اهالی آبکوه خسته از وعده‌های مسئولان
میرادی
قلعه «آبکوه» یکی از قدیمی‌ترین محله‌های شهر مشهد است که با وجود اینکه در مرکز شهر و در مجاورت برخی مناطق برخوردارشهر قرار گرفته بسیار فرسوده است. بافت آبکوه با مساحت حدود ۳۰ هکتار و حدود ۹۰۰۰ نفر جمعیت به‌دلیل فرسودگی کالبدی در بافت، کمبود خدمات رفاهی- اجتماعی، تبدیل بخشی از محله به محل پارکینگ خودرو و کمبود مبلمان شهری مناسب به عنوان پهنه‌ای آسیب‌یافته از نظر کیفیت‌های زندگی شهری در روند توسعه شهر و تعارض با حوزه‌های همجوار نمود یافته است.
طرح نوسازی و به‌سازی بافت فرسوده آبکوه در سال ۸۹ آغاز و اگرچه در این طرح «تاکید بر حفظ ارزش‌های بومی و پاسخگویی به نیازهای روز» عنوان شده است اما این طرح با از بین بردن انسجام و پیوستگی کالبدی محله، زمین‌های خالی بر جای گذاشته است و موجب نارضایتی مردم شده است.
نحوه خرید املاک مردم
مختاری از اهالی قلعه آبکوه در گفت و گو با صبح امروز گفت: معمولا یک سرمایه گذار املاک مردم را خریداری می کند و بدون اینکه تبدیل به احسن کند دوباره به فروش می‌رساند و این وسط واسطه‌ها سود می برند، متاسفانه خلاف شعارهای اولیه عمل می شود «شورای چهارم» بسیار خوب عمل می‌کرد، شورای مردمی بود که تقریبا 70 درصد کارها در آن زمان انجام گرفت اما در این چند سالی که شورای پنجم آمد، هیچ گونه کاری که انجام نداده بلکه شرایط را نیز از گذشته سخت تر کرده‌اند.
متخصص امور مالی مسئول بافت فرسوده!
مختاری نماینده مردم آبکوه درخصوص توسعه این بافت فرسوده ادعا می کند: 9 سال است که درگیر مسئله بافت فرسوده آبکوه هستیم، تا تهران هم رفته ایم سه بار مردم تجمع کرده اند، اما متاسفانه کسانی پشت میز مسئولیت نشسته اند که هیچ تخصصی در خصوص بافتهای فرسوده ندارند مثلا کسی که در حوزه ی مالی تخصص دارد را مسئول بافتهای فرسوده گذاشته‌اند، شرایط زندگی برای مردم این منطقه بسیار سخت شده است، در معاملات این منطقه قیمتها خوب نیست.
سخت شدن زندگی در این محله
وی درخصوص تخریب‌های صورت گرفته در منطقه آبکوه گفت: شهرداری درباره تخریب مکان‌های این محله هیچ اصولی را در نظر نگرفته مثلا با ایجاد این بلندی‌ها با یک باران تمام خانه های اطراف زیر آب می رود زیرا در گذشته اینها چاه داشتند، اما باتوجه به مسدود شدن چاه ها این مشکلات برای این محله ایجاد شده، تازه این جزئی از مشکلات این منطقه است تخریب‌های صورت گرفته از طرف شهرداری را اگر نگاه کنید، تماما محل تجمع معتادین که در این مکانها چادر زده اند شده است، ضایعات منطقه را جمع آوری نمی کنند، به نوعی که احساس می شود در صدد سخت کردن شرایط برای مردم هستند.
تمجید از شورای دوره چهارم و گلایه از شورای دوره پنجم
او در خصوص پیگیری بافت فرسوده گفت: من بارها به شهرداری مرکزی مراجعه کردم و با شهردار جلسه داشتم و همچنین با اعضای شورا مذاکره کرده ام، اما همانطور که گفتم شورای قبلی (دوره چهارم) فضا را برای مذاکره فراهم می کرد اما متاسفانه این شورا پنجم در زمان انتخابات یکبار شرایط مذاکره را فراهم ساخته، ولی تا این لحظه هیچ همکاری با ما نداشته، لذا کاملا در تضاد با شعارهای قبل انتخابات خود عمل کردند، مسئولان باید مشکلات را از زبان خود مردم بشنوند، در گذشته جلساتی در مساجد با حضور اعضای شورای شهر ، شهردار و مسئول بافت فرسوده انجام می گرفت، ولی 3 سال است که هیچگونه جلسه ای صورت نگرفته و کسی هم جوابگو نیست.
او یادآور شد: محله آبکوه یکی از قدیمی ترین محلات مشهد است که افراد مومن و معتقد و انقلابی در این محل زندگی می کنند، این محله تعدادی زیادی شهید، جانباز و ایثارگرتقدیم انقلاب کرده است اما همواره مورد بی مهری بوده است.
. جالب این است، به غیر از اینکه کاری صورت نگرفته منظقه را فیریز کرده اند قانون فیریز می گوید اگر تا 4 الی 5 سال نتوانستید کاری انجام دهید باید شرایط مردم را به روز تامین کنند، اما اینها، هم فیریز کرده اند و هم جوابگوی مردم هم نیستند. وی در ادامه گفت: همانطور که در مناطق دیگر قیمت رشد می کند، باید اینجا هم رشد صورت بگیرد، ولی ما شاهد هیچ تغییری نیستیم، قبلا با فروش یک خانه ی ویلایی در منطقه ی آبکوه می توانستی درخیام شمالی یک خانه ی ویلایی کوچکتر بگیری اما الان حتی یک آپارتمان هم نمی شود خرید و به اجبار باید حاشیه نشینی را انتخاب کنی، چرا نباید اینجا مثل دیگر مناطق رشد داشته باشد؟ الان هم اگر واقعا تصمیم دارند به اشخاص خاصی اینجا را تحویل بدهند هیچ اشکالی ندارد حق و حقوقات قانونی مردم را تمام و کمال بدهند، در غیر اینصورت برای هر کس در هر مکانی که هست اصولی پروانه صادر کنند تا خود مردم دست بکار شوند اما متاسفانه نمی کنند.
یاور رحیم زاده یکی دیگر از اهالی قلعه آبکوه گفت: دستغیب32 ورودی این منطقه که به میدان فردوسی، هجرت، توفیق و خیام راه دارد، متاسفانه حتی یک سرعتگیر و لامپ روشنایی هم ندارد.
سازمان بازآفرینی شهرداری چه می‌گوید؟
بره سراغ مسئولان سازمان بازآفرینی شهرداری مشهد می‌رویم، محمدناصرخطیب مسئول بافت فرسوده منطقه قلعه آبکوه، در گفت و گوی تلفنی با صبح امروز در خصوص مطالبات اهالی آن منطقه و اینکه چرا اهالی احساس می‌کنند شورای شهر در دوره چهارم شرایط همکاری بهتری را ایجاد می کردند؟ گفت: باید بگویم در تمام دوره ها خدماتی صورت گرفته و مشخصاً خدماتی که شورای چهارم انجام داده مستندات آن موجود است.
وی ادامه داد: درباره شورای پنجم باید بگویم، در این دوره خدمات شایانی داده شده است، مثلاً دفاتر توسعه محله در این دوره ایجاد شد که این دفاتر ارتباط نزدیک و گسترده‌ای با مردم داشته و درهر زمان که اهالی خواسته باشند نظرات خود را به این دفاتر داده و درباره مشکلات بافت مذاکره کرده اند و همچنین سند راهبردی را بر اساس بررسی های قرارداد دو ساله در حال تنظیم هستند، و شورا با اختیارات تامی که به این دفاتر داده تا بتوانند رابط خوبی در خصوص انعکاس مشکلات اهالی به شورای شهر و مدیریت شهری داشته باشند. و همچنین موارد اصلی که نیاز به ساماندهی دارد را جزء سندها قرار بدهند، که نتایج اجرایی مثبتی را به همراه داشته.
تغییر سیاست از مداخله مستقیم به مشارکت مردم
خطیب افزود: در این دوره با استفاده از سیاست‌هایی که از خود مردم و بافت الگو گرفته شده سیاست مدیریت شهری عوض شد، در دوره های قبلی بیشتر بحث مداخله مستقیم بود. موضوع خرید املاک اولویت دار و ساماندهی از طریق اجرای طرح بود.
او تصریح کرد: در این دوره با توجه به درخواست‌های زیادمردم، درباره اینکه ما می‌خواهیم در این محله اقامت داشته باشیم، سیاست شورا هم بر همین اساس تغییر کرد، از مداخله مستقیم به سمت مشارکت مردمی حرکت کردیم و بحث ساماندهی و ساخت و ساز به کمک خود مردم رفت و بر همین اساس مصوبه تشویقی صادر شد، مصوبه‌ای که در واقع مردم را توانمند می‌کرد برای بحث اجرایی پروژه تجدیدبنا و شهرداری تا جایی که امکان داشت تخفیف‌هایی را به تصویب شورا رساند، تقریبا پروانه رایگان شده، برای تجدید بناهایی که بخواهند تجمیع کرده و بسازند و بحث مصوبه‌ای که دفتر توسعه محله منزل به منزل اعلام کرد، که در جای خود، اقدام مهمی صورت گرفت، و مدیریت شهری کاملاً از حق خودش از کسب درآمدهای پروانه در خصوص ساخت وساز گذشته، که این را به عنوان یک امتیاز و تشویق در اختیار آن اهالی قرار داده است. تا ساخت و ساز صورت بگیرد تا از این شکل خارج شود.
وی اضافه کرد: ضمن اینکه شهرداری با شروع دو پروژه مسکونی این مسئله را راهبری می کند، دردو قطعۀ داخلی، یروژۀ بیست واحدی را شروع می‌کنیم، که مرحله اول را به مناقصه عام گذاشتیم و روال قانونی انتخاب پیمانکار طی شد. که برندۀ اول نداشت و در مرحلۀ تجدید مناقصه هستیم، بیست واحد مسکونی در تهاتر با املاکی که در مسیر معابر اولویت‌دار است را خودمان در حال ساخت هستیم تا الگوی ساخت در آبکوه باشد.
خطیب اظهار کرد: همچنین قطعاتی که با زحمات دوره‌های گذشته آزاد سازی شده است پروژه های مشارکتی بین آپادانا 28 و 30 قرارداد می بندیم تا پروژه آغاز شود. با توانمندسازی و قراردادهایی که انجام دادیم حدود چند مالک و از قدیمی‌های بافت آبکوه در مرحله دریافت پروانه ساخت قرار دارند.
وی ادامه داد: نتیجۀ دفاتر توسعه محله به غیر از عملیات اجرایی پروژه های خدماتی هم بود، ما دو فضای سبز در این دوره احداث کردیم و در حال بهره برداری است یکی پاتق بین دستغیب 9 الی 11 و دیگری پاتوق دستغیب 13 و مطلب دیگر اینکه معبر 33 را بازگشایی و آسفالت و زیرسازی کردیم.
خطیب در پاسخ به این سوال که در خصوص سرعتگیر و روشنایی دستغیب 13 چه اقداماتی صورت گرفته گفت: مشکل دستغیب 13 با سرعتگیر حل نمی شود، دفتر توسعه محل با بررسی انجام داده به این نتیجه رسید که مشکل این قسمت با پیاده محور قابل حل می باشد و در سنوات راهبردی انجا را یک معبر سواره در نظر می گیرد تا اهالی توفیق یا مالک اشتر و قسمت مرتفع و قسمتهای برخوردار از اینجا به عنوان میانبر استفاده می کنند، وقتی اینجا تبدیل به پیاده راه شود خودبه‌خود تبدیل به یک محدوده خدماتی برای خود بافت می شود، و این موضوع را دفتر توسعه در سند ششم راهبردی به عنوان یکی از اسناد مصوب کرده است.
وی در ادامه درباره وضعیت نابه‌سامان منازلی که در سطح پایین‌تری قراردارند و هنگام بارندگی دچار شرایط سختی می شوند گفت: با توجه به اینکه در بافت آبکوه طرح واحدی نداشتیم برای ساخت و ساز قطعات دارای اختلاف سطح هستند، لذا باید بخاطر مسائل بهداشتی آسفالت انجام می گرفت که مشخصاً با این شرایط ترازها یکنواخت نیست و دارای پستی و بلندی‌هایی که گفتند می‌شود. وی در خصوص رفع این چالش گفت: چاره این امر همان طرح یکپارچه آب‌های سطحی است زیرا اگر به‌صورت اصولی اجرا شود معابر و کدهای اجرایی و واحدهای مسکونی از آن تبعیت می‌کنند و استادارد واحدی را شاهد خواهیم بود.
خطیب در پاسخ به این سوال که وضعیت تخریب دیوارها به کجا رسید و اینکه چه فکری برای ناامنی منطقه در خصوص تجمع معتادین و چادر زدن آنها کرده اند افزود: در سنوات گذشته املاکی خریداری شده و تخریب کرده اند تا بتوانند آسفالت را انجام بدهند و املاک کناری هم تمجیع بشود و امکان تجدید بنا طبق طرح صورت بگیرد، بخشی از این سازه‌ها به‌خاطر اتصال و یا ارتباط با سازه های ناپایدار کناری داشته در آن زمان امکان تخریب نبوده و به مرور زمان اینها خطر ساز می‌شود و از هم جدا می‌شود که نیاز به تخریب صورت می گیرد، به همین دلیل پیمانکارانی گرفته می‌شده و این پیمانکارها باید با اصول ایمنی کار را انجام می‌دادند، که این کار در سنوات مختلف انجام می گرفته که خوشبختانه حادثه ای در بر نداشته است.
وی گفت: ما املاک خطرسازی هنوز در بافت داریم. الان املاکی است که ما دخل و تصرفی نداریم و در اختیار مالکان است، که یدون استحکام بنا هستند، که حتی تحمل چهار ریشتر زلزله را ندارند، ولی متاسفانه برای اینها خلع‌هایی داریم که باید در ساماندهی بافت سرعت داده شود، تا مردم هم تشکیک مساعی کنند و از مصوبه تشویقی بهره ببرند تا این مسئله شکل بگیرد.
تلاش ما بر این نیست که اهالی بفروشند و از بافت خارج شوند
مسئول طرح ساماندهی بافت فرسوده آبکوه همچنین در خصوص گلایه اهالی دخصوص اختلاف سطح قیمتها نسبت به دیگر محله‌های شهر برای فروش گفت: تلاش ما بر این نیست که اهالی بفروشند و از بافت خارج شوند، حساسیت ما این است که اهالی خودشان همکاری و همیاری کنند تا تجدید بنا صورت بگیره اما اینکه چرا رشد کم است، که یکی از مشکلاتی که در امر تجدید بنا وجود دارد، این است که ما نیاز داریم سایر ارگانها هم برابر با صورتجلسه هماهنگی سال 88 همراهی و تشکیک‌مساعی کنند. مثلاً قسمت اعظمی از اراضی مطعلق به آستانقدس و اوقاف می‌باشد، در خصوص گرفتن پروانه برای تجدیدبنا شهرداری تخفیفات قابل توجهی داده منتهی مالک زمین که باید سند اجاره را صادر کند در واقع برابر با سال 88، 21 درصد را در نظر گرفتند، تا سند صادر شود برای صدور پروانه تا ساخت وساز انجام بگیرد، اگر قرار باشد این رقم‌های قابل توجه توسط آستانقدس گرفته شود مشخصاً توانایی مردم که دارندبا هم مشارکت و تجمیع می کنند قطعات را که بسازند دیگر ادامه نمی دهند.
وی همچنین گفت: بعد از مصوبه تشویقی بیش از بیست درخواست داشتیم که همسایگان خواستند با هم تمجیع کنند و مجتمع و یا از مزایای مشارکت آپارتمانی بهره ببرند، که اینها وقتی متوجه شدند که مبلغ قابل توجهی از درصد زمین و ارزش آن را به آستانقدس بدهند تا سند اجاره صادر شود، توانایی ساخت را کاملاً از بین رفته و عقب نشینی می کنند. این مسئله الان در دست پیگیری است و نامه ای تهیه شده و مسئولان شهرداری با مسئولین آستانقدس در حال مذاکره هستند تا انشالله زودتر به نتیجه برسند.
خطیب گفت: مشکلات دیگری هم وجود دارد، از قدیم در اینجا فعالیت‌های کسبی انجام می‌شده و مردم باتوجه به فعالیت‌های کسبی که داشته‌اند توقع دارند تهاتر و تجمیع یا تعاملی با آنها داشته باشیم ارزشگذاری ملک را به صورت تجاری محاسبه کنیم، که برابر با سیاست‌های قانون و با قوانین مصوب ما تجاری را الحاق می کنیم به املاکی که قبل از سال 52 قدمتشان برگردد یا پایانکار تجاری داشته باشد و ما قانون دیگری برای اجرا نداریم، الان هم ما لایحه تشویقی دادیم در این خصوص به شورا که در دست پیگیری می باشد، و موارد دیگر این است که خود مردم توانایی این را داشته باشند که بتوانند با هم تجمیع کنند چون شهرداری روی قطعات خودش وارد می شود قطعات خودش را تبدیل به واحدهایی می کند که برابر با مصوبه تشویقی واحدها را با تخفیف به املاک اولویت دار که در معبر هستند می دهند، ما حتی درصدی را علاوه بر مبلغ کارشناسی افزایش می دهیم به آنهایی که در اولویت هستند یعنی در بحث مالی و تخفیفات شهرداری چیزی کم نگذاشته است.
توپ نوسازی نشدن در زمین آستان قدس
خطیب درباره املاک قولنامه ای و تاثیر آن در کندی روند بافت گفت: املاک قلعه آبکوه از قدیم به صورت قولنامه ای بوده و ما در خصوص تهاتر و بررسی مستندات به علت موروثی بودن املاک به مشکل مالکیتی و سندی می خوریم، که اینها هم در دست بررسی است تا با گرفتن مصوبه شرایط سهل شود. که همین مسائل باعث کندی روند کار می شود. ما مدتهاست که اوراق سرسید است و اصلاً بحث خرید را نداشته ایم و بر اساس درخواست خود مردم و بزرگان بافت خرید را متوقف کردیم اولویت را دادیم به ساخت‌و‌ساز و تشکیک‌مساعی و ساماندهی توسط خود مردم با کمک مدیریت شهری، وی در خصوص خریدهای سرمایه گذاران و عدم تبدیل به احسن کردن املاک گفت: از زمانی که طرح تشویقی آمده سرمایه گزارانی آمده اند که املاکی را خریداری کنند و از تشویقی استفاده کرده و تهاتر کنند و چند قطعه بدهند و یک قطعه که امکان ساخت دارد را بخرند و احداث کنند، اما ما باز مناسب می بینیم که افرادی که از قدیم در بافت بودند بتوانند با تجمیع املاک کناری همانجا مستقر باشند ولی وضعیت معیشت و اقتصاد روز روند پیشبرد را کند می کند، و مطلب دیگری که ما همیشه با آن درگیر هستیم این است که ما نهاد نیمه دولتی هستیم و با اعتبارات مردمی سروکار داریم خرید و انجام معاملات ما شیوه خاص خودش را دارد، صلح نامه داریم به روال بنگاه نیست یک خانه فروخته شود و سریعاً خریداری کنید، اینها همه مشمول زمان می شود اما اتفاقات خوبی در حال رخ دادن است همین طرحی بیست واحدی که الان مجاور معبر توفیق انجام می دهیم در املاک درون بافت خودمان که اولویت را به قسمتهای داخلی داده ایم قسمتهایی که سرمایه گذاران کمتر ابراز علاقه‌مندی می‌کند بالاخره وضعیت هاشیه آپادانا برتری دارد نسبت به داخل بافت ولی ما سرمایه گذاری را از داخل بافت شروع کردیم و به‌صورت یکپارچه در حال انجام است. شاید تبلیغات کم بوده که نشنیدند ولی تمام اینها توسط دفتر توسعه محله به مردم گزارش شده و اینکه دفتر توسعه کارشناسان کارکشته ای در رشته های شهرسازی و فرهنگی و اقتصادی که الان دارند هر روز مشورت می دهند و مدام پاسخگو هستند.