وحدت واقعی، پررنگ کردن مشترکات است!
مریم اصغری
یکی از برجسته‌ترین ضروریات هر جامعه و علی‌الخصوص جوامع اسلامی، مسئله یکپارچگی و همبستگی آن جامعه است. چراکه تفرقه در هر شرایطی به نابودی جامعه خواهد انجامید. در این میان ضرورت ایجاب می‌کند جهان اسلام بدون تنش و هرگونه اختلاف نظر با وحدت کامل، مباحث فقهی و تفاوت تاریخی را کنار بگذارد و بیش از گذشته با وحدت به ریسمان الهی چنگ زنند.
به گزارش روزنامه «صبح امروز» وحدت مذهبی نیز یکی از مهم‌ترین مظاهر وحدت است و هفته وحدت نیز نماد همدلی، اخلاق محوری و عظمت مسلمین و برادری شیعه و سنی است؛ به نوعی شیعه و سنی که در این مملکت زندگی می‌کنند باید دست در دست هم گذاشته و در مقابل دشمن تا دندان مسلح همچون صهیونیست، وهابیت و تکفیری‌ها مقابله کنند.
در این میان یکی از حلقه‌های مهم ایجاد وحدت در جوامع اسلامی نحوه عملکرد مداحان در راستای انسجام بین شیعه و سنی است. به همین مناسبت و در هفته وحدت، گردمانی با حضور رئیس بسیج مداحان خراسان رضوی و سه تن از مداحان مشهدی در دفتر روزنامه «صبح امروز» برگزار کردیم، که در ادامه بخشی از گفتگوهای آن را می‌خوانید.
اهمیت وحدت در امت اسلامی
در ابتدای این جلسه، رئیس سازمان بسیج مداحان و هیات مذهبی خراسان رضوی با اشاره به اینکه «وحدت ریشه در دین دارد و با نگاهی به تاریخ اسلام متوجه می‌شویم مقوله وحدت همیشه مهم بوده است» بیان می‌کند: در عصر پیامبر منشور مدینه با حضور قبایل و طیف‌های مختلف ترسیم شده است. همچنین در قرآن کلمه «امت» ۶۰ بار تکرار شده که نشان از تاکید بر وحدت بین اقوام مسلمانان و مذاهب مختلف دارد. همچنین همیشه یکپارچگی و همبستگی میان مسلمانان مد نظر بوده است و در ۴ دهه اخیر امامین انقلاب بارها بر آن تاکید داشته‌اند.
سرهنگ محسن صابر ادامه می‌دهد: اسلام در ذات خود هیچ محلی از تشتت و تفرق ندارد و در بین مسلمانان خدا، پیامبر، قرآن و قبله یکسان است و این نقطه قوت مسلمانان است که باید آن را تقویت کنیم.
وی با بیان اینکه «همواره در تاریخ دیده شده که متاسفانه بعضا در هردو طرف اهل شیعه یا سنی، افراط‌ها و رادیکال‌هایی وجود داشته که به قولی اسلام را قیچی می‌کنند» مطح می‌کند: مبنای این حرکات به سیاست‌های استعمار انگلیس و اسرائیل برمی‌گردد که می‌خواهند در منطقه و جهان اسلام که یکی از مناطق پر ظرفیت دنیاست، اختلاف و تفرقه وجود داسته باشد تا بتوانند اموال و منافع و منابع مسلمانان را غارت کنند و متاسفانه گاها در میان مسلمانان بعضی از ساده لوحان که عمق و نگاه آنها ریشه ندارد، بازیچه این فضاهای سیاسی شده و به تفرق چنگ می‌زنند.
صابر ادامه می‌دهد: هرچند درحال حاضر این اقدامات دیگر به شکل آشکار نیست و بسیار محدود شده است، چراکه اجازه چنین حرکاتی داده نمی‌شود .
وی با بیان اینکه « دین اسلام دین انعطاف و عقلانیت است» می‌افزاید: کسانی که حاشیه ساز می‌شوند را باید پیشکسوتان میدان‌داری کرده و عرصه را مدیریت کنند.
سرهنگ صابر معتقد است که سرریز افراط‌ها در میان هر دو طرف سنی و شیعه به اتفاقاتی مثل دو اتفاق اخیر در افغانستان یا عراق و سوریه و منجر می‌شود .
وحدت و یکپارچگی امت اسلامی، سدی در برابر دشمنان
در ادامه این نشست یکی از مداحان مشهدی یادآور می‌شود: هفته وحدت برای حضرت امام اهمیت بسیاری داشت. اهل تسنن ۱۲ ربیع الاول و شیعه‌ها ۱۷ ربیع الاول را روز ولادت حضرت محمد (ص) می‌دانستند و حضرت امام فاصله بین این دو روز را هفته وحدت نامیدند که برکت و ثمرات آن باعث شد با درون مایه بحث وحدت که پرداختن به دشمن مشترک بود، سدی محکم بسازیم.
رضا مشهدی می‌گوید: دشمن در تمام فضاهای ممکن برای از هم پراکنی این امت حرکاتی انجام می‌دهد. بنابراین به این مسله می‌توان از نگاه سیاسی و مذهبی پرداخت. در این میان اگر به انقلاب‌های ناموفق نگاهی بیاندازیم، می‌بینیم ضربه که کسانی که ادعای شیعه بودن دارند، بیشتر از ضربه اهل تسنن به این زنجیره است .
این شاعر اهل بیت با اشاره به موضوع مصر و تاکید مقام معظم رهبری مطرح می‌کند: ما می‌توانستیم از بیداری اسلامی در بحث مصر خروجی مثبتی داشته باشیم اما متاسفانه عده‌ای افراطگر شیعی که آبشخور آنها از طرف انگلستان و کشورهایی که نمی‌خواهند امت اسلامی به هم نزدیک شوند، بود؛ باعث شدند انقلاب خنثی شده و نتیجه‌ای گرفته نشود و به رهبریت واحدی نرسد .
این مداح اهل بیت می‌گوید: از نگاه مذهبی می‌توانیم تللو برکات هفته وحدت را در پیاده روی اربعین ببینیم که همین حرکات زمینه ساز ظهور حضرت مهدی (عج) است. امت واحده را امام تشکیل داد و این ابتکار باعث شد در پیاده روی اربعین، شیعه و ارمنی و اهل تسنن و همه فرقه‌ها شرکت کنند و همدلی پیش آید. بنابراین این راهبردی است که دشمن آن را نمی‌خواهد و بخاطر تضعیف کردن آن، از هیچ کاری اعم از اجین کردن شاعر و مداح و هیات‌های مذهبی که بصیرت ضعیفی دارند، فرو نمی‌گذارد.
وی تاکید می‌کند: در مباحث منطقه یکی از الگوهای ما در بحث داعش و اسلام‌های افراطی که دشمن از آنها برای ضربه زدن به کشورهای اسلامی استفاده می‌کند، مرجع تقلیدی به نام آیت الله سیستانی است که بصیرت کافی داشته و می‌گوید «نگویید برادران اهل سنت، بگوئید انفسنا، (جان ما). چراکه اهل سنت شانه به شانه ما از حریم سامرا و کربلا و دور مرزهای ایران اسلامی دفاع می‌کنند، می‌جنگند و شهید می‌شوند.»
مشهدی با اشاره به اینکه «یکی از برکات اربعین این است که زنجیر ارتباط علمای اهل سنت و علمای اهل تشیع را محکم کرد» بیان می‌کند: در این سال‌ها شهید سنی و شیعه مثل برادر در کنار هم بودند و همه در یک جبهه جنگیدند. اما آمریکا و صهیونیسم این را نمی‌خواهد چراکه می‌دانند اگر به وحدت و یکپارچگی برسد، سد بزرگی در مقابل دشمنان و استکبار ستیزی می‌شود.
وی با تاکید بر این نکته که «ما در حال جنگ فرهنگی هستیم و باید محتوا سازی کنیم» ابراز می‌کند: به طور مثال نتانیاهو کمپانی انیمیشن می‌سازد تا افکار را تغییر دهد و این کار را از ریشه‌های جامعه همچون کودکان برنامه‌ریزی می‌کند.
وی ادامه می‌دهد: ذهن‌ها مثل زمین هستند، مهم است که ما در زمین چه می‌کاریم! بنابریان باید از داشته‌هایمان استفاده کنیم و آنها را بارور کنیم.
این مداح اهل بیت با اشاره به اینکه «رسانه‌ها باید برای خود دغدغه ایجاد کرده و در مسیر آگاه سازی مردم قدم بردارند» تاکید می‌کند: نخبگان فرهنگی ما مقصرند و نباید فاصله، میان مراجع و جامعه هدف بیفتد. این فاصله را باید کم کرد و حلقه مفقوده را پیدا کرد. دین ما دین ادب و احترام و کرامت است و ائمه ما الگوهای کاملی هستند. بنابراین دین باید به مدار خود برگردد.
ما باید تعریف جامعی از وحدت ارائه دهیم
یکی دیگر از مداحین مطرح مشهدی در تعریف «وحدت» می‌گوید: تعریف وحدت را هر کدام از ما آن را می‌دانیم. اما تبیین متفاوت است و هر کسی نمی‌تواند آن را انجام دهد. این تبیین را فقط حضرت امام می‌دانند .تبیین ایشان در وحدت پر رنگ کردن مشترکات است. نه اینکه از مواضع خود عقب‌نشیی کنیم .
علیرضا خاکساری با بیان اینکه «بارها بیان شده است که خطرناک‌تر از شیعه وابسته انگلیسی، شیعه‌ای است که حقایق را کتمان می‌کند» ادامه می‌دهد: مداحین و شاعران رسالت سنگینی بر دوش دارند و در بحث وحدت چه از نظر مهندسی اجرا از جانب مداحین و چه از سمت صاحبین قلم مثل شاعرین اختلاف می‌بینیم. به همین دلیل است که ما در بین خود هنوز وحدت نداریم یعنی شیعه با شیعه وحدت ندارد و داعیه این را داریم که با اهل سنت وحدت داشته باشیم .اما باید بدانیم که وقتی به مطلوب وحدت شیعه به شیعه برسیم، به وحدت شیعه با سنی هم می‌رسیم. ما باید به این برسیم که پر رنگ کردن مشترکات همان وحدت واقعی است .
وی مطرح می‌کند: بارها گفته شده که در مداحی‌ها لعن نگویید تا باعث تهییج نشود و اتفاقاتی مثل مسجد شیعیان افغانستان را در پی نداشته باشد. در مقابل شنیدیم که پس مرگ بر آمریکا هم نگویید تا فلسطینی‌ها را نکشند و می‌بینیم که تا چه اندازه جایگاه مبحث را تنزل داده‌اند .
این مداح اهل بیت با بیان اینکه «متاسفانه تئوریسین‌های امروزه ما که سهامداران تعریف و تحریف وحدت شده‌اند، کار را خراب کردند» بیان می‌کند: ما باید تکلیف خود را مشخص کرده و مقلد و یا مرجع تقلید باشیم. اگر مرجع تقلید هستیم باید خودمان فتوا دهیم. اما اگر مقلد هستیم باید سراغ تئوریسین‌هایی برویم که مرجع تقلید هستند. مثل ایت الله وحید یا مقام معظم رهبری تا برایمان مباحث را تبیین کنند. هر کسی نباید با تعریف خود هر آنچه دوست دارد انجام دهد. ما باید تعریف جامعی از وحدت ارائه دهیم که هم مبتنی بر آیات و روایات و هم تعاریف تئوریسین‌های دقیق و مراجع تقلید و در راس آنها مقام معظم رهبری، باشد.
این مداح شاعر و تاریخدان تاکید می‌کند: طی تحقیقاتی که من داشتم نه تنها هیچ مرجعی مجوز لعن عمومی را نداده است، بلکه خود قرآن هم این اجازه را نداده است.
وی می‌گوید که در فرق اهل تسنن نزدیکترین فرقه به جریان فکری تشیع، شافعی است که خیلی از موارد ما را قبول دارند و در جلسات مذهبی شیعیان نیز حضور پیدا می‌کنند.
خاکساری با اشاره به اینکه «باید نظرات جامعه نخبگانی در رابطه با لعن نگفتن به جامعه عمومی انتقال یابد» ابراز می‌کند: خلایی که احساس می‌شود به این دلیل است که ما در تعاریف جاهل و معاند داریم. جاهل ریشه در جهل و معاند ریشه در عناد دارد. در مورد معاند هر چه کنیم او حرف خود را می‌زند. اما برای جاهل ها ما باید طبق رسالتی که بر دوش داریم، آنها را از گمراهی دور کنیم و این مهم را در جلسات شعر و نثر و مداحی و … مدنظر قرار دهیم تا سینه به سینه منتقل شود و این جهل از بین برود. در این میان امروزه بیش از پیش نیازمندیم که رسانه‌ها هم در قالب انتقال مبانی وحدت همپای ما باشند.
نقش رسانه‌ها در آگاه سازی جامعه
در ادامه نیز یکی دیگر از مداحین حاضر در این گردمان با اشاره به اینکه «رسانه‌ها نقش به سزایی در آگاهی مردم در رابطه با اهمیت وحدت دارند» می‌گوید: روزنامه‌ها و رسانه‌های برخط می‌توانند در هفته وحدت اقدامات فرهنگی بسیاری در راستای دستیابی به هدف نشان دادن و گسترش وحدت در امت اسلامی داشته باشند، آنها می‌توانند اشعار شیعی و سنی شاعران را در کنار هم چاپ کنند. چراکه اشعار دینی و مشترکات باید برجسته و قابل شناسایی باشد.
احمد سبزی با بیان اینکه «در جلسات مختلف، دوستان انقلابی که به درستی مداحی کرده و ازعلما و ولایت پیروی می‌کنند، کمرنگ هستند» مطرح می‌کند: بدون شک ادبیات در سینما و فرهنگ تاثیرگذار است و اکنون ما نیز باید با محتوای قوی مداحی، سلیقه مخاطب را راضا کنیم و در این میان رسانه‌ها نقش به سزایی در گسترش وحدت واقعی دارند و باید در این خصوص مطالبه گری داشته باشند.
وی با بیان اینکه «مراجع دین می‌فرمایند آگاه به مقتضیات زمان باشید» می‌گوید: قشر آگاه و مسئول جامعه در سنگر وحدت رسالت ایجاد همبستگی بین شیعه و سنی را دارند و باید وحدت را مبتنی بر آیات قرآن کریم پیاده سازی کرده و با فرهنگ سازی صحیح مداحی، جلوی تفرقه افکنی توسط دشمنانی چون صهیونیسم و… را بگیرند.
این شاعر اهل بیت در پایان مطرح می‌کند: رسانه‌ها نیز در این آگاه سازی عمومی و فرهنگ سازی صحیح نقش برجسته‌ای دارند.