددرصدی به روسیه و چین درست نیست، کنار گذاشتن کشور‌هایی که با ما در دوران سختی روابط نزدیکی به لحاظ اقتصادی و سیاسی داشتند نیز اشتباه است.
نماینده مردم تربت جام در مجلس خاطر نشان کرد: حتی اگر رابطه ما با غرب بهبود یابد و تنش‌های ما با آمریکا رفع شود و وارد گفت وگوی دوجانبه با آمریکایی‌ها شویم، کنار گذاشتن روسیه و چین اشتباه است، چون در شرایط سخت از نفوذ و همکاری این کشور‌ها بهره بردیم و نمی‌خواهیم روابط ما در مقابل غرب به صورت یکجانبه و آسیب پذیر باشد.
بدون چشم‌انداز روشن با آمریکا مذاکره نمی‌کنیم
«حسین امیرعبداللهیان» وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران نیز در مصاحبه اختصاصی با روزنامه انگلیسی «فایننشال تایمز» تصریح کرد که کنگره آمریکا باید در خصوص تعهدات واشنگتن در قبال برجام و بازگشت به این توافق هسته‌ای، «بیانیه سیاسی» صادر کند.
روزنامه انگلیسی فایننشال تایمز گزارش کرد که با ورود مذاکرات وین درباره لغو تحریم‌های یکجانبه علیه ایران به مقطعی حساس، ایران پیشنهاد کرده است که کنگره آمریکا در مورد تعهد خود به توافق هسته ای با تهران «بیانیه سیاسی» ارائه کند.
طبق این گزارش، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران تأکید کرده است که واشنگتن نتوانسته است به درخواست ایران برای تضمین اینکه هیچ طرفی نتواند، توافق هسته‌ای را ترک کند، پاسخ دهد و ایالات متحده یک بار در دوران ریاست‌جمهوری «دونالد ترامپ» اقدام به ترک برجام کرده است.
امیرعبداللهیان: اگر چشم‌انداز روشن و امیدوارکننده‌ای برای دستیابی به یک توافق خوب با تضمین‌های پایدار پیش روی خود نداشته باشیم، آماده ورود به روند مذاکرات مستقیم با آمریکا نیستیم
از طرف دیگر، امیرعبداللهیان در مصاحبه خود همچنین بار دیگر تصریح کرد که تهران خواهان لغو تمامی تحریم‌هایی است که در دوران ترامپ علیه جمهوری اسلامی ایران وضع شد. وی در این خصوص توضیح داد: «اصولاً، افکار عمومی در ایران نمی‌تواند حرف‌های رئیس یک دولت را به عنوان یک تضمین بپذیرد، چه رسد به آمریکا که از برجام خارج شده است».
طبق آنچه در این گزارش آمده است، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران به مذاکره‌کنندگان ارشد ایران گفته است که به طرف‌های غربی پیشنهاد دهند که «حداقل پارلمان‌هایشان یا رؤسای پارلمانی آن‌ها از جمله کنگره آمریکا به شکل یک بیانیه سیاسی، تعهدات خود را در قبال این توافق و بازگشت به اجرای برجام اعلام کنند».
امیرعبداللهیان در ارتباط با تعهدات ایران در قبال برجام توضیح داد: «تعهدات ایران به شفافی یک فرمول ریاضی است. آنچه که ما قرار است انجام دهیم و نحوه راستی‌آزمایی این اقدامات از طریق آژانس [دیده‌بان هسته‌ای سازمان ملل] کاملاً روشن است. بنابراین طرف مقابل نمی‌تواند هیچ نگرانی داشته باشد اما در وهله اول ما درباره تضمین‌ها [مبنی بر اینکه ایالات متحده خارج نمی شود] همچنان نگرانیم».
امیرعبداللهیان با ابراز ناامیدی تهران از موضع واشنگتن در حالی که هفته‌ها مذاکرات در وین در خطر توقف است، گفت: «ما در این مدت با مشکلاتی مواجه هستیم زیرا طرف مقابل فاقد ابتکار عمل جدی است.»
رئیس دستگاه دیپلماسی ایران سپس به موضوع لغو تحریم‌های یکجانبه علیه جمهوری اسلامی ایران اشاره کرد و گفت ایران می‌خواهد این مذاکرات به «لغو کامل» تحریم‌ها منجر شود. او گفت، با این حال، چالش این‌جاست که دولت بایدن تنها مایل به حذف تحریم های اقتصادی است که در دوران ترامپ علیه ایران تحمیل شده است.
با اینحال، امیرعبداللهیان در این خصوص گفت: «این چیزی نیست که ما به دنبال آن هستیم. تحریم‌های یکجانبه و ناعادلانه ترامپ علیه شرکت‌های حقیقی و حقوقی در ایران تحت برخی اتهامات چون برنامه موشکی ایران، موضوعات منطقه‌ای یا حقوق بشری غیرقابل قبول است. این یکی از چالش‌های باقیمانده در میز مذاکرات است».
رئیس دستگاه دیپلماسی ایران در ارتباط با سیگنال‌های مقام‌های آمریکایی درباره مذاکرات مستقیم با نمایندگان جمهوری اسلامی ایران گفت که مقام‌های آمریکایی «پیام‌های زیادی» برای مذاکرات مستقیم با ایران ارسال کرده‌اند اما ایران تمامی این پیشنهادات را رد کرده است. امیرعبداللهیان در این خصوص گفت: «پاسخ نهایی ما به آمریکایی‌ها و واسطه‌ها این بود: هرگونه گفتوگو، تماس و مذاکره مستقیم با ایالات متحده هزینه‌های بسیار هنگفتی برای دولت من خواهد داشت».
وی سپس با اشاره به این موارد تصریح کرد: « اگر چشم‌انداز روشن و امیدوارکننده‌ای برای دستیابی به یک توافق خوب با تضمین‌های پایدار پیش روی خود نداشته باشیم، آماده ورود به روند مذاکرات مستقیم با آمریکا نیستیم».
امیرعبداللهیان در ادامه با تأکید بر لزوم اقدام آمریکا در برداشتن گام‌های ملموس ادامه داد که تهران به آمریکا تأکید کرده است که اگر «نیت واشنگتن واقعی است، قبل از انجام هرگونه گفتوگو و تماس مستقیم، باید گام های عملی و ملموسی بردارید که این می‌تواند شامل آزاد کردن میلیاردها دلارهای نفتی ایران باشد که به دلیل تحریم‌های ترامپ یا دستور اجرایی رئیس جمهور برای لغو برخی از تحریم‌ها در بانک‌های مرکزی خارجی گیر کرده است».
رئیس دستگاه دیپلماسی ایران در پایان ضمن ابراز خوشبینی درباره روند مذاکرات گفت: «در مجموع، ما خوشبین هستیم. ما از یک توافق خوب در کوتاهترین زمان ممکن استقبال می‌کنیم اما این توافق باید از حقوق مردم ایران حمایت کند».
مذاکرت وین هنوز به زمان نیاز دارد
«میخائیل اولیانوف» نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین که اینروزها به واسطه توئیت‌هایش به چهره اول رسانه‌ای مذاکرات تبدیل شده در گفتوگو با یک شبکه قطری توضیحاتی درباره روند مذاکرات رفع‌تحریم‌ها ارائه کرد.
بنابر گزارش روز (چهارشنبه) شبکه «العربی»، نماینده روسیه در این خصوص اظهار داشت: «گفت‌و‌گوها می‌تواند در پایان فوریه جاری به موفقیت بیانجامد». با این حال او اضافه کرد که مذاکرات «همچنان نیازمند زمان است؛ اما نه زمان طولانی».
خبرنگار شبکه «العربی» نیز در حساب کاربری خود در شبکه توئیتر بخشی از اظهارات نماینده روسیه را انتقال داد و به نقل از او اضافه کرد که نماینده روسیه درباره احتمال به موفقیت رسیدن مذاکرات وین ابراز خوشبینی کرده است و خاطرنشان کرده که مذاکرات در مرحله نهایی قرار دارد.
طبق گزارش شبکه العربی، اولیانوف همچنین درباره دیدار روز گذشته‌اش با هیأت تل‌آویو اظهار داشته که در گفتوگو با اعضای این هیأت به مذاکرات وین نپرداخته است.