دارو به سرنوشت خودرو دچار می‌شود؟
رییس سازمان غذا و دارو چالش‌های ارزی را علت برخی کمبودهای دارویی در کشور خواند و با بیان اینکه حدود ۲ میلیارد دلار برای تامین دارو و تجهیزات پزشکی در سال ۱۴۰۰ در اختیار داشتیم که این مبلغ در شش ماه اول امسال به اتمام رسید و باعث مشکلاتی در پایدار دارو در شش ماه دوم شد، گفت: امیدواریم با دخالت رییس جمهور و اختصاص ۷۰۰ میلیون دلاری که در ماه گذشته اتفاق افتاد، بتوانیم به سرعت تامین‌های اساسی را انجام دهیم.
دکتر دارایی در نشست خبری وزارت بهداشت که به صورت ویدیوکنفرانسی برگزار شد، ضمن تبریک ایام پیروزی انقلاب اسلامی، گفت: ما در شرایطی قرار داریم که افتخار می‌کنیم در حوزه‌های مختلف فناوری و دانش که مورد نیاز پیشرف کشور در عرصه‌های مختلف بوده، توانستیم پیشرفت‌های بسیاری خوبی را داشته باشیم. حوزه کالاهای سلامت‌محور، یکی از حوزه‌های بسیار مهم در جمهوری اسلامی است و سازمان غذا و دارو متولی حفظ و صیانت از سلامت کالاهای سلامت محور در کشور اعم از دارو، تجهیزات پزشکی، داروهای طبیعی، سنتی، طبی، مکمل‌ها، غذا و… است.
صرفه‌جویی ارزی ۲ میلیارد دلاری از محل تولید داروهای زیست فناوری
وی افزود: ما در چهل و سومین سالروز پیروزی انقلاب اسلامی خرسندیم که می‌توانیم ۹۷ درصد از داروهای مورد نیاز کشور را تامین کنیم. این در حالی است که ظرفیت کارخانه‌های داروسازی ما دو برابر این عدد است و آنها می‌توانند با سیاست‌گذاری‌های مناسب، تولیدات‌شان را افزایش داده و با تامین پایدار نیاز داخلی بتوانند راهگشای بازارهای صادراتی باشند که باید برنامه مشخص و متقن برای این اقدام داشته باشیم.
دارایی ادامه داد: ما در چهل و سومین سالروز انقلاب می‌توانیم افتخار کنیم که در حوزه زیست فناوری و داروهای بایوتکنولوژی به پیشرفت‌های قابل قبولی رسیدیم و جزو چهار کشور اول آسیا در تولید این داروها هستیم. با تولید داروهای زیست فناوری در کشور هم نیاز بیماران خودمان را که عمدتا برای بیماران صعب العلاج و خاص است، تامین مطمئن و پایدار کردیم و هم ۲ میلیارد دلار صرفه جویی ارزی در این زمینه داشته‌ایم. حفظ این زیرساخت‌ها برای ارتقاء سلامت مردم برایمان بسیار مهم است.
علت بروز مشکلاتی برای تامین دارو در شش ماهه دوم امسال
دارایی ادامه داد: در سال‌های اخیر شاهد افت و خیزهای مختلفی در صنعت دارو و در تامین و تهیه تجهیزات و ملزومات پزشکی و… بودیم که به یکسری سیاست‌های ارزی بازمی‌گردد که در دولت قبل برایش برنامه‌ریزی شده بود. صنعت دارو و تجهیزات پزشکی ما نیازمند تهیه نهاده‌ها و موارد اولیه خود است که بتواند آنها را از خارج از کشور تهیه کند. در سال ۱۳۹۷ حدود ۴ میلیارد دلار نیاز ارزی‌مان بوده که بتوانیم این منابع را تامین کنیم. به دلیل سیاست‌هایی که اعمال شد، این رقم به صورت بسیار شدیدی کاهش یافت؛ به طوری که در یکسال گذشته به دلیل مصوبه‌ای که سال گذشته در مجلس شورای اسلامی گذرانده شد، حدود ۲ میلیارد دلار برای تامین دارو و تجهیزات پزشکی در سال ۱۴۰۰ در اختیار داشتیم که این مبلغ در شش ماه اول امسال به اتمام رسید و باعث شد که مشکلاتی در زمینه تامین پایدار دارو در شش ماه دوم امسال ایجاد شود که با دخالت رییس جمهور و اختصاص ۷۰۰ میلیون دلاری که در ماه گذشته اتفاق افتاد، بتوانیم به سرعت تامین‌های اساسی را انجام دهیم و مدیریت کنیم.
چالش‌های ارزی؛ علت تاخیر در تامین دارو
وی ادامه داد: امیدواریم این پشتیبانی همچنان ادامه یابد و تا پایان سال کمبودهایمان را به حداقل برسانیم. این دوگانگی کمبود و قیمت یکی از نقاط ضعف این سیستم ارزی است که برای دارو و تجهیزات پزشکی در نظر گرفته شده؛ چراکه در چند سال گذشته شاهد بودیم که به دلیل مشکلات ارزی که وجود داشته این مبلغ نه به موقع، نه به اندازه و نه از نوع مناسب ارز در اختیار سازمان غذا و دارو و وزارت بهداشت قرار نگرفته که باعث شده مقداری در تامین دارو دچار مشکل شویم و کندی و تاخیر اتفاق افتد.
لزوم حذف انحصار در صنعت دارویی کشور
دارایی با بیان اینکه اتفاقی که طی سه سال قبل افتاد و منجر به اختلال در رشد و پویایی صنایع دارویی کشور شد، بسته شدن فهرست دارویی کشور بود، گفت: این فهرست اکنون با اولویت شرکت‌های دانش بنیان و شرکت‌هایی که در حوزه زیست فناوری فعالیت می‌کنند باز شده است. این نویدبخش این است که پویایی لازم را به صنعت دارویی بدهیم تا هم صنعت رشد کند و هم بازارهای جدید را باز کنیم. باید انحصار را هم برداریم.
تراز تجارت دارویی ایران؛ منفیِ نامطلوب
وی ادامه داد: مشکلات ارزی دست و پای ما را می تواند ببندد. تراز تجارت دارویی‌مان به نحو نامطلوبی منفی است. درحالی که نزدیک به ۲.۵ میلیارد دلار مصرف ارزی برای دارو داریم، کمتر از ۷۰ میلیون دلار صادرات دارو داریم که علت اصلی آن محدودیت‌های ارزی است که ایجاد شده است. اگر بخواهیم به سمت تولید دارو با کیفیت قابل قبول رویم، یکی از شاخص‌های مهم داروی با کیفیت، توان صادراتی شرکت‌های ما خواهد بود. بنابراین باید بازارهای صادراتی را هم فعال کنیم.
و اما تولید واکسن کرونا در کشور
دارایی در ادامه درباره وضعیت تولید واکسن کرونا در کشور، گفت: وقتی که کرونا در دنیا فراگیر شد و مشخص شد که با بیماری سر و کار داریم که به این زودی خیال رفتن از زندگی مردم را ندارد، تمهیداتی اتفاق افتاد که یکی از آنها واکسیناسیون بود. کووید۱۹ با درمان‌های معمول خیلی قابل کنترل نیست و حتما باید ایمنی جمعی مردم را بالا برد. بنابراین سیاست اصلی تهیه و تولید واکسن بود. اگر منتظر می‌ماندیم تا این اتفاق در خارج از مرزها رخ دهد و ما از مشتری‌های پشت صف این واکسن باشیم، حتما اتفاقات ناگواری رخ می‌داد، همانطور که در سال گذشته افتاد و آنها به راحتی واکسن در اختیار ما نمی‌گذاشتند. تولید واکسن در شرکت‌های تولیدکننده ما اعم از خصوصی و دولتی افتاد و حمایت دولت هم اتفاق افتاد. در دولت سیزدهم تصمیم بر این شد که در کنار تولید داخلی بتوانیم واردات را هم به این حوزه اضافه کنیم و این فتح بابی شد تا علاوه بر تامین واکسن‌های مورد نیاز کشورمان بتوانیم تولیدکنندگان را هم رشد دهیم. توانستیم مردم را ایمن کنیم.
ارز دارو حذف می‌شود؟
وی در پاسخ به سوال دیگر ایسنا، درباره آخرین برنامه‌ها درباره حذف ارز ترجیحی دارو نیز اظهار کرد: سازمان غذا و دارو و وزارت بهداشت موظف به اجرای هر تصمیمی هستند که در دولت و مجلس گرفته شود. ما برای شرایط مختلف برنامه‌های مختلفی تدوین کردیم که چه این ارز در اول زنجیره تخصیص یابد چه به صورت حمایت بیمه‌ای که بسیار مطلوب ما است، در اختیار مصرف‌کننده و بیماران قرار بگیرد، برایش برنامه‌های مختلفی داریم که اجرا کنیم. مساله ای که در هر دو صورت بسیار مهم است، در اختیار قرار دادن منابع چه ریالی و چه ارزی به موقع، مناسب و به میزان کافی است که ضامن عدم کمبود و مشکلات قیمتی خواهد بود. اگر ارز مناسب هم داشته باشید اما به موقع اختصاص ندهید، در زنجیره تامین کندی و اختلال ایجاد می‌شود و حتما مشکلات کمبود و قیمت هم به آن اضافه می‌شود. بنابراین اختصاص دادن و مناسب اختصاص دادن و به اندازه کافی بودن ارز از الزامات تامین پایدار و مناسب دارو برای یکسال آینده خواهد بود.
انحرافات ارزی دارو؛ از فاکتورهای جعلی تا بیش‌نمایی
دارایی همچنین در پاسخ به سوالی درباره انحراف ارز دارو و تخلفات احتمالی نیز گفت: زمانیکه ارزی را با این مبلغ پایین اختصاص می‌دهید، خیلی‌ها به طمع می‌افتند که بیشترین سوء بهره‌برداری را از آن انجام دهند. به شکل‌های مختلف این اتفاق می‌افتد. از فاکتورهای جعلی یا بیش نمایی که انجام می‌دهند تا سایر روش‌ها. درباره محصولات نهایی ممکن است این بیش نمایی اتفاق بیفتد و آن محصول با قیمت بالاتر از آنچه که در دنیا وجود دارد، وارد شود. درباره مواد اولیه هم ممکن است مواد اولیه با ارز ۴۲۰۰ تومانی وارد شود، اما با قیمت‌های بازار آزاد به تولیدکننده داخلی برسد که این هم منجر به مشکلاتی در زمینه قیمت نهایی فرآورده می‌شود. این تخفات به جد بررسی شده و به مراجع نظارتی ارسال شده و به زودی هم به مراجع قضایی تحویل داده می‌شود که برخورد لازم با این انحرافات انجام شود.
نمی‌خواهیم داروی ایرانی به سرنوشت خودرو دچار شود
دارایی درباره ایجاد رقابت برای افزایش کیفیت داروهای تولید داخلی، گفت: ما اصلا دوست نداریم که داروی ما به سرنوشت خودرو بدل شود. هرچند این خطر وجود دارد. انحصارگری در این زمینه مناسب نیست. تولید خیلی خوب است، اما نه تولیدی که واقعی نباشد و عمق نداشته باشد. در حوزه تجهیزات پزشکی عمق برایمان مهم است و مونتاژ و بسته‌بندی را اصلا تولید حساب نکرده و واردات می‌دانیم. در زمینه مواد اولیه دارویی هم برایمان مهم است زیرا در کیفیت داروی نهایی موثر است. بنابراین اگر ببینیم خطری متوجه کیفیت داروی داخلی است، حتما در این زمینه هیچ محدودیتی نداریم و شرکت‌ها می‌توانند از مواد اولیه باکیفیت استفاده کنند. در این زمینه هیچ انحصاری را نمی‌پذیریم. در آینده نزدیک که در حوزه صادرات و تجهیزات پزشکی وارد می‌شویم، کیفیت دارویمان بسیار مهم است.
دارایی درباره مطالبات شرکت‌های تجهیزات پزشکی، گفت: مطالبات دانشگاه‌های علوم پزشکی و شرکت‌ها در یکسال گذشته مخصوصا ب دلیل اینکه با چند پیک کرونا مواجه بودیم، افزایش یافته است، اما با دستوراتی که رییس جمهور داده و پیگیری وزارت بهداشت، در روزهای آینده این اتفاق رخ داده و مطالبات قبل از سال جدید پرداخت می‌شود. یکی از مهم‌ترین حوزه‌های ما تجهیزات و ملزومات پزشکی اعم از مصرفی و سرمایه‌ای است. در حوزه دارو ۲.۵ میلیارد دلار نیاز ارزی داریم و در حوزه تجهیزات و ملزومات پزشکی حدود ۱.۵ میلیارد دلار نیاز ارزی داریم که ۵۰۰ میلیون دلارش فقط برای تجهیزات و دستگاه‌هایی مانند تصویربرداری است و حدود ۸۰۰ میلیون دلار هم در داخل تولید می‌شود. حدود ۷۸۰۰ کالای مختلف داریم که از این‌ها ۳۶۰ هزار قلم IRC تولید شده است. حدود ۱۰۰۰ تولیدکننده داخلی و ۱۰۰۰ تولیدکننده ماسک در کشور داریم و ۲۰۰۰ واردکننده و ۲۰۰۰ شرکت پخش داریم. در سامانه IMED حدود ۱۰۰ هزار محصول داریم که با قیمت‌گذاری مشخص شده و کنترل و ردیابی می‌کنیم.
رییس سازمان غذا و دارو در بخش پایانی صحبت‌هایش در پاسخ به سوالی درباره تولید واکسن آنفلوآنزا نیز گفت: یکی از افتخارات ما این است که شرکت‌های دانش بنیان توانستند واکسن آنفلوآنزا را با روش‌های خوب تولید کنند که افتخار بزرگی است. ما تمام تلاش‌مان را برای حمایت از این شرکت‌ها خواهیم کرد و در بحث خرید و توزیع آن هم کمک خواهیم کرد.