قهرمانان جنگ هنوز مخاطب دارند
مریم اصغری
در شرایطی که گیشه سینما این روزها به نسبت قبل پربار تلقی می‌شود و فیلم‌هایی همچون قهرمان و گشت 3 بر روی پرده حضور دارد، فیلم سنمایی «منصور» با وجود رقبای حاضر، توانسته تا امروز نسبتا مخاطبان ژانر دفاع مقدس را جذب و فروش خوبی داشته باشد و پس از دو هفته اکران به فروش بیش از یک میلیارد تومانی دست پیدا کند.
به گزارش روزنامه «صبح امروز»، فیلم «منصور» با نام سابق «اوج110» به کارگردانی سیاوش سرمدی و تهیه‌کنندگی جلیل شعبانی از تولیدات جدید سازمان هنری رسانه‌ای اوج است که از ۱۹ آبان ماه اکران خود را در سینماهای سراسر کشور آغاز کرده و به روایت مقطعی از زندگی شهید منصور ستاری، فرمانده نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران می‌پردازد.
بی‌نقص نیست اما اتفاق خوبی است
به عقیده منتقدین سینما شاید «منصور» را نتوان فیلمی بی‌نقص دانست و در بعضی موارد به کارگردانی آن نقد وارد باشد، چراکه پرداختن به شخصیت شهید منصور ستاری و جایگاه او در سال‌های 65 تا73 جای کار بیشتری دارد و وی منشأ خدمات فراوانی در نیروی هوایی بود، اما فیلم به همین اندازه که به ما شناختی نسبی درباره این فرد و اقداماتش می‌دهد هم اتفاق بسیاری خوبی است و شاید بتوان این اثر را یکی از آثار جذاب سینمای دفاع مقدس در سال‌های اخیر دانست.
نکته دیگر درباره منصور که این روزها واکنش در پی داشته، ریشه در یک نگرش سیاسی دارد. حذف شخصیت مرحوم هاشمی رفسنجانی از فیلمنامه! در این خصوص نیز منتقدین و کارشناسان این حوزه بر این باور هستند که حفظ این کاراکتر، می‌توانست به باورپذیری و انتقال صحیح روایت کمک کند.
بازیگر نقش اولی که مشهدی است
محسن قصابیان که در فیلم منصور نقش شهید ستاری را بازی کرده، تاکنون در فیلم‌ها و نمایش‌های زیادی به ایفای نقش پرداخته است. البته او سابقه تهیه کنندگی، نویسندگی و کارگردانی فیلم‌های مختلف را نیز در کارنامه کاری خود دارد. بد نیست اشاره کنیم که وی تا زمان دریافت دیپلم در مشهد زندگی می‌کرده و سپس برای تحصیل به تهران رفته است تا فعالیت هنری خود را، به طور جدی شروع کند. به سراغ او رفتیم و در خصوص چالش‌های نقش او در این فیلم، ارزیابی موفقیت فیلم، استقبال مردم از ژانر دفاع مقدس و… به گفتگویی دوستانه پرداختیم که در ادامه بخشی از آن را می‌خوانید.
همانند او شدن، توصیف نشدنی است
محسن قصابیان صحبت‌های خود را با پاسخ به این پرسش که «چقدر در زندگی شبیه شهید ستاری هستید؟» شروع می‌کند و می‌گوید: شاید من هم مانند منصور ستاری تلاش می‌کنم تا نگاهی منطقی به قضایا داشته باشم و چیزهایی را که می‌خواهم اتفاق بیفتد، دنبال کرده و تلاش می‌کنم واقع‌نگر باشم. به همین جهت امکانات و شرایط را می‌سنجم و در کنار آن تمام تلاش و توانایی خود را به کار می‌گیرم تا اتفاق مد نظرم چه در حیطه خانواده و چه در حیطه کار برایم بیفتد، اما به هر جهت کاری که تیمسار در آن مقطع انجام داده، بسیار بزرگتر از توصیف و همانند او شدن است، چرا که حیطه کاری گسترده و اثرگذاری وسیعی داشته است.
شخصیت‌های تاریخی فاکتورهای مشخصی دارند
وی با تاکید بر اینکه «هر نقشی با چالش‌هایی همراه است» ادامه می‌دهد: همه بازیگران در هر نقشی با چالش‌هایی همراه هستند. چراکه شخص در تلاش است تا از خود فراتر رود و شخصیت دیگری را درک و پیدا کرده و با استفاده از دانش و توانایی و تجربه خود، به آن شخصیت عینیت ببخشد. به خصوص شخصیت‌های تاریخی که قطعا فاکتورهای مشخصی دارند و فیلم‌هایی از آنها موجود است و مردم از آنها شناخت خاصی دارند، بنابراین به همین نسبت سطح توقع بالاتر است و این موضوع کار را سخت‌تر می‌کند.
مخاطب باید موفقیت در گیشه را اثبات کند
بازیگر نقش منصور در خصوص استقبال مخاطب از فیلم‌های ژانر دفاع مقدس بیان می‌کند: در مورد استقبال از این فیلم من فکر می‌کنم باید بگذاریم مخاطب در این مورد صحبت کند و بگوید فیلم را دوست دارد یا نه! و اصلا مخاطب می‌تواند با فیلم همراه شود یا نه ؟
وی می‌افزاید: البته خوشبختانه تاکنون بازخوردها بسیار خوب بوده است، اما باز هم نمی‌توان با قطعیت گفت که کار به درستی پیش رفته است یا خیر. چراکه تنها مخاطب است که باید این نکته را از طریق استقبال از کار و همراهی با آن به گروه سازنده گوشزد کند.
رقم فروش فیلم‌ها بیانگر موفقیت در گیشه است
این بازیگر مطرح می‌کند: معمولا سینماروها و به عبارتی مخاطبین سینما، در سنین ۱۷ تا ۲۵ سال هستند. بنابراین قشر عظیمی از این جامعه هدف را مخاطبین جوانی تشکیل می‌دهند که به اقتضای سن، به دنبال فیلم‌هایی هستند که حادثه‌ای بوده و جذابیت‌های دیداری بیشتری داشته باشند. بنابراین شاید تمایل چندانی به موضوعات دیگر نداشته باشند. در این خصوص نیز رقم فروش فیلم‌ها و گونه‌های مختلف در سال‌های گذشته این را به روشنی نشان می‌دهد.
ژانر دفاع مقدس، مخاطب خاص دارد
قصابیان در پاسخ به این پرسش که (موفقیت فیلم در گیشه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟) می‌گوید: پیش بینی فروش فیلم در حیطه توان و اختیار من نیست. تهیه کننده و سرمایه‌گذار و متولی کار و کارگردان باید در این مورد نظر دهند، اما به عنوان بازیگر کار، آنچه می‌بینم این است که با توجه به شرایط کرونا و فاصله‌ای که مردم به اجبار از سینما گرفتند و رونق گرفتن مجدد سینما، استقبال تا این لحظه امیدوارکننده بوده است.
وی اضافه می‌کند: منصور در حدود ده روز به فروش حدود یک میلیاردی رسید که البته قریب به ۵۰۰ میلیون تومان از این فروش، از سمت عماریار در شهرهای فاقد سینما در دانشگاه‌ها، مساجد و غیره… بوده است.
این بازیگر ادامه می‌دهد: تا آنجایی که می‌دانم نزدیک به ۱۰۰۰ درخواست برای اکران‌هایی از این قبیل ثبت شده است. در اکران عمومی هم نسبتا شرایط امیدوارکننده است و با توجه به موضوع و ژانر فیلم که قاعدتا مخاطب خاص دارد و یک کار کمدی یا حادثه محور محسوب نمی‌شود، می‌توان فیلم را در گیشه موفق دانست.
تلاش می‌کنم متفاوت ظاهر شوم
بازیگر نقش شهید منصور ستاری با بیان اينکه (همیشه تلاش می‌کنم در نقش‌ها تا جایی که برایم مقدور باشد متفاوت باشم) ابراز می‌کند: من بعد از فیلم تونل، مدت طولانی در سینما نبودم و فاصله‌ای میان این کار با کارهای قبلی‌ام بوده است. کارهایی همچون تله فیلم‌ها و سریال‌ها و کارهای تئاتری. اما نقطه اشتراک در هر نوع اجرایی این است که همیشه تلاش می‌کنم نسبت به دیگر کارهایم متفاوت ظاهر شوم.
وی با اشاره به اینکه ( هر کاری مولفه‌های خود را دارد) می‌گوید: رغبت در ایفای هر نقشی منجر به تلاش برای ارائه بهتر می‌شود، چراکه بازیگر تلاش می‌کند تا از پتانسیل و ظرفیت خود به بهترین نحو ممکن سود ببرد تا در نهایت نتیجه بهتری بگیرد و بهترین بازی را ارائه دهد.
قصابیان ادامه می‌دهد: نقش شهید منصور ستاری هم فارغ از این ماجرا نیست و در واقع با آنچه تا به حال انجام داده بودم، متفاوت بود و من هم تلاش کردم هر آنچه دارم در خدمت کار بگیرم، اما در نهایت هم تنها مخاطب است که نتیجه کار را مشخص می‌کند.
فیلم باید مخاطب را تکان دهد
قصابیان می‌گوید: من به ژانر نگاه نمی‌کنم و هر فیلمی ممکن است برایم جذاب باشد؛ مشروط بر اینکه مولفه‌های اصلی را داشته و باور پذیر باشد، همچنین منطق اثر رعایت شود و ریتم آن کشش لازم را داشته باشد. در این صورت با اثر همراه می‌شوم.
وی ادامه می‌دهد: بعد از این تازه به دنبال آن می‌گردیم که فیلم چه چیزی می‌گوید که آن هم بعد از دیدن فیلم اتفاق می‌افتد و به دنبال این سوال هستی که آیا این فیلم با تو کاری کرد که بعد از اتمام فیلم و حتی در روزهای بعد و بعدتر با تو باقی بماند. اگر بتواند این اتفاق را رقم بزند، فیلم خوبی است. فیلمی که دنیای تازه‌ای را برایت ایجاد کند و زاویه نگاه تازه‌ای به تو ببخشد. حتی می‌تواند فیلم حادثه‌ای باشد، اما خارق العاده بوده و تو را تکان دهد.
فیلم می‌تواند همراه بیننده از سالن سینما بیرون بیاید
وی با بیان اينکه (همانطور که در موسیقی با حیطه وسیعی روبرو هستیم و نمی‌توانیم بگوئیم یک موسیقی فقط خاص است، فیلم را هم نمی‌توان به یک ژانر محدود کرد) توضیح می‌دهد: بدون شک هر موسیقی رنگ و بویی دارد و اگر به اوج خلاقیت رسیده باشد، بارها و بارها شنیدن آن لذت بخش است و تکرار شنیدن انسان را خسته نمی‌کند. فیلم خوب، رمان خوب، نقاشی خوب و… نیز این کار را با شخص می‌کند.
وی در پایان‌بندی صحبت‌های خود با تاکید براینکه (قطعا کیفیت اثر هنری است که بازخورد را رقم می‌زند) تصریح می‌کند: سینما جدا از سایر هنرها نیست. بنابراین ژانر بیانگر موفقیتش نیست. به بیانی با روایتی جذاب می‌تواند کاری کند که آن را دو یا سه بار دید و همراه بیننده از سالن سینما بیرون بیاید و شخص را رها نکند.
مخاطبین قهرمانان جنگ
به عقیده صاحبنظران، «منصور» توانسته با حرکت به سمت باورها و ارزش‌ها، همراه با وفاداری به تاریخ، علاوه بر روایتی درباره یکی از شخصیت‌های مهم تاریخ معاصر کشور، در جهت ترویج مضامین ارزشمند برای نسل جوان نیز اثری قابل تأمل باشد. بنابراین استقبال از این فیلم شاید می‌تواند نشان از این نکته مهم باشد که همچنان فیلم‌های دفاع مقدس و آثاری که به قهرمانان جنگ می‌پردازند، مخاطب خود را دارد.
هرچند که برای دستیابی به یک موفقیت کامل، بدون شک کیفیت بالای اثر، انتخاب درست موضوع و روایت جذاب لازمه و زیرساخت اولیه است که (منصور) تاحدودی به آن دست پیدا کرده است.