مهارت شنیدن و ضرورت نرم گوئی با دیگران

غلامرضا بنی اسدی

مودب بودن انسان به ادب رضوی است که رفتار ها را سامان می دهد و به زندگی نسقی می بخشد که بستر رشد را فراهم می کند. این که ادب، یک موضوع شخصی است، یک حرف است و آثار اجتماعی آن یک حرف دیگر که چون در کنار هم قرار می گیرند، آدمی را مجاب می کنند که اخلاقمند زندگی کند چون از هم افزایی افراد متخلق است که جامعه اخلاقی شکل می گیرد و در چنین بستری است که راه برای بهتر شدن مدام، هموار می شود. اگر بر زندگی به سبک رضوی تاکید داریم از این روست که سرشار از اخلاق عملی است. یعنی به رفتار درآوردن اخلاق نظری با همه جزئیات آن. امام رضا حواس شان به همه زوایایی کرداری بود چنان که ابراهیم بن عباس صولی -از اصحاب گرامی علی بن موسی الرضا(ع)- می گوید: من ابوالحسن الرضا علیه السلام را هرگز ندیدم در سخن گفتن، با كسی درشتی كنند. یعنی حضرت به همان شیوه نبوی سخن می گفته است. لین و نرم و تربیت دهنده. زبانی چنین باز باید مستظهر به دیگر صفت نبی اعظم، پرهیز از “غَلِيظَ الْقَلْبِ” بودن است  و رحمه للعالمین شدن چیزی که هر باورمند مدرسه زندگی رضوی باید بدان رفتار خود را تنظیم کند تا سخنانش و رفتارش از درشتی، به دور باشد. ابراهیم همچنین می گوید:  من ابوالحسن الرضا علیه السلام را هرگز ندیدم سخن كسی را پیش از فراغ از آن، قطع كند. بلکه می گذاشتند که فرد سخنان خود را کامل بیان کند و این نیز باز خصلتی محمدی است که چنان به سخنان مردمان گوش می داد که او را “اذن” می گفتند؛ گوش، گوشِ شنوا. امام رضا هم چنین بود و سنت امامام نیزهم تا جایی که برخی از افراد وقتی هنگام مناظره این همه سکوت را می دیدند می پنداشتند که حجت قوی شان امام را به سکوت واداشته است و خود را پیروز میدان می دانستند اما امام که سخن می گفت می فهمیدند عیار مطالبشان در چه سطحی است و با این همه حضرت، به خوبی گوش می فرمود و سخن آنان را قطع نمی کرد. این ادب بحث و گفتگو و مناظره است که باید بدان توجه داشت نه چون شبه مناظره هایی که اتفاق می افتد و می بینیم افراد با بی ادبی تمام در حرف هم می نشینند و به تخریب برمی خیزند. مهارت شنیدن ندارند و جای خالی اش را می خواهند با تند گویی پر کنند حال آنکه باورمندان عملی مکتب رضوی، همواره به مهارت شنیدن، توانمند می شوند و سخن کسی را قطع نمی کنند. به این درس هم در عرصه زندگی بسیار محتاجیم به ویژه که جهان امروز را جهان گفتگو می نامند و در گفتگو باید توان شنیدن و حتی تاب آوری گفته های نا به جا را هم باید در خویش افزایش داد و بعد با آرامش و منطق، بطلان آن را ثابت کرد پس درشت گو و قاطع سخن نباشیم تا به سبک زندگی رضوی نزدیک شویم.