رخت عزا بر تن بهشت

مریم اصغری

پائیز و حال و هوای دلتنگی و پای برهنه، زمزمه و اشک رو به دروازه‌های حرم آقا علی بن موسی الرضا (ع)! این‌ها خلاصه‌ای است از حال و هوای این روزهای مشهد.

هرچند که دوسالی می‌شود که کرونا سفر هیات‌های عذادار را در ایام شهادت امام رضا کمتر کرده است و امسال هم بر اساس آخرین تصمیم ستاد استانی مقابله با کرونا خراسان رضوی، پیاده‌روی کاروانی زائران پیاده برای ایام عذاداری روزهای پایانی صفر ممنوع شد، اما مگر می‌شود قطعه‌ای از بهشت روی زمین باشد و شلوغ نباشد؟

اشک هایی که روی گونه می‌غلتد

روز گذشته من هم از خانه بیرون زدم و در سیاه پوشی خیابان‌ها، مردمی را دیدم که در کوچه پس کوچه‌های این شهر شلوغ، عاشقانه رو به سوی حرم اما رضا (ع) گام برمی‌دارند. همین که گنبد و گلدسته را می‌بینند، دست و پایشان می‌لرزد و دست بر سینه می‌گذارند و خم می‌شوند و سلام می‌دهند. چشمشان به سمت درب حرمش می‌چرخد و اشک‌هایشان روی گونه می‌غلتد و هیچ کس از حس و حالشان باخبر نمی‌شود.

در دنیای من تمام این افراد و تصویرها حرف بودند. از حال و هوای زائران پیاده حرم مطهر رضوی گرفته، تا آداب و رسوم مردم مشهد. در مسیر با عده‌ای هم قدم شدم و آنچه می‌خوانید شرحی از صحبت‌های دوستانه یک خبرنگار با مردم است.

عزاداری زنان نوغان مشهدی

اصلا حال و هوای ایام عذاداری ها در مشهد با همه جا فرق می‌کند. در خیابان‌های منتهی به حرم هرکس به نوعی برای زائرین پیاده خدمت رسانی می‌کرد.

ابتدای مسیر را با زن مسنی هم قدم میشوم که صدای عصایش را دوست داشتم. می‌گفت هرسال، هفته آخر صفر را هر روز به حرم می‌رود و روز شهادت امام رضا(ع) را هرکجا هم که باشد، باید خود را در این خیابان‌ها ببیند. با لحن مهربانی می‌گفت: «تو جوانی و آئین‌های این روزها را خوب بلد نیستی» گفتم «یکی از اینهایی که نمی‌دانم را بگو». گفت: یکی از مراسم ماندگار در سالروز شهادت امام، آیین عزاداری زنان نوغان مشهدی است که از ۱۲۰۰ سال پیش برقرار مانده است.

تعریف می‌کرد: زنان محله نوغان ۱۲۰۰ سال پیش، زمانی که از شهادت مولا امام رضا علیه‌السلام باخبر شدند، برای تشییع پیکر مطهر حضرت ثامن‌الحجج علیه‌السلام، مهریه‌های خود را به همسرانشان بخشیدند و اجازه گرفتند و برای مراسم تشییع حضرت راهی شدند. با اینکار غریب‌نوازی و مهمان‌نوازی را به نمایش گذاشتند و در تاریخ ماندگار شدند.

سوگواری زنان نوغان مشهدی هرسال از صبح شهادت حضرت شروع و با حرکت به سوی حرم مطهر امام رضا علیه‌السلام تمام می‌شود.

امام رضا رویش را زمین نمی‌اندازد

کمی دورتر پسر بچه‌ای حدودا 14 ساله، سبد میوه‌ای را در قالب میز استفاده کرده بود و کفش‌های زائرین را واکس می‌زد. خنده رو و خوش برخورد بود و چنان با ظرافت این کار را انجام می‌داد که گویی خروارها نذر و نیاز در دل دارد.

آنطرف تر در یک ایستگاه صلواتی؛ دمنوش به لیمو به زائران می‌دادند و به فاصله کمی، جوانی بود که رو به حرم روی زمین نشسته بود و در عالم خود سینه می‌زد. سینی چای را روی سرش گذاشته بود و انگار اصلا در این دنیا نبود. به سراغش که رفتم می‌گفت می‌داند که امروز حاجت روا می‌شود و قرار نیست دست خالی بازگردد. می‌گفت نیت که خدمت به زائر باشد، امام رضا رویش را زمین نمی‌اندازد.

جمعی از اصحاب رسانه استان و همکارانمان هم مراسم تنظیف نمادین محورهای منتهی به حرم را در قالب پویش «پاکیاران حریم رضوی» و با هدف تکریم خدمات پاکبانان مشهدی برگزار کرده بودند.

حاجتت را به زبان آوری یا نه مهم نیست

در خیابان دیگری به زائرین مسن ویلچر می‌دادند و اگر نیاز داشتند همراهی‌شان می‌کردند. پیرمردی هم با روپوش سبز اسپری الکل به دست داشت و دست‌های عابرین را ضدعفونی می‌کرد.

در یکی از کوچه‌های فرعی مرد میانسالی به همراه دختر کوچکش به دیوار تکیه زده بودند. به سراغشان رفتم و گفت که از تبریز به عشق امام رضا و برای حاجت گرفتن آمده‌اند. لهجه شیرینی داشت و خلاصه حرف‌هایش این بود که حاجتت را به زبان آوری یا نه مهم نیست، سلام که بدهی حس می‌کنی اینجا وطن توست.

ما در مشهد نائب الزیاره هستیم

راه رفتن و حرف زدن و نگاه کردن به این آدم‌ها، دلتنگی‌هایم را تسکین می‌داد و با ورود به حرم ثامن الحجج بار دوشم هم سبک شد.

فردا هم شهادت علی بن موسی‌الرضا است و بازهم مسیر شهدا تا حرم را پیاده می‌روم. ما در مشهد نائب‌الزیاره هستیم و هر گام را با نیت دل شکسته از کسانی برمی‌داریم که این روزها دلشان در این شهر بهشت است.