به نام نهضت به کام سهام دار
قاسم شمسایی
روز گذشته ۱۷ دی ماه آیین کلنگ زنی و عملیات اجرایی اولین پروژه انبوه سازی بخش خصوصی در نهضت ملی تولید مسکن با ظرفیت ۴۰۰۰ واحد مسکونی با حضور رستم قاسمی، وزیر راه و شهرسازی و یعقوبعلی نظری، استاندار خراسان رضوی آغاز شد.
این خبر به سرعت و ضریب بالایی به تیتریک رسانه های محلی و حتی اخبار ساعت 14 تبدیل گردید.
بنا به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی (خراسان رضوی)، عبدالمجید نژادصفوی، مدیرکل راه و شهرسازی خراسان رضوی در حاشیه مراسم کلنگ‌زنی و آغاز عملیات اجرایی ساخت ۴۰۰۰ واحد مسکونی طرح جهش مسکن در منطقه حاشیه شهر مشهد (اسماعیل‌آباد)، اظهار کرد: یکی از اهداف بزرگ دولت تولید مسکن و ایجاد تعادل میان عرضه و تقاضا در حوزه مسکن است. به دلیل کمبود مسکن اقشار بسیاری آسیب می‌بینند و این امر دسترسی به این هدف را مشکل می‌سازد.
وی با بیان اینکه « با تدبیر دولت سیزدهم در قالب اقدام ملی و قانون جهش تولید مسکن مصوبه مجلس شورای اسلامی، قرار بر این است که ۴ میلیون واحد مسکونی در سطح کشور تا سال ۱۴۰۵ ساخته شود»، عنوان کرد: در همین راستا اداره کل راه و شهرسازی خراسان رضوی نیز تعهد دارد که سالیانه ۱۰۰ هزار واحد مسکونی در استان احداث کند.
مدیرکل راه و شهرسازی خراسان رضوی بیان کرد: استقبال گسترده‌ای از این طرح در خراسان رضوی صورت گرفته به طوری که تا دو روز گذشته ۱۷۴ هزار نفر در سطح استان در طرح جهش مسکن ثبت نام کرده اند که بیشترین سهم ثبت‌نام کنندگان مربوط به شهر مشهد است.
نژادصفوی با اشاره به اقداماتی که در جهت عملیاتی شدن این طرح انجام می‌شود، تصریح کرد: در اجرای این طرح زمین به صورت رایگان در اختیار متقاضیان قرار گرفته و همچنین تسهیلات بانکی به متقاضیان اعطا می‌گردد که شرایط آن در سال جدید نسبت به سال گذشته بهتر شده است.
وی اضافه کرد: یکی از راهکارهایی که در جهت انجام این پروژه اتخاذ شده است، مشارکت‌های مردمی و بخش خصوصی، شرکت انبوه‌سازان و سازندگان مسکن در انجام این پروژه است. امروز عملیات اجرایی ساخت ۴۰۰۰ واحد مسکونی طرح جهش مسکن در روستای اسماعیل‌آباد مشهد آغاز شده و تلاش خواهیم کرد که نمونه‌های این پروژه را در سطح استان توسعه دهیم.
مدیرکل راه و شهرسازی خراسان رضوی بیان کرد: مجموعه ۴۴ هکتاری روستای اسماعیل آباد از سکونتگاه های غیررسمی و مناطق محروم شهر مشهد است که ۱۲ هکتار از زمین‌های آن به ساخت ۴۰۰۰ واحد مسکونی در بلوک‌ها با ساختمانهای سه تا پنج طبقه طی چهار سال اختصاص می‌یابد و باقی این اراضی صرف ساخت مجمتع های خدماتی، تجاری و آموزشی خواهد شد.
در ادامه این مراسم محمدآروین، مدیرعامل شرکت نوید خراسان اظهار کرد: مجموعه ۴۴ هکتاری پروژه نوید در حوزه حاشیه‌نشینی و محرومیت‌زدایی روستاهای همجوار در شهر مشهد، طراحی و پیش‌بینی شده است.
وی ادامه داد: ۱۲ هکتار از مجموعه ۴۴ هکتاری به عنوان مجموعه مسکونی و باقی مانده به صورت مجموعه خدماتی، آموزشی، تجاری و مسکونی است. مجموعه‌های مجاور این طرح که ۳۰۰ هکتار از مجموعه گردشگری سپاد،بازارهای خیام، بازارهای مواد غذایی و میدان بار، مجموعه پارک شهری و استخر، تالارهای مختلف و مجموعه‌های امنیتی است باعث شد تا این مجموعه را با عنوان مجموعه جلوگیری از بافت فرسوده و حاشیه‌نشینی انتخاب کنیم.
مدیرعامل شرکت نوید خراسان اظهار امیدواری کرد که در فاز اول ۲۰۰۰ واحد و در فاز دوم نیز ۲۰۰۰ واحد دیگر را در چهار سال آینده به متقاضیان تحویل داده شود.
گزینه‌ای برای انتخاب مشهد وجود ندارد
اما نکته جالب اینجاست که اگر شما به عنوان متقاضی بخواهید در سامانه نهضت ملی مسکن از شهر مشهد ثبت‌نام کنید، تنها می‌توانید دو گزینه شهر جدید گلبهار و بینالود را انتخاب کنید وخبری از گزینه شهر مشهد برای شما وجود ندارد. معنی این اتفاق این است که در حال حاضر مکانی در شهر مشهد برای متقضیان مشهدی در نظر گرفته نشده و مشهدی‌ها تنها باید از دو گزینه موجود یکی را انتخاب کنند.
ایجاد تراکم در حاشیه‌شهر
البته این تمام ماجرا نیست اگر به اصل خبر برگردیم، مدیرکل راه و شهرسازی خراسان رضوی خبر از کلنگ‌زنی 4000 واحد در روستای اسماعیل‌آباد می‌دهد. اگر شما با اندکی صرف وقت در گوگل نقشه اسماعیل‌آباد راجست‌وجو کنید متوجه می‌شوید، این ناحیه محله‌ای حاشیه‌ای در منطقه 2 شهرداری مشهد است. اما نکته حائز اهمیت اشتباه کلامی آقای مدیرکل نیست، بلکه چرایی انتخاب این منطقه می‌باشد.
مشهد یک کلان شهر سه میلیون نفریست که یک سوم این جمعیت را در حاشیه خودش جای داده‌است. و متاسفانه با توجه به وضعیت اقتصادی حال جامعه هر روز بر این جمعیت نیز اضافه می‌گردد. حال برگردیم به جانمایی این پروژه 44 هکتاری درست در یکی از همین مناطق حاشیه‌ای.
اضافه کردن 4000 هزار خانوار جدید آن‌هم درلبه کمربند حاشیه‌ای شهر به خودی خود می‌تواند با ایجاد تراکم در این ناحیه منجر به ایجاد حاشیه‌ای جدید در کنار حاشیه شهرمشهد شود.
شرکت نوید خراسان با استفاده از تسهیلاتی که برای طرح نهضت ملی ایجاد شده این پروژه را برای اعضای خودش احداث می‌کند
پروژه 44 هکتاری یک شرکت خصوصی
اما داستان زمانی عجیب‌تر می‌شود که بدانیم این 4000 هزار واحد مسکونی که روزگذشته به نام اولین پروژه انبوه سازی بخش خصوصی در نهضت ملی تولید مسکن در مشهد کلنگ خورد نه قرار است به مشهدی‌هایی که در سامانه نهضت ملی ثبت‌نام کرده‌اند برسد نه به ساکنین کم‌برخوردار منطقه اسماعیل‌آباد!
گروه اول همانطور که در ابتدای گزارش به آن پرداختیم تکلیفشان روشن است و طبق اساسنامه ثبت‌نام در سامانه نهضت ملی مسکن، متقاضی به هیچ وجه نمی‌تواند محل انتخاب شده را تغییر دهد.و باز همانطور که در بالا ذکرشد اصلا انتخاب شهر مشهد برای ساکنین این شهر در سامانه ممکن هم نیست.
چرایی این موضوع را از یکی از مسئولین راه و شهرسازی خراسان رضوی جویا شدیم. ایشان با بیان اینکه پروژه مذکور مربوط به طرح مشارکتی است، بیان کرد: شرکت نوید خراسان با استفاده از تسهیلاتی که برای طرح نهضت ملی ایجاد شده این پروژه را برای اعضای خودش احداث می‌کند. البته طبق قانون بخشی از واحدهای ساخته شده در اختیار مسکن و شهرسازی قرار می‌گیرد تا از طریق سامانه برای متقاضیان در دسترس قرار گیرد.
اما متاسفانه پاسخی برای این سوال که چطور در سامانه‌ای که ثبت‌نامش تمام شده و اجازه تغییر محل انتخاب شده برای متقاضی وجود ندارد، می‌توان درخواست خرید از واحدهای این پروژه 4000 واحدی داشت، دریافت نکردیم.
نکته جالب همینجاست چطور می‌شود در گلبهار و بینالود که هنوز نه زمین طرح مشخص است نه میزان تسهیلات اجازه ثبت‌نام داده می‌شود اما در خود شهر مشهد که کلنگ اولین پروژه هم زمین میخورد اجازه ثبت‌نام در سامانه وجود ندارد.
چند واحد به حاشیه‌نشین‌ها می‌رسد؟
و اما گروه دوم ساکنین محترم منطقه کم‌برخوردار اسماعیل‌آباد؛ طبق گفته محمدآروین، مدیرعامل شرکت نوید خراسان «پروژه ۴۴ هکتاری نوید در حوزه حاشیه‌نشینی و برای محرومیت‌زدایی روستاهای همجوار در شهر مشهد، طراحی و پیش‌بینی شده است» چه سهمی از آن دارند.
با یک بررسی کوتاه و بنا به گفته‌های یکی مسئولین مسکن و شهرسازی این پروژه مشارکتی که قرار است از محل تسهیلات طرح ملی نهضت مسکن در دو فاز 2 هزار واحدی ساخته شود، باید تحویل اعضای این شرکت سرمایه‌گذاری قرار گیرد. اما سوال اینجاست چند درصد از اعضای این شرکت از ساکنین منطقه اسماعیل‌آباد یا دیگر مناطق کم‌برخوردار شهر مشهد هستند یا چه تعداد از آنها شرایط لازم برای استفاده از تسهیلات نهضت مسکن ملی را دارند؟
و اما نوید خراسان
درســال 1383 هجــری شمــسی «شرکت سرمایه گذاری ساختمانی و توسعه نویدخراسان» تأسیس شد و در گام نخست از طریق خرید دهها هکتار از اراضی حاشیه شمالی و غربی شهر مقدس مشهد به مساحت حدود یکصد هکتار آغاز به سرمایه گذاری در بخش املاک و ساختمان باهدف ایجاد مرکز تجاری، گردشگری و تأمین مسکن سهامداران کرد.
اگر در سایت این شرکت کمی جست‌وکو کنید، خیلی سریع به اخبار پروژه 44 هکتاری می‌رسید که اطلاعیه واگذاری زمین به سهامدارنش مربوط به سال 97 می‌رسد!
در پایان باید دید چه میزان از واحدهای این پروژه 44 هکتاری به واجدین شرایط ثبت‌نام کرده در سامانه نهضت ملی مسکن خواهد رسید؟