1000هزار میلیارد تومان ناترازی بانک‌ها
مرکز ملی آمار، درحالی نرخ تورم نقطه ای خردادماه از سوی مرکز ملی آمار، ۴۷.۶ درصد اعلام شده که کارشناسان اقتصادی بر این باور هستند که ناترازی بانکی، بودجه و وضعیت تجاری کشور نیازمند اصلاح ساختاری در مسیر درست است و تا این مسائل حل نشود این روند همچنان ادامه دارد.
به گزارش روزنامه «صبح امروز» و به نقل از بازار، رشد تورم که ریشه در افزایش حجم نقدینگی و وجود برخی مشکلات کلان اقتصادی دارد، سطح عمومی قیمت ها را افزایش داده و باعث کم ارزش شدن پول ملی می شود. چنین پدیده ای در صورت عدم ایجاد سیاست گذاری های خاص برای مهار آن اقتصاد کشور را پرتگاه می کشاند و همچون گلوله برفی غلطان در شیب رو به پایین لحظه به لحظه بر حجم آن افزده تر خواهد شد.
رشد نقدینگی به دلیل به هم ریختگی بازار پول و آشفتگی وضعیت بازارگانی
کارشناسان عوامل متعددی را باعث رشد نرخ تورم و بدنبال آن آشفتگی اقتصاد عنوان می‌کنند که مهمترین آن رشد شتابان نقدینگی است. نقدینگی که حاصل بی برنامگی دولت‌ها در ساماندهی وضعیت اقتصاد کشور طوری که منابع و مصارف بودجه‌ای با هم همخوانی نداشته باشند و یا برخی مسائل نظیر به هم ریختگی بازار پول در کنار آشفتگی وضعیت بازرگانی و تجارت رخ می‌دهد. این مشکلات، دولت‌ها را مجبور می‌کند تا برای تامین هزینه نیازهای ضروری بانک مرکزی را تحت فشار قرار دهد تا این بانک بالاجبار دولت را در رفع مشکلات با چاپ پول بی پشتوانه که اقتصاد کشور را نابود و نقدینگی را بشدت بالا می‌برد؛ همراهی کند.
اقتصاددانان تاکید دارند که تنها نسخه شفا بخش اقتصاد بیمار کشور مهار پدیده تورم با سیاست گذاریهای درست اقتصادی است، سیاست هایی که البته اجرای آن راه طولانی را باید پیمود اما نباید درنگ کرد و باید از همین الان این سیاست ها شکل اجرایی به خود گیرند.
دکتر وحید شهری شقاقی، اقتصاددان و رئیس دانشگاه خوارزمی گفت: تورم سالهاست دامن گیر اقتصاد کشور شده است و مسئولان برای حل این معضل نقشه راه درستی را ترسیم نمی کنند بلکه با سیاست گذاریهای نادرست به جای مهار آن خواسته یا ناخواسته بر رشد آن دامن می‌زنند.
وجود پدیده خطرناک انتظارت تورمی در اقتصاد کشور
وی با بیان اینکه مسائلی چون ناترازیهای موجود در بخش‌های اقتصادی کشور چون ناترازی نظام بانکی، ناترازی بودجه و کسری های تجاری غیر نفتی باعث شده است تا نرخ تورم روز به روز افزایشی شود؛ اظهارداشت: انتظارات تورمی پدیده خطرناکی است که حاصل ناترازیهای نامبرده در اقتصاد کشور است که نقدینگی را تحریک می‌کند و ماحصل آن به رشد نرخ تورم در کشور منجر می شود.
این اقتصاددان تصریح کرد: تا زمانی که این ناترازی‌ها در اقتصاد کشور حل نشود بی تردید موتور رشد نقدینگی همچنان روشن خواهد بود و تا موقعی که این موتور روشن باشد انتظارات تورمی در کشور ایجاد و روز به روز بدتر و بدتر خواهد شد. بنابراین حل مسئله تورم مربوط به حل این سه ناترازی در اقتصاد کشور است.
شهری شقاقی به کسری ۳۵۰ تا ۴۰۰ هزار میلیارد تومانی کسری بودجه سالجاری اشاره کرد و افزود: با وجود کسری بودجه فراوانی که دولت فعلی برای دولت سیزدهم به جای گذاشته است اما طی چند ماهه انتهای فعالیت دولت با ایجاد هزینه ای زیادی کسری بودجه را بیشتر کرده است. علاوه بر کسری بودجه فراوان وجود بیش از ۱۰۰۰ هزار میلیارد تومان انباشت ناترازی نظام بانکی گلوی اقتصاد کشور را فشرده است تا نقدینگی به جای کاهش سیر صعودی داشته باشد.
ضعف نظارت بانک مرکزی بر عملکرد بانک‌ها
وی علت ایجاد ناترازی نظام بانکی و انباشت معوقات را ضعف نظارت بانک مرکزی بر عملکرد سیستم بانکی عنوان کرد و افزود: بی‌توجهی بانک مرکزی نسبت به چگونگی فعالیت‌های بانک‌ها باعث شده است که طی سال‌ها گذشته بخش عمده‌ای از منابع بدون توجیه از سیستم بانکی خارج و معوق شود.
این استاد دانشگاه در ادامه به وضعیت بازرگانی کشور و مشکلات آن اشاره کرد و افزود: کسری‌های تجاری غیر نفتی همیشه باعث شده است تا میزان واردات ایران از صادرات پیشی بگیرد و ناموزونی در بخش صادرات و ایجاد شود. این ناترازی‌ها مشکل تامین ارز و گرانی آن را به همراه داشته است که آثار آن به افزایش سطح عمومی قیمت ها منجر خواهد شد.
شهری شقاقی، تصریح کرد: وجود ناترازی ارزی در اقتصاد کشور تلاطم نرخ ارز را در بازار ایجاد کرده و قیمت‌ها را افزایش می‌دهد. در چنین شرایطی دولت جدید با مشکلات فراوان اقتصادی روبرو بوده و حل این مشکلات با شعار و آرزو و امید حل نمی‌شود، بلکه باید تیم اقتصادی دولت از روز همین روزهای ابتدایی اول به فکر این موضوعات باشد هر چند رفع چنین مشکلاتی نیازمند زمان و اجرای برنامه کارشناسی است.
توجه دولت آینده به اصلاح نظام بودجه ای بر مبنای تورم
این اقتصاددان با بیان اینکه همه این موضوعات چه ناترازی بانکی بودجه و وضعیت تجاری کشور نیازمند اصلاح ساختاری در مسیر درست است، افزود: نظارت‌های سخت گیرانه بر عملکرد بانک‌ها از سوی بانک مرکزی و شیوه درست تجارت همچنین توجه به بودجه ریزی بر مبنای عملکرد سری اقداماتی است که دولت سیزدهم باید در سرلوحه کاری خود قرار دهد. از طرفی نیز مبارزه با قاچاق و بررسی مشوق هایی صادراتی کنترل واردات ضروری است. چرا که طی سالیان گذشته کسری‌های تجاری با فروش نفت جبران می‌شد. اما اکنون به دلیل تحریم‌ها خبری از فروش نفت چون گذشته نیست.
آتش بر انبار کاه با روشن شدن موتور نقدینگی
رئیس دانشگاه خوارزمی در ادامه گفت: البته تا زمانی که رشد نقدینگی مهار نشود، تورم هم مهار شدنی نیست، اظهار داشت: انتظارات تورمی و رشد نقدینگی همچون آتش در انبار کاه است. اما از آنجایی که ۵۰ سال است نتوانسته‌ایم تورم را به دلایل مختلف کنترل کنیم، بنابراین حل این مشکل نیاز به تصمیمات سخت دارد.
وی خاطر نشان کرد: ماحصل ۵۰ سال ساختار معیوب نظام بانکی انباشت مطالبات معوق و استهمال مطالباتی است که به دلیل آشنا بازی در کاستی‌های نظارتی صورت گرفته است و بانک‌ها زمانی که متوجه معوق شدن پولهایشان شده‌اند، با تمدید و تجدید معوقات باعث شده‌اند تا اکنون بیش از ۱۰۰۰ هزارمیلیارد تومان بدهی داشته باشند که حاصل معوق شدن پولهاست.
خروج منابع از سیستم بانکی برای افراد خاص
همچنین ایمان اسلامیان، اقتصاددان نیز درباره علت رشد نرخ تورم و ناترازی سیستم بانکی کشور گفت: به طور کلی ناتراز شدن بانک‌ها به دلیل شلختگی آنها در فعالیت‌های که دارند است. از طرفی نیز بانک مرکزی نیز مانع بروز چنین اتفاقی نشده و نمی‌شود.
وی با بیان اینکه خروج منابع از سیستم بانکی برای برخی افراد خاص به راحتی انجام می‌شود، گفت: نبود نظارت برعملکرد سیستم بانکی و نیز کم توجهای و حتی همراهی بانک مرکزی در مواقعی با وام گیرندگان کلان موجب شده است تا تسهیلات بگیران خیلی نگران بازپرداخت اقساط خود نباشند.
اسلامیان خاطرنشان کرد: بانک مرکزی در قبال نقل و انتقالات پولی در سیستم بانکی یک خط قرمز برای خود تعریف کرده است. به طور مثال اگر یک نفر ۲۰۰ میلیون تومان پول را از طریق سیستم پایا از بانک a به بانک b واریز کند، اما بنا به دلایلی پول به مقصد نرسد، بانک مرکزی با هدف جلوگیری ازهرج و مرج (یا ناتوانی در پرداخت پول مردم از سیستم بانکی) مجبور می شود با انتشار پول پرقدرت جلو بی اعتباری آن بانک را بگیرد که این اقدام، نقدینگی را در کشور بالا می‌برد.
بانک مرکزی جور کش بانک های ناکارآمد و مشکل دار
وی ادامه داد: اگر پرداخت پول از سیستم بانکی بدون حساب و کتاب انجام شود و معوقات بانکی افزایش یابد بانک مرکزی بالاجبار جور بانک‌های نامنظم را می‌کشد و این اقدام باعث ایجاد پایه پولی و رشد نقدینگی می‌شود که سیستم بانکی باید در مسیر اصلاح ساختاری بدرستی اصلاح شود.
نمونه آن این است که بیش از ۸۰ میلیون جمعیت کشور باید جور سوء مدیریت یک بانک یا موسسه متخلف را بکشند.
بنا به این گزارش، مرکز ملی آمار ایران، به تازگی نرخ تورم ماهانه خانوارها را اعلام کرد. در این گزارش آمده است؛ نرخ تورم نقطه‌ای خرداد ماه ١٤٠٠ به عدد ٤٧.٦ درصد رسیده است؛ یعنی خانوارهای کشور به طور میانگین ٤٧.٦ درصد بیشتر از خرداد ١٣٩٩ برای خرید یک مجموعه کالاها و خدمات یکسان هزینه کرده‌اند.
همچنین نرخ تورم نقطه‌ای خرداد ماه ١٤٠٠ در مقایسه با ماه قبل ٠.٧ واحد درصد افزایش یافته است. کارشناسان معتقدند با توجه به روند رو به رشد نرخ تورم و کم توجهی مسئولان در مهار آن بنابراین سیاست گذاری‌ها باید در مسیری باشد که ابتدا مانع از رشد نقدینگی و هدایت آن بسمت تولید بوده و در نهایت تصمیمات و برنامه های اقتصادی باید محور کاهش نرخ تورم باشد. چرا که نرخ تورم حدود ۵۰ درصدی اقتصاد کشور را به قهقرا می‌برد.