سوداگران سیمرغ
مریم اصغری
اعلام اسامی 22 فیلم سودای سیمرغ چهلمین جشنواره فیلم فجر بازهم به مانند هر سال مخاطبان سینما و سینما دوستان را غافلگیر کرد. هرچند ترکیب فیلم‌ها منتخب جشنواره امسال از کارگردانان مطرح و فیلم اولی‌ها است. اما یکی از نکات حاشیه‌ای فهرست اعلام شده، جای خالی نام چند فیلم در این لیست کمی رخ نمایی می‌کند که پیش‌بینی می‌شد فیلم‌هایشان در جشنواره باشد.
فیلم‌هایی مانند «جنگ جهانی سوم» به کارگردانی هومن سیدی که با بازیگر محسن تنابنده برای اولین بار با سرمایه‌گذاری مستقیم یکی از پلتفرم‌های عرضه اینترنتی محصولات نمایشی مقابل دوربین رفته بود. همچنین «تفریق» به کارگردانی مانی حقیقی با بازی نوید محمدزاده و ترانه علیدوستی هم، دیگر فیلم مهم تولید امسال است که به دلیل «آماده نمایش نبودن» نتوانست در جشنواره امسال حضور داشته باشد. «برادران لیلا» سعید روستایی نیز می‌توانست از فیلم‌های پرسروصدای جشنواره امسال باشد، کارگردانی که دو فیلم قبلی‌اش یعنی «ابد و یک روز» و «متری شیش و نیم» در جشنواره فیلم فجر خوش درخشیده بود، اما سومین فیلمش را به جشنواره نرساند. «قاتل و وحشی» حمید نعمت‌الله هم که برای سومین سال پیاپی برای حضور در «فجر» دورخیز کرده بود، از همان مرحله پیش از هیأت انتخاب و به واسطه اعمال شرایط آیین‌نامه از سوی دبیرخانه از چرخه بررسی کنار گذاشته شد. تازه‌ترین محصول سازمان سینمایی اوج یعنی «مسیح، پسر مریم» به کارگردانی علی جعفرآبادی هم در فهرست نهایی هیأت انتخاب غایب بود. همچنین غیبت «شب داخلی دیوار» نیز از دیگر اتفاقات عجیب این فهرست است. چراکه فیلم جلیلوند تولید سال گذشته است و بعید است برای حضور در جشنواره آماده نباشد. اما نسخه‌ایی از آن به هیات انتخاب ارائه نشده است، بنابراین اینکه دلیل غیبت این فیلم در جشنواره فجر چیست، هنوز نامشخص است. «پیر پسر» اکتای براهنی نیز دیگر غایب امسال است تا حامد بهداد و لیلا حاتمی به جمع بازیگران غایب جشنواره چهلم اضافه شوند.
اما همه اینها به این معنی نیست که جشنواره خالی از فیلم خوب و قابل دیدن شده است. چرا که فیلم سازان مطرحی همچون مسعود کیمیایی، ابراهیم حاتمی‌کیا، رضا میرکریمی، محمدحسین مهدویان و… در لیست حضور دارند.
22 فیلم سودای سیمرغ
آخرین ساخته مسعود کیمیایی «خائن کشی» فیلمی است که از بهمن ماه سال گذشته مراحل ساختش طی شد و به نظر می‌رسد هم سو با دیگر ساخته‌های او باشد. چراکه کیمیایی اساساً پایبند به آزموده‌هایش در همان سال‌های پیش و بعد از انقلاب است.
«مرد بازنده» محمدحسین مهدویان نیز یک فیلم اکشن به تهیه‌کنندگی امیر بنان و کامران حجازی است که جواد عزتی از بازیگران آن معرفی شده است.
سیدرضا میرکریمی نیز از کارگردانانی است که کارنامه او پر از فیلم هایی با درخشش بین المللی است. او این بار در چهلمین رویداد بین المللی فجر در ادامه قصر شیرین به سراغ «نگهبان شب» رفته است.
ابراهیم حاتمی کیا اما امسال فیلمی در مقام کارگردان، برای چهلمین دوره جشنواره فیلم فجر ندارد. با این حال به همراه پسرش پا به این عرصه گذاشته است. او در کسوت تهیه‌کننده و در کنار یوسف حاتمی کیا «شب طلایی» را ساخته تا حضوری پدر پسری در این جشنواره داشته باشد.
هادی حجازی‌فر هم که در عرصه بازیگری طی دوره‌های اخیر جشنواره فیلم فجر خوش ظاهر شده بود، حالا روی صندلی کارگردانی تکیه زده و «موقعیت مهدی» را با تهیه‌کنندگی حبیب والی‌نژاد به جشنواره رسانده و خود نیز در نقش شهید مهدی باکری ایفاگر نقش اصلی آن است.
بهروز شعیبی کارگردانی است که کار خود را با بازیگری شروع کرد و در همان جوانی در «آژانس شیشه‌ای» حضوری گذرا داشت. او امسال با «بدون قرار قبلی» در مقام کارگردانی پا به چهلمین جشنواره گذاشته است و این بار هم ترجیح داده با بنیاد سینمایی فارابی همکاری کند.
در جشنواره امسال بهرام رادان نه در مقام بازیگر بلکه به عنوان تهیه کننده در فیلم سینمایی «علف‌زار» به کارگردانی کاظم دانشی حضور دارد. مضمون این فیلم اجتماعی و فیلم‌نامه آن بر اساس داستان‌های واقعی به نگارش درآمده است.
«صورت فلکی» به کارگردانی حسین دارابی، بیش از اینکه کارگردانش مورد بحث باشد، تهیه‌کننده‌اش در صدر اخبار است؛ چراکه محمدرضا شفاه را می‌توان رکورددار فیلم‌های توقیفی نام نهاد. او پیش از این در یک نوبت سریالش و در دو نوبت آثار سینمایی‌اش به محاق توقیف رفتند.
در چهلمین دوره جشنواره فیلم فجر نگاهی متفاوت به زندگی یک دامپزشک را می‌توان در فیلم «برف آخر» به نویسندگی و کارگردانی امیرحسین عسگری دید که در شرایط سخت و سرد شمال کشور ساخته شده و حضور احسان علیخانی به عنوان یکی از سرمایه‌گذارها نیز از دیگر نقاط قابل توجه این فیلم است.
امید شمس، کارگردان «ملاقات خصوصی» یکی از فیلم اولی‌های امسال سینماست که پیش‌تر در عرصه فیلم کوتاه فعالیت و دستاوردهایی در جشنواره‌های ایرانی و خارجی داشته و این ساخته او نیز با بازی پریناز ایزدیار و هوتن شکیبا آماده حضور در جشنواره شده است.
در ژانر اکشن جشنواره نیز «لایه‌های دروغ» محصول مشترک ایران و فنلاند است که سه سال قبل براساس بخش‌هایی که فیلمبرداری شده بود در بازار جشنواره کن عرضه و مورد استقبال قرار گرفته بود. رامین سهراب، کارگردانان این اثر نیز از دیگر کارگردانان فیلم‌اولی در جشنواره امسال است.
گرچه جشنواره فیلم فجر در سال‌های اخیر شاهد حضور پررنگ زنان در مقام کارگردان و تهیه کننده بود اما امسال زنان فیلمساز حضوری حداقلی در این رویداد دارند و سهمشان تنها «دسته دختران» با موضوع دفاع مقدسی به کارگردانی منیر قیدی است. این فیلم مقاومت و ایثار زنان در روزهای پرتلاطم ابتدای جنگ را به تصویر میکشد و دومین ساخته این کارگردان است.
سیدمرتضی فاطمی، از چهره‌های باسابقه عرصه مطبوعات، در مقام کارگردان روایت‌گر داستان متفاوتی در ژانر اجتماعی با نام «بی مادر» است. امیر آقایی و پردیس پورعابدینی پس از تجربه حضور مشترک در سریال «آقازاده» در فیلم «بی‌مادر» نیز هم‌بازی شده‌اند و میترا حجار و پژمان جمشیدی از دیگر بازیگران این فیلم هستند.
«شادروان» به عنوان دومین فیلم بلند حسین نمازی هم از فیلم‌های قابل تأمل جشنواره است؛ این فیلم اجتماعی درباره زندگی خانواده‌ای حاشیه‌نشین در شهر تهران است.
آرین وزیردفتری کارگردانی نام‌آشنا در عرصه فیلم کوتاه است اما «بی‌رویا» اولین فیلم بلند او در مقام کارگردان است که به تهیه‌کنندگی سعید سعدی و هومن سیدی به جشنواره چهلم رسیده است.
کیوان علیمحمدی و علی‌اکبر حیدری، در دومین تجربه کارگردانی مشترک خود فیلمی با نام عجیب « 2888» را به جشنواره چهلم فیلم فجر رسانده‌اند که کمتر خبری از فرآیند تولید آن رسانه‌ای شده بود. این فیلم با نام قبلی «سوباشی» روایتی از هشت سال جنگ ایران و عراق دارد اما تمرکز اصلی آن بر شهدای شاخص استان فارس است.
«بیرو» درباره زندگی توأم با مشکلات دروازه‌بان تیم ملی فوتبال ایران «علیرضا بیرانوند» است که نویسندگی و کارگردانی مرتضی علی‌عباس میرزایی به عهده دارد.
علاقه‌مندی کارگردان «ضد» به تاریخ معاصر غیرقابل انکار است، چراکه این فیلم یک درامی سیاسی است که در بستر یکی از حوادث مهم و ملتهب ابتدای انقلاب اسلامی روایت می‌شود.
«نمور» به کارگردانی داوود بیدل و تهیه‌کنندگی سید یاسر جعفری دومین فیلم بلند فیلمسازش است و یک ملودرام اجتماعی است که داستان یک خانواده را پس از فوت یکی از بستگان روایت می‌کند. این فیلم در شمال کشور تصویربرداری شده و محمدرضا علیمردانی از بازیگران اصلی آن است.
«درب» با مراحل تولید چراغ خاموش، به کارگردانی سید هادی محقق درباره یک مامور اداره برق است که با قطعی برق در روستایی مواجه می‌شود و تمام تلاشش را می‌کند تا این قطعی را برطرف کند.
علی حضرتی در دومین ساخته خود که مراحل تولید آن نیز رسانه ای نشد، به تازگی از شورای پروانه نمایش مجوز «شهرک» گرفته است.
«ماهان» به کارگردانی حمید شاه‌حاتمی و تهیه‌کنندگی علی شاه‌حاتمی روایت زندگی یک بازیگر تئاتر است که پس از مدت‌ها می‌تواند نقش اصلی یک نمایش را روی صحنه ایفا کند اما بیماری سرطان مسیر زندگی او را دستخوش تغییرات جدی می کند.
واکنش به لیست اعلامی
از شب گذشته که فهرست فیلم‌های بخش مسابقه جشنواره اعلام شد، واکنش‌های مختلفی در فضای مجازی نشان داده شده و خیلی‌ها این فهرست را ناامیدکننده و بسیاری از فیلمسازانش را ناشناس دانستند. این در حالی است که نگاهی به دوره‌های پیشین جشنواره می‌تواند از این ناامیدی بکاهد چرا که دوره‌هایی با حضور چهره‌های اسم و رسم دار برگزار شده‌اند ولی خروجی چندان رضایت‌بخشی نداشته‌اند، بماند که اساسا باید پرسید در سال‌های اخیر جشنواره فیلم فجر چقدر امیدوارکننده بوده است؟
شایان ذکر است هیأت انتخاب چهلمین جشنواره فیلم فجر متشکل از «بهروز افخمی»، «اسماعیل بنی‌اردلان»، «پوران درخشنده»، «حسین زندباف»، «مجید شاه‌حسینی»، «اسفندیار شهیدی» و «محمدحسین نیرومند» که کار بازبینی آثار متقاضی حضور در جشنواره را از دهم آذر آغاز کرده بودند و بر اساس گاهشمار جشنواره چهلم، امشب یکشنبه پنجم دی به کار خود پایان دادند.