کشف گورستان‌های پیش از تاریخ
سرویس فرهنگ
تمامی کارشناسان حوزه میراث فرهنگی بر این باور هستند که میراث و یادگارهای بر جای مانده از گذشتگان، در مطالعه تاریخ بشر مؤثر هستند و بیانگر فرهنگ و تمدن گذشتگان یک ملت می‌باشند. چراکه حفظ آن‌ها، نیازهای گذشتگان را بازگو می‌کند و در پس هر یک داستانی از یک دوره تاریخی نهفته است. از دیدگاهی دیگر حفظ این آثار می‌تواند به اعتبارسنجی خاطرات گذشتگان نیز کمک کند و بر برگهای تاریخی ردی تازه بنشاند. چراکه منحصربه‌فرد و غیرقابل جایگزینی است.
افزون بر این، یکی دیگر از وجوه بسیار مهم میراث، ارتباط میان میراث و جامعه است که امروز جایگاه ویژه‌ای یافته‌است. به این ترتیب میراث فرهنگی اعم از انواع مادی و غیر مادی آن بایستی در ارتباط با ارزش‌های فرهنگی جامعه تولیدکننده آن، مطالعه و بررسی شود.
تمام پیش درآمد فوق بدین جهت عنوان شد که بگوئیم اکنون طی پروژه بررسی باستان‌شناسی محدوده دژ طبیعی کلات نادر، ۱۲۷ اثر تاریخی از جمله کاخ‌های دوره افشاریه و گورستان‌های پیش‌ازتاریخ با فرهنگ اقوام کوچ‌روی اوراسیا برای نخستین بار در خراسان بزرگ شناسایی شده است.
ضرورت انجام مطالعات هدفمند باستان‌شناسی
به گزارش روزنامه «صبح امروز» و به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، حامد طهماسبی‌زاوه، با اعلام این خبر گفت: در پی ضرورت انجام مطالعات هدفمند باستان‌شناسی در پهنه فرهنگی-تاریخی دژ طبیعی کلات نادر، بررسی باستان‌شناسی محدوده دژ طبیعی کلات با مجوز پژوهشگاه و همکاری اداره کل میراث‌فرهنگی استان خراسان‌رضوی آغاز شد.
به گفته این باستان شناس، در طی این بررسی تاکنون ۱۲۷ اثر تاریخی شناسایی شد که بازه زمانی عصر مفرغ تا دوره قاجار را در برمی‌گیرد.
طهماسبی‌زاوه افزود: در طی این بررسی گورستان پیش‌از تاریخی (عصر مفرغ و عصر آهن)، آسیاب‌ها، آسبادها، سیستم آبرسانی با استفاده از تنبوشه‌های سفالی، قنات، چندین مجموعه ذخیره آب (آب انبارها و حوض انبارها و بند تاریخی) پنج دروازه اصلی (دروازه ارغوان‌شاه، دروازه نفطه، دروازه دهچه، دروازه چوب‌بست و دروازه کشتنی)، چندین راه فرعی تاریخی، راه‌ها سنگ فرش پله‌ای، یک معدن تاریخی سنگ در روستای نفطه، دیوارهای تاریخی، برج و باروها، قلعه‌ها، مساجد، حمام‌ها، پل‌ها و باغ‌های تاریخی شناسایی شده است.
او با بیان اینکه در طی این بررسی برای اولین بار کاخ‌های دوره افشاریه در روستای گرو، روستای قله زو و روستای خلج برای اولین بار شناسایی شدند، خاطرنشان کرد: همچنین چندین محوطه تاریخی در روستای گرو و روستای قله زو مورد شناسایی و مطالعه قرار گرفته است.
برای اولین بار در خراسان بزرگ مورد شناسایی قرار گرفت
این باستان شناس اظهار کرد: گورستان‌های پیش از تاریخی شناسایی شده بخشی از فرهنگ اقوام کوچ‌روی اوراسیا را نشان می‌دهد که تاکنون در نیمه شرقی ایران گزارش نشده بود و طی این بررسی برای اولین بار در خراسان بزرگ و در محدوده کلات مورد شناسایی قرار گرفت. این فرهنگ پیش از این در کشورهای حوزه دریای کاسپین و در ایران در استان‌های آذربایجان شرقی و اردبیل شناسایی شده بود.
طهماسبی‌زاوه در پایان گفت: ادامه یافتن مطالعات باستان‌شناسی در محدوده دژ طبیعی کلات می‌تواند منجر به ارائه اطلاعات منحصر بفردی از اقوام مهاجر اوراسیا در طول ادوار عصر مفرغ و آهن و همچنین اطلاعات ذیقیمتی در مورد معماری تدافعی دوره افشاریه و قاجاریه در اختیار علاقمندان به فرهنگ و تاریخ این مرزوبوم قرار دهد.