باید ها و نباید های نقشه فرصت ، بهشت سرمایه گذاران

مجید نژاد حسین

این روز ها نقش مدیریت شهری در پیشبرد اهداف توسعه پایدار، یک نقش بی بدیل است که دیگر نمی توان مثل گذشته ، آن را نادیده گرفت.مشهد الرضا(ع) به عنوان دومین شهر ایران از لحاظ جمعیت و پهنه است، و سوالی که این شهربا آن رو به رو است این است که با پایان جشن نفتی، چگونه این شهر بزرگ می تواند به حیات اقتصادی خود ادامه دهد.مزیت های اقتصادی کلانشهر مشهد در پیشبرد اهداف توسعه پایدار، همواره یکی از مواردی بوده که بسیاری از صاحبنظران حوزه اقتصاد، بر آن تاکید و به آن باورد داشته اند واقعیت آن است که کلانشهر مشهد با توجه به ساختار زیارتی خود، توانسته طی سال های اخیر به مهمترین قطب زیارت و گردشگری در کشور تبدیل شود که علاوه بر جاذبه های طبیعی، گردشگری اسلامی و توریست زیارتی را هم در نقطه هدف برای پیشبرد اهداف توسعه پایدار خود برگزیده است.در این میان شهرداری مشهد، به عنوان یکی از بازوهای توانمند اجرای چنین سیاستی، باید بتواند با در نظر گرفتن جوانب مختلف، زمینه ساز اجرای چنین سیاستی در این کلانشهر باشد و همزمان با سایر دستگاه ها و سیاستگذاران، نقش خود را به نحو احسن در این رابطه ایفا کند و فضای پاک، شفاف و سالمی برای تحقق مدینه ی فاضله به اجرا در آورد که در این مجال به بررسی تعدادی از مولفه های آن می پردازیم.

جایگاه ویژه ساکنین:فرسودگی در بافت های شهری یکی از معضلات اساسی و مهم در دهه پیش رو می باشد، معضلی که اگر به درستی برنامه ریزی و ساماندهی نشود در گذر زمان توسعه می یابد و محدوده این بافت ها را مدام افزایش می دهد.با توجه به بررسی تجربیات سالیان نه چندان دور در مدیریت شهرهای ایران هزینه بهبود این چنین معضلی از عهده مدیریت شهری و حتی دولت ها هم خارج است، در این جا اولین گزینه برای حل چنین معضلی در نظر مدیران شهری حضور بانک ها، سرمایه گذاران توانمند داخلی و خارجی، انتشار اوراق مشارکت می باشد تجربه ای که در شهر مشهد تا به امروز راهگشا نبوده و دیون قابل ملاحظه ای برای شهرداری مشهد به میراث گذاشته است و رها شدن بافت فرسوده آبکوه و عامل خود سندی بر ناکارآمدی این راه حل می باشد.در خط مشی های بنیادی و سیاست های اقتصاد مقاومتی ابلاغی مقام معظم رهبری، توجه ویژه ای به کاهش هزینه های بخش دولتی و حضور مردمی در تمامی عرصه ها را سیاست گذاری نموده است.مدیران شهری تا به امروز همواره به دنبال اقدامات کلان در سطح شهر بوده اند در صوتری که نظریه هسته ی امن محله، روش استراتژیک برای خروج از رکود نوسازی نوشته سید امیر منصوری( استادیار دانشکده ی معماری ، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران) در مجله ی منظر منتشر شده در زمستان 1399 یکی از سهل ترین و سریع ترین روش های خروج از رکود نوسازی با همکاری مالکین را برای تصمیم گیران شهری به نمایش می گذارد. مدیران اقتصادی شهرداری مشهد در صورت شناخت صحیح و تعامل سازنده با ساکنین، سرمایه گذاران بزرگ و خرد مقیاس از این فرصت طلایی باید نهایت استفاده را ببرند و گره این معادله چند مجهولی را با تسهیل گری در صدور پروانه و پارکینگ برای همیشه از دغدغه های مدیریت شهری پاک نماید.
جذب سرمایه گذاری خارجی:مطابق قوانین جمهوری اسلامی ایران، هر شهروند غیر ایرانی می تواند در ایران یک شرکت ایرانی ثبت کند که سهامداران آن خارجی باشد.پس شرکت ایرانی چه سهامدارش ایرانی باشد چه خارجی، فرقی نمی کند و مخاطب همه پروژه هایی که برای سهامداران ایرانی تعریف شده، می تواند سرمایه گذار خارجی باشد.در مشهد، هتل ها و مجتمع هایی وجود دارد که که سرمایه گذاران خارجی در یک شرکت ایرانی، سرمایه گذاری کرده اند .بر این اساس، قانون سرمایه گذاری خارجی مشخص کرده است که سرمایه گذاری در تمام فعالیت های اقتصادی، آزاد است مگر بخش هایی که مشخص شده سهم سرمایه گذاران خارجی، از 25 درصد بازار بیشتر نشود. در غیر این صورت محدودیتی وجود ندارد.از سوی دیگر، اصل 44 قانون اساسی، نیز فعالیت ها را به سه گروه تقسیم کرده و فعالیت هایی را مشخص کرده که خصوصی نباشد و در دست دولت قرار بگیرد که این قانون هم برای ایرانی ها و هم برای خارجی ها یکسان است.بر این اساس، تشکیل معاونت اقتصادی در شهرداری مشهد، از جمله اتفاقاتی است که گام موثری را در راستای پیشبرد این اهداف برداشته و به عنوان بازوی اجرایی شهرداری در شناسایی ، تعامل و جذب سرمایه گذاران خارجی در حال فعالیت است.ریل گذاری برای تهیه نقشه فرصت های اقتصادی شهر باید با همفکری مدیران شهری، کارشناسان فرهنگی، اقتصادی بومی و سرمایه گذاران دلسوز و توانمند صورت پذیرد تا نیمه کار رها شدن بسته های اقتصادی شهری به حداقل رسیده و کارگاه های موقت شهری که سیمای شهر مشهد مقدس را نا زیبا جلوه می دهد سامان یابد.شاید به توان یکی ازمولفه های مهم و تاثیر گذار در جذب سرمایه های خارجی را هماهنگی بین شهرداری و شورای اسلامی شهر مشهد مقدس دانست که در ششمین دوره شورا این همراهی به عینه قابل روعیت است و در صورتی که در انتخاب مدیران شهرداری همانند انتخاب شهردار به سابقه فعالیت در مشهد توجه گردد که خود این نکته مهمی به شمار می رود؛ چرا که پس زمینه ای از شهر و علقه ای دارند که نسبت به این نقطه از خاک این مرز و بوم، در ذهن آن ها نشسته است و در تصمیم گیری آن ها اثر گذار خواهد بود و شاهد تحقق و سرعت بخشیدن سیاست های مدیریت شهری خواهیم بود.
گره زدن اقتصاد پویای شهری با درآمد های پایدار :داشتن یک شهر توسعه یافته و پیشرفته به عوامل زیادی بستگی دارد که یکی از مهمترین آن ها منابع مالی است.اصولا یکی از دلایل اصلی مشارکت با سرمایه گذاران بخش خصوصی استفاده از توان و منابع مالی ایشان در رونق و توسعه شهر است. یکی از مهمترین موضوعات تلاش برای اجرای پروژه های زیر ساختی با استفاده از منابع بخش خصوصی است.به این معنی که بخش خصوصی در اجرای پروژه های زیر ساختی نظیر احداث تصفیه خانه های فاضلاب شهری، خطوط اتوبوس تندرو، ایستگاه های قطاری شهری سرمایه گذاری می کند و نه تنها بار مالی از دوش شهرداری برداشته می شود بلکه در آمدزایی برای شهرداری را به ارمغان خواهد آورد.یکی دیگر از نکات مهم حائز اهمیت برای برنامه های توسعه پایدار جذب سرمایه های خُرد مردمی در راستای اجرای برنامه های عمومی می باشد، این سرمایه ها نقش به سزایی در تامین مالی پروژه های شهرداری دارند.انتشار اوراق مشارکت، ارائه بسته های سرمایه گذاری خرد مقیاس، مشارکت شهرداری با مردم و…علاوه بر تامین منابع مالی دائمی برای شهرداری، حس تعلق، رضایت مندی و نظارت اجتماعی بر اموال شهر توسط خود ساکنین را گسترش خواهد داد.