پایان حسرت 10 ساله معلمان
حبیب قاآنی
رتبه‌بندی معلمان یكی از اموری است که در سند تحول بنيادین، سياست‌های کلی ایجاد تحول در نظام آموزش‌وپرورش و قانون برنامه ششم توسعه بر اجرای آن تأکيد شده است، اما بعد از حدود 10 سال هنوز چارچوب و ساختار مناسبی ندارد و به قانون تبدیل نشده است. لایحه رتبه‌بندی که بعد از بحث و حاشيه‌های متعدد در مورد لزوم تصویب آن در مجلس، بالاخره در روزهای پایانی سال 1399 به مجلس ارائه شد.
اکنون با این پرسش مواجه است که با گذشت قریب به 10 سال از الزام سند تحول، هشت سال از الزام سياست‌های کلی و پنج سال از الزام قانون برنامه ششم به اجرای آن، چه ميزان مبتنی بر اهداف، ضرورت‌ها و الزامات اسناد مذکور تدوین و تنظيم شده است؟ از چه اولویت و اهميتی در ميان سایر اهداف و به چه ميزان از پشتوانه علمی و پژوهشی برخوردار است؟
مشکل بار مالی لایحه
«نبود منابع و اعتبارات لازم» کلیدواژه‌ای است که بارها در طول ۱۰ سال گذشته از زبان وزیران آموزش و پرورش و معاونان توسعه مدیریت و پشتیبانی وزارت آموزش و پرورش شنیده می‌شود.
تاکنون ارقام مختلفی برای اجرای طرح رتبه‌بندی معلمان از سوی نمایندگان مجلس، رئیس سازمان برنامه‌و‌بودجه و وزیر اقتصاد و امور دارایی عنوان شده است رقم‌هایی مانند ۱۷۰ هزار میلیارد تومان، ۸۰ هزار میلیارد، ۲۵ هزار میلیارد و در نهایت ۲۰ هزار میلیارد تومان. قاسم احمدی لاشکی، معاون حقوقی و پارلمانی آموزش‌وپرورش در این باره گفت: «نمایندگان مجلس می‌گویند بودجه مورد نیاز برای طرح رتبه‌بندی ۵٠ هزار میلیارد تومان است، اما ما معتقدیم که با ۲۰ هزار میلیارد تومان اعتبار اولیه هم می‌توان این طرح را اجرا کرد».
این صحبت‌های متناقض از یک‌سو و طولانی‌شدن فرایند بررسی در مجلس از سوی دیگر و این پا و آن پا کردن دولت برای اجرای آن، صدای معلمان را درآورده است، اما چندی پیش قالیباف، رئیس مجلس در این مورد گفت: «لایحه رتبه بندی معلمان تصویب می‌شود منتها باید مشکل بار مالی آن رفع شود».
«نبود منابع و اعتبارات لازم» کلیدواژه‌ای است که بارها در طول ۱۰ سال گذشته از زبان وزیران آموزش و پرورش و معاونان توسعه مدیریت و پشتیبانی وزارت آموزش و پرورش شنیده می‌شود
به دنبال مصوبه برای اجرا هستیم
دقیقا موضوع رفع مشکل بار مالی در صحن علنی نیز جنجالی شد به طوری که عبدالرضا مصری عضو هیات رئیسه مجلس درباره کش‌وقوس‌های این لایحه در پاسخ به اعتراض یکی از نمایندگان گفت: «مجلس شورای اسلامی یکپارچه به اجرای رتبه‌بندی معلمان تاکید دارد و اگر بخواهد سرسری از کنار آن بگذرد، می‌تواند آن را همین‌گونه تصویب کرده و سپس شورای نگهبان ایراد اصل ۷۵ به آن بگیرد و دولت به دنبال تامین منابع برود که بدین ترتیب لایحه بی سرانجام باقی می‌ماند».
وی افزود: «اما ما نمی‌خواهیم این لایحه را همین طوری به حال خود رها کنیم و هیات رئیسه مجلس جلسات متعددی را در این زمینه برگزار کرده تا در نهایت چیزی مصوب شود که قابلیت اجرا داشته باشد. مجلس برای فرهنگیان و جایگاه آن‌ها ارزش قائل است همه ما ارزش و حق معلم را می‌دانیم و نمی‌خواهیم این لایحه بی‌سرانجام باقی بماند».
پیگیر رتبه بندی معلمان هستم
یوسف نوری، وزیرآموزش و پرورش در جلسه رأی اعتماد خود با اشاره به وضعیت معیشتی معلمان گفت: «سهم آموزش‌وپرورش از سرانه‌ها، تولید ناخالص داخلی و عمومی باید افزایش پیدا کند و برای افزایش حقوق مزایای معلمان از ظرفیت‌های کشور به کار می‌گیریم».
وی از پیگیری رتبه‌بندی معلمان خبر داد و گفت: «تصویر واقعی از نظام آموزشی در دسترس نیست و به جز آزمون‌های نهایی به منبع دیگری برای ارزیابی نمی‌توان مراجعه کرد، مرکز سنجش باید به نحوی بازپروری شود که صعودی و نزولی بودن مدارس در یک سال آموزشی را اعلام کند».
نوری گفت: «ارتقا معیشت معلم کمترین اقدامی است که باید برای تکمیل آن قدم برداشت و معلمان را راضی نگه داشت».
پنج جایگاه برای معلمان
اما علیرضا منادی سفیدان، رئیس کمیسیون آموزش، تحقیقات و فناوری مجلس شورای اسلامی چندی پیش اعلام کرد: «فرهنگیان تا دو هفته آینده منتظر تائید نهایی لایحه رتبه‌بندی معلمان در مجلس باشند».
وی همچنین با حضور در شبکه خبر در تشریح مصوبات و اقدامات نظارتی کمیسیون آموزش گفت: «یکی از مهمترین مصوباتی که طی یک سال گذشته در کمیسیون آموزش مورد بحث و بررسی قرار گرفت، لایحه رتبه‌بندی فرهنگیان بود».
نماینده مردم تبریز، آذرشهر و اسکو در مجلس شورای اسلامی افزود: «بر اساس مصوبه کمیسیون معلمان در 5 جایگاه تا مقام استاد معلمی رتبه‌بندی می‌شوند و هرکس بر اساس شایستگی‌های خود جایگاهی را کسب می‌کند و 80 درصد حقوق هیأت علمی متناظر خود در دانشگاه‌های وزارت علوم حقوق دریافتی خواهد داشت».
وی با بیان اینکه «تلاش‌های بسیاری از جانب کمیسیون صورت گرفت که این لایحه از جانب دولت دوازدهم تقدیم مجلس شود» افزود: «پس از ارائه این لایحه به مجلس، شور اول آن حدود 96 درصد در مجلس رأی مثبت آورد و پس از آن لایحه به کمیسیون ارجاع شد و تغییرات عمده‌ای در آن ایجاد شد و نهایتا کلیات آن در کمیسیون و صحن به تصویب رسید و در حال حاضر تا ماده 3 این لایحه بررسی شده است».
منادی سفیدان درباره تأمین مالی لایحه رتبه‌بندی معلمان، گفت: «این مهم به دلیل اینکه به صورت لایحه ارائه شده است، منابعش را دولت دیده است و کمیسیون آموزش و صحن مجلس تا کنون هیچ بار مالی اضافه‌ای به دولت تحمیل نکرده است».
وی ادامه داد: «سازمان برنامه و بودجه تأمین مالی 25 هزار میلیارد تومان برای هر سال به منظور اجرای رتبه‌بندی را وعده داده است و پس از تصویب این لایحه معلمان فوق‌العاده ویژه‌ای تحت عنوان فوق‌العاده ویژه رتبه‌بندی دریافت خواهند کرد البته اختلافاتی در نحوه اجرای آیین‌نامه درباره این لایحه وجود دارد که به دنبال برطرف کردن آن هستیم».