هزینه پست با خودتان
دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران، از امروز(سوم بهمن‌ماه) با حضور 2100 ناشر داخلی و خارجی آغاز می‌شود، تا تقویم سال 1400 برای ناشران و کتاب‌دوستان بدون خرید نمایشگاهی بسته نشود. سامانه نمایشگاه تا هشت روز در دسترس مخاطبان قرار دارد و امکان انتخاب برای آن‌ها امسال، به بیش از200 هزار عنوان کتاب رسیده است.
در بخش داخلی، امکان خرید کتاب با 20 درصد و در بخش خارجی این میزان به 30 درصد تخفیف ارزی وجود دارد. 150هزار دانشجو، طلبه، استاد دانشگاه و اعضای هیأت علمی موفق شدند فرآیند ثبت‌نام بن خرید کتاب دومین نمایشگاه مجازی کتاب را طی و اعتبار دریافت کنند.
معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با مشارکت بانک صادرات ایران به عنوان بانک عامل دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران تامین‌کننده یارانه اعتباری خرید کتاب از دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران هستند. سقف یارانه اعتباری خرید کتاب برای دانشجویان و طلاب ۲۵۰ هزار تومان است که از این مقدار ۱۵۰ هزار تومان سهم مشارکت دانشجویان و طلاب و ۱۰۰ هزار تومان نیز سهم معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با مشارکت بانک صادرات ایران است.
سقف یارانه اعتباری خرید کتاب برای اعضای هیئت علمی نیز ۵۰۰ هزار تومان است که از این مقدار ۲۵۰ هزار تومان سهم عضو هیئت علمی و تامین ۲۵۰ هزار تومان نیز برعهده معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با مشارکت بانک صادرات ایران است.
مجری برگزاری نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران، موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران است و شرکت ملی پست جمهوری اسلامی ایران و بانک صادرات به‌عنوان بانک عامل، دو همکار اصلی این موسسه شناخته می‌شوند.
400 دستگاه وانت در نخستین دوره نمایشگاه مجازی، به دستگاه شهری اضافه و پنج هاب پستی دیگر به سیستم مکانیزه سورتینگ متصل شده تا به سرعت ارسال بسته‌ها افزوده شود. در تهران در مدت برگزاری نمایشگاه مجازی علاوه‌بر شعب ثابت پست، 18 نقطه شامل 9 شعبه ثابت و 9 شعبه سیار نیز به جمع‌آوری کتاب از ناشران اقدام می‌کنند.
این امکانی است که شرکت ملی پست می‌تواند در استان‌های پرترافیک انجام دهد. برای حفظ امنیت و صیانت از سفارش مخاطبان نمایشگاه مجازی کتاب، 4000 باکس چرخ‌دار و 7000 باکس کوچک به چرخه پست افزوده شده است. علاوه‌براین؛ با همکاری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی چهار لفاف استاندارد برای ارسال بسته‌های پستی، ویژه ناشران تعریف شده است. یکی از اقدمات شرکت ملی پست در دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران، ارسال بسته‌های خرید مخاطبان به 192 کشور جهان است.
برگزاری سه پویش «نذر کتاب» با مشارکت خیرین «من هم کتاب خریدم» با مشارکت خریداران کتاب و «این کتاب را بخوان» با مشارکت ناشران و گروه‌های ترویجی برگزار می‌شود.
یکی از مهم‌ترین محور‌های دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران، برگزاری برنامه‌های جنبی و فرهنگی است. بعد از انتشار فراخوان، بیش از 20 نهاد و سازمان از‌جمله نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، ستاد عالی کانون‌های فرهنگی هنری مساجد کشور، کتابخانه و موزه ملی ملک، بنیاد سعدی، سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران، همچنین انجمن‌های حوزه نشر مانند انجمن قلم ایران، انجمن فرهنگی ناشران کودک و نوجوان، انجمن نقد ادبی، انجمن نویسندگان کودک و نوجوان، اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران به این فراخوان پاسخ مثبت دادند و در طول برگزاری نمایشگاه مجازی در برگزاری برنامه‌های فرهنگی مشارکت دارند.
اما این روزها تبلیغات گسترده‌ای مبنی بر ارسال رایگان کتاب در نمایشگاه مجازی کتاب انجام می‌شود، این در حالی است که طی پیامکی به ناشران در دقیقه ۹۰ اعلام شده هزینه پست کتاب به عهده ناشر است؛ اقدامی که باعث شده برخی ناشران برای عرضه کتاب‌های‌شان پا پس بکشند.
نمایشگاهی که یکی از ویژگی‌های آن در این دو دوره، ارسال رایگان کتاب به اقصی نقاط ایران اعلام می‌شود؛ البته این رایگان بودن هزینه ارسال برای مخاطبان کتاب است. قرار بود ناشران هم مانند دور گذشته این فرصت را داشته باشند و فقط هزینه بسته‌بندی کتاب‌ها برعهده آن‌ها باشد. اما برخلاف وعده‌هایی که اعلام شده بود تنها برای خرید بالای ۵۰ هزار تومان هزینه پستی برعهده ناشران است، در آستانه برگزاری و شروع این ماراتن فرهنگی اعلام شد هزینه ارسال کتاب با ناشران است.
امسال همچنین از ناشران خواسته شده برای جلوگیری از آسیب به کتاب‌ها از پاکت‌های پستی استفاده نکنند و کتاب‌ها را در جعبه پستی قرار دهند که این موضوع افزایش هزینه بسته‌بندی کتاب را به همراه دارد؛ مثلا ناشری که کتاب ۲۰هزار تومانی فروخته، علاوه بر تخفیف چهارهزار تومانی، باید ۱۰ هزار تومان هم پول تهیه جعبه بدهد و هزینه ارسال را هم که اضافه کنیم، عملا هزینه تولید کتاب هم درنمی‌آید و نه تنها سودی برایش ندارد، بلکه به ضرر هم منجر می‌شود.
این موضوع ناراحتی و گله ناشران را در پی داشته است؛ مثلا ناشری نوشته است: اگر قیمت کتاب ۳۰هزار تومان باشد، ۶هزار تومان باید تخفیف بدهیم و هزینه پاکت و پرینت هم اضافه می‌شود. چقدر ناشر برای ارسال بپردازد و آیا سودآور است یا خیر؟ راهنمایی کنید.
یا ناشر دیگری گفته است: من هم همین سوال را دارم، اگر قرار باشد کتاب تخفیف بخورد، هزینه چاپ فاکتور، پاکت پستی و ارسال هم با ناشر باشد عملا نه تنها هزینه تولید کتاب برنمی‌گردد، باید هزینه اضافی هم پرداخت کنیم. من فعلا کتاب‌هایم را غیرفعال کردم و منتظر جواب تیکت هستم.
ناشری هم از غیرفعال کردن کتاب‌هایش در سامانه نمایشگاه کتاب می‌گوید: کتاب‌های ۲۰ هزار تومانی را غیرفعال کرده‌ام، چون جز دردسر چیز دیگه‌ای نیست…
ناشر دیگری هم با انتقاد از این رویکرد، نوشته است: این تصمیم یک‌دفعه با چه رویکری گرفته شده و باز هم کاسه و کوزه هرجا را بر سر ناشر شکستند. من کتاب‌هایم را کلا غیرفعال کرده‌ام، چون زمانی که مشتری سفارش بدهد دیگر ناشر از نظر اخلاقی ملزم به ارسال کتاب است.
این در حالی است که در ساعات اخیر، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی عرضه ۲۰۰ هزار عنوان کتاب را در نمایشگاه مجازی کتاب تهران، اتفاق مبارکی توصیف کرده بود. حال به نظر می‌رسد علاوه بر این‌که اگر ناشران حاضر در نمایشگاه، کتاب‌های زیر ۳۰-۲۰ هزار تومان خود را از چرخه فروش نمایشگاه خارج کنند، این اعداد و ارقام و اعداد و ارقامی که در روزهای آتی به‌عنوان افتخارات نمایشگاه مجازی کتاب تهران منتشر خواهد شد، تحت تاثیر قرار خواهد گرفت. ما با یک مساله اخلاقی هم مواجه‌ایم: این‌که افراد را با وعده‌های دیگری پای کار بیاوریم و ناگهان با تغییر در تحقق وعده‌ها غافلگیرشان کنیم، مصداق چیست؟