گیر کردن در چرخه شکست
اعظم عباسپور، مشاوره خانواده
کمال‌گرایی تله است؛ تله‌ای که ما را گرفتار و همیشه ناراضی نگه می‌دارد. برای زندگی‌ای شاد و رابطه‌ای رضایت‌بخش باید خود و دیگری را همان طور که هستند بپذیریم و تلاش کنیم به‌جای ساختن رابطه‌ای کامل در همان ابتدا، خود و طرف مقابل را به‌تدریج رشد دهیم و بهتر نه الزاما کاملترین شویم.
کمال‌گرایی اغلب ریشه در اضطراب و ضعف در خودباوری دارد. نیاز به این احساس که هر کاری که انجام می‌دهید کامل و بی‌عیب است منجر به احساس شکست مداوم خواهد شد. چه کسی کامل است؟ کمال گرایی در بیشتر موارد موجب تسلیم شدن، رها کردن پشتکار و عدم تجربه فعالیت‌های جدید یا فرا گرفتن مهارت‌های جدید می‌شود؛ چون فرد می‌ترسد شکست بخورد. بعضی از کمال‌گرا‌ها ترجیح می‌دهند کار جدیدی را امتحان نکنند تا مجبور نشوند ضعف‌ها و ایراد‌های خود را بپذیرند. اضطرابی که کمال‌گرا‌ها را احاطه می‌کند، می‌تواند گاهی واقعا توان‌فرسا باشد. افراد کمالگرا ممکن است دچار حملات پانیک، حساسیت‌پذیری شدید و افسردگی شوند. تلاش این افراد برای کامل بودن وسیله‌ای است برای کنترل اضطرابی که از شکست ناشی می‌شود. برای یک فرد کمال گرا، روبرو شدن با محدودیت‌ها و ضعف‌ها واقعا چالش برانگیز است. کمال‌گرایی اغلب موجب بروز اختلاف‌هایی در روابط می‌شود.
کمال گرایی و ازدواج
بسیاری از دختران و پسران در آستانه ازدواج می گویند:
«چون مطمئن نیستم که فرد مورد علاقه ام، بهترین فرد برای ازدواج هست یا نه، باید بیشتر فکر کنم تا شاید بهترین فرد را برای ازدواج انتخاب کنم!».
این طرز تفکر باعث می شود که کمال‌گرایی و ازدواج به هم گره بخورند و در امر ازدواج تأخیر ایجاد شود. چنین افرادی در ازدواج چنان کمالگرا می‌شوند که با گذشت زمان به معیارهای کمال‌گرایی عادت می‌کنند؛ در نتیجه در آینده سخت تر از فبل می توانند فرد مناسب را برای ازدواج انتخاب کنند.
چرخه کمال گرایی و ازدواج یک دور باطل است
کسانی که با کمال‌گرایی ازدواج خود را به عقب می‌اندازند، حتی اگر در آینده روی کمال گرایی خود پا بگذراند و کسی را برای ازدواج بپذیرند؛ چون کمال‌گرایی در وجود آن‌ها تثبیت شده، نخواهند توانست طعم خوشبختی را بچشند. چه بسا زندگی یک نفر دیگر را هم دچار مشکل می کنند.
اگر با یک شخص کمال گرا ازدواج کنید چه می‌شود؟
امروز با افزایش آمار جدایی ارتباط بین زوج‌ها روانشناسان برای شناخت درست و کافی قبل از ازدواج تاکید بیشتری می کنند. افراد مبتلا به کمال‌گرایی همیشه دوست دارند در همه شرایط بهتر از بقیه باشند. از نظر آن‌ها همیشه و همه وقت باید بهترین باشند در غیر این صورت هیچ چیزی نیستند و تصور می‌کنند که کسب پیروزی و برنده شدن هدف اصلی است به همین دلیل اگر مانعی در رسیدن به هدف وجود داشته باشد افسرده می‌شوند. انسان موجودی جایزالخطاست حتی موفق‌ترین افراد در زندگی خود دچار خطا و اشتباه می‌شوند، اما افراد کمالگرا معتقدند که تحت هیچ شرایطی نباید دچار اشتباه شوند و همین امر سبب می‌شود که این افراد زود ناامید و تشکیل شوند و هدف خود را کنار بگذارند.
افراد کمالگرا اراده و پشتکار ضعیفی دارند و زود عقب‌نشینی می‌کنند و همه چیز را به صورت کامل می‌خواهند. سعی آن‌ها برای کامل بودن باعث نگرانی و استرس در آن‌ها می‌شود. زندگی مشترک پستی و بلندی‌های فراوانی دارد و اگر قرار باشد با فردی ازدواج کنید که به این یعنی کمال گرایی دچار است بهتر است خوب فکر کنید و منطقی تصمیم بگیرید و نه فقط از روی احساسات.
اما راهکار چیست؟
اگر با فردی ازدواج کردید که دچار کمال‌گرایی است برای زندگی با او که در امان ماندن باید نهایت تلاش خود را برای مدارا کردن با او کنید تا او را از دست ندهید، اما اگر قصد ازدواج با همچین فردی را دارید ما این راهکار ها را برای شما پیشنهاد می‌کنیم
اضطراب او را کنترل کنید
این افراد همیشه برای رسیدن به بهترین و کاملترین همستر به هستند بهتر است با آن‌ها همدردی کنید و به جای دوری کردن از آن‌ها مانند یک دوست با آن‌ها رفتار کنید. برای انجام این امر باید قانون و متوجه کنید که اگر نتیجه دلخواهشان گیرد هیچ اتفاق خاصی نمی‌افتد حتی برای کنترل و درمان آن می‌توانید به مشاوره نیز بروید
با او رابطه دوستانه برقرار کنید
ارتباط رفاقتی دوستانه با همسر کمالگرا یک زندگی آرام را برای شما رقم خواهد زد ۱ را به عنوان مانع از برگزاری کمال گرایی در زندگی می شود و جای شکست را می‌گیرد.
برایشان حد و مرز مشخص کنید
همیشه مانع از تصویر کمال‌گرایی همسرتان بر روی خود باشی پایبندی به اصول و مقررات خود باشید نباید رفتار منفی بر روی شما اثر بگذارد و این شما هستید که باید او را تحت تأثیر رفتار مثبت خود قرار دهید درست است که باید با او سازش و مدارا کنید اما به این معنا نیست که باورهای شخصی و اصول خود را در این میان قربانی کنید
هنگامی که کارهای شمارا قبول ندارند صبوری کنید
به هنگام شکست و سختی‌ها تکیه‌گاه همسر خود باشید چون این افراد بعد از شکست افسرده می‌شوند که در چنین شرایطی نباید آن‌ها را سرزنش کنید با ابراز همدردی کنید و دلگرمی دهید تا به زندگی عادی برگردد۰
سندروم بازگشت به بهشت، رایج ترین سندرم در بین افراد کمالگرا
شاید شما هم این تجربه را داشته باشید که فردی جذاب را ملاقات می کنید و احساس می کنید این شاید همان گمشده شما باشد و از شانس خوبتان بزودی می فهمید که او هم به شما علاقمند است، حتی بیشتر از شما!
او شما را غرق توجه و ابراز علاقه می‌کند، مدام می‌خواهد کنار شما باشد و از تمام کلمات و جملات شما لذت می برد، نسبت به کوچکترین ناراحتی‌های شما حساس است و طوری از شما مراقبت می کند که انگار آسمان باز شده است و شما پایین افتاده‌اید!
شما سر از پا نمی‌شناسید و احساس می‌کنید در بهشت هستید. فردی تا این حد خاص و همه چیز تمام؛ عاشق شما شده است و این شاید از معدود دفعاتی در زندگیتان باشد که عمیقا احساس کرده‌اید فردی «خاص» و «دوست داشتنی» هستید.
اما مدتی نمی‌گذرد که ورق بر می‌گردد و آن شور و شوق اولیه یکباره به سردی می‌گراید. او دیگر مثل سابق نمی‌خواهد با شما وقت بگذراند و در مقابل تلاش های شما برای نزدیک شدن مقاومت می کند. حالا نه تنها به نظر نمی رسد که شما از آسمان افتاده‌اید، بلکه پر از عیب و ایرادهایی هستید که مدام باید به شما تذکر بدهد! حالا این شما هستید که عاشق تر به نظر می رسد و مدام طرف مقابل را تعقیب می‌کند.
چه اتفاقی افتاده است؟!
شاید این تقدیر انسان است که محکوم است مثل اجدادش _ آدم و حوا_ از هر بهشتی که به آن وارد می شود رانده شود و باقی عمرش باید تلاش کند تا به آن بازگردد.
بعضی از ما_ مخصوصا اگر خاطرات شیرینی از بهشت در اوایل رابطه مان داشته باشیم_ ممکن است سالیان سال به آن بچسبیم و تلاش کنیم دوباره به آن دوران برگردیم.
اگر شما هم به سندرم «بازگشت به بهشت» دچار هستید بد نیست بدانید:
“بهشتی در کار نیست!”
از ابتدا هم نبوده است!
شما فقط سر راه یک فرد کمالگرا قرار گرفته‌اید که بطور وسواسی به دنبال ایده‌آل‌هایش می‌گشته و برای زمان کوتاهی وهمی از بهشت خود را در شما دیده است و شما هم توهم او را با عشق اشتباه گرفته‌اید تا زمانی که جنبه‌های متفاوتی از شما را دید که توی ذوقش خورد و شروع به کناره‌گیری کرد.
در واقع افراد کمالگرا با دنبال کردن وسواس گونه ایده آل‌هایشان تلاش می‌کنند در اطرافشان بهشت بسازند، ولی چون به هر چیزی که خلاف تصویر ایده‌آلشان باشد بشدت واکنش نشان می دهند در واقع برای خودشان و دیگران «جهنم» می‌سازند.
از طرف دیگر، شاید بتوانیم رگه‌هایی از خودشیفتگی را هم در شما پیدا کنیم که چطور از ابتدا پذیرنده چنین توجه و مراقبت افراطی‌ای شده‌اید؟ خودشیفتگی ما اجازه نمی دهد بپذیریم آنطور هم که او فکر می کرد فرد خاصی نیستیم و هر دو دچار سوءتفاهم شده بودیم؛ وگرنه شاید راحت‌تر دست از سر خاطرات خوب قدیمی برمی‌داشتیم و آنقدر برای بازگشتن به توهم قبلی تلاش نمی‌کردیم!