تهران – باکو در مسیر تعاملات سازنده
محسن پاک آیین
تهران بار دیگر شاهد یک تحول مهم در چارچوب تقویت ارتباطات با همسایگان است. سفر شاهین مصطفی اف معاون نخست وزیر جمهوری آذربایجان به ایران برای گفتگو پیرامون توسعه همکاری های اقتصادی، این تحول مهم را رقم زده است.
شاهین مصطفی اف یکی از دوستان نزدیک و قدیمی ایران و علاقمند به تعمیق روابط فیمابین است، محورهای همکاری اقتصادی دوکشور را به خوبی می شناسد و مورد اعتماد آقای الهام علی اف است. مصطفی‌اف که ریاست آذربایجانی کمیسیون دولتی همکاری‌های اقتصادی، تجاری و فرهنگی جمهوری آذربایجان و ایران را برعهده دارد، می تواند در مقطع فعلی نقش مهمی در تحکیم روابط دوکشور ایفا نماید.
انجام این سفر پس از بروز برخی اختلاف نظرها میان دو کشور در هفته های اخیر، از یک سو نشانگر وجود اراده قوی در دولت سیزدهم برای مراقبت از مناسبات دوستانه با همسایگان و از سوی دیگر نماد تصمیم جمهوری آذربایجان برای تقویت روابط حسنه با جمهوری اسلامی ایران است.
دیدار وزرای امورخارجه دو کشور در نیویورک و سه دور مذاکرات تلفنی آنان در روزهای گذشته که منجر به رویکرد مثبت رسانه های رسمی تهران و باکو شده، موید این است که دو کشور همسایه با مرزهای طولانی و سابقه دوستی عمیق، ناگزیر به رعایت حسن همجواری و ارتقای روابط بوده و می خواهند روابط دوستانه خود را مسیری مثبت و سازنده ادامه دهند.
واقعیت این است که تداوم همکاری‌های مشترک اقتصادی میان همسایگان و بخصوص ایران و جمهوری آذربایجان می‌تواند به تقویت صلح و ثبات در منطقه کمک کرده و توسعه مناسبات راهبردی در دریای خزر و منطقه قفقاز را ممکن سازد. ایران و جمهوری آذربایجان در حوزه‌های حمل و نقل، انرژی، تجارت، گردشگری، همکاری‌های بانکی، همکاری‌های مرزی و نیز هماهنگی برای مقابله با تهدیدات و چالش‌های نوظهور مانند تروریسم و آمادگی برای تعامل نزدیک‌تر برای مقابله علیه جرایم سازمان یافته فراملی و قاچاق مواد مخدر، می‌توانند در این سفر به نتایج ملموس نائل شوند.
دولت سیزدهم در عرصه سیاست خارجی، شعار “نتیجه گرائی” را به درستی برگزیده و براین اساس هرگونه پیشرفت در روند همکاری‌های دوجانبه و چندجانبه با همسایگان را منوط به اجرای توافقات کتبی و تفاهمات شفاهی میان مقامات کشورها می داند. تهران و باکو نیز می توانند با اعمال رویکردهای عملگرایانه، در سایه هم‌افزایی مثبت مبتنی بر اشتراکات و در فضای اعتماد متقابل، منافع اقتصادی خود را تأمین نمایند.
احداث راه آهن رشت- آستارا، رفع موانع گمرکی و تعرفه ای برای افزایش تبادلات تجاری، گسترش ارتباطات گردشگری، یافتن راهکار برای بهره برداری از حوزه مشترک نفتی در دریای خزر و همکاری برای بازسازی مناطق آزادشده آذربایجان از زمره محورهایی است که می تواند در سفر آقای شاهین مصطفی اف مورد مذاکره قرار گیرد. دیدار روسای جمهور دو کشور در حاشیه اجلاس آتی سران اکو در عشق‌آباد ترکمنستان در تاریخ هفتم آذرماه نیز می تواند مهر تاییدی بر توافقات سفر معاون نخست وزیر آذربایجان به تهران باشد.
در عین حال مناسبات حسنه دو کشور که ریشه در خصایص همسایگی دارد و فرصت‌های بی‌نظیر برای همکاری نزدیک، انتظار عمومی نسبت به این سفر را بالا برده و امید است طرف‌های دخیل، بتوانند مبنایی منطقی و قانونمند را برای تداوم همکاری‌های چندجانبه گسترده‌تر برای آینده، پی‌ریزی کنند.
در مجموع سفر معاون نخست وزیر جمهوری آذربایجان به ایران، فرصت مهم و گام بلندی است که می‌تواند تقویت مناسبات دوجانبه و چندجانبه را در پی داشته و نمادی از موفقیت دیپلماسی عملگرای دولت سیزدهم باشد.