فرهادی قهرمان می‌شود؟
مهناز اصغری
هفتادوچهارمین جشنواره کن میزبان فیلم‌های مهمی از ایران است که مهمترین آن را می‌توان «قهرمان» اصغر فرهادی دانست که در این رویداد معتبر سینمایی رونمایی شد. این کارگردان سرشناس پیش از این توانسته بود جایزه بهترین فیلمنامه را برای فیلم فروشنده کسب کند و یک بار دیگر هم برای فیلم «گذشته» نامزد دریافت نخل طلا باشد.
البته بد نیست اشاره‌ای داشته باشیم که در کنار «قهرمان» که شانس اصلی ایران برای کسب جایزه است، دو فیلم دیگر به نام‌های «ارتودنسی» و «جاده خاکی» نیز در بخش‌های مختلف این جشنواره روی پرده می‌روند.
شروعی با خسرو آواز ایران
«قهرمان» به کارگردانی اصغر فرهادی که نماینده سینمای ایران در بخش رقابتی اصلی کن ۲۰۲۱ است، برای اولین نمایش جهانی خود ساعت ۱۵:۳۰ روز ۱۳ جولای در سالن اصلی «گرند لومیر کاخ» جشنواره به روی پرده رفت و گروه سازندگان این فیلم با همراهی تصنیف معروف «مرغ سحر» از استاد شجریان روی فرش قرمز رفتند تا وارد سالن نمایش فیلم شوند. بد نیست یادآور شویم که ترانههای روی فرش قرمز به انتخاب سازندگان فیلم‌ها پخش می‌شود و اصغر فرهادی نیز به یاد خسرو آواز ایران، محمدرضا شجریان این ترانه را برای رونمایی از فیلمش انتخاب کرده بود. این کارگردان مطرح ایرانی در عرصه‌های بین‌المللی، پیش از این نیز در سال ۲۰۱۶ مراسم فرش قرمز فیلم «فروشنده» در همین جشنواره را با همراهی قطعه «دلشدگان» دیگر اثر استاد شجریان برگزار کرده بود.
پس از اولین اکران، تماشای لذت بخش لحظاتی از 5دقیقه تشویق ایستاده برای اصغر فرهادی، برای ما ایرانیانی که از شبکه‌های مجازی رویداد را رصد می‌کردیم، مایه مباهات و افتخار بود و حس خوشایندی را با دیدن این تصاویر تجربه کردیم.
بازخوردهای مثبت و منفی
فیلم «قهرمان» ساخته اصغر فرهادی پس از رونمایی در جشنواره کن بازتاب‌های زیادی به همراه داشت که اکثرا به بازخورد مثبت منتقدان منجر می‌شد و برخی آن را بهترین فیلم این کارگردان از زمان ساخت «جدایی» توصیف کردند. البته در مقابل نیز عده‌ای به آن نقد وارد کرده و این کار را شایسته دریافت نخل طلای جشنواره ندانستند. در این خصوص اولین واکنش‌ها در توئیتر و سپس در سایت‌های برتر نقد فیلم منتشر شد که برخی از مهمترین آنها را مرور می‌کنیم.
ددلاین
آنا اسمیت منتقد سایت ددلاین، در بخشی از نقد خود بر قهرمان اصغر فرهادی اینطور نوشت: «یک کار خوب در «قهرمان» به وضعیت بدی منجر می‌شود. فیلمی تفکرانگیز که شاید ظریف‌ترین و صمیمانه‌ترین اثر فرهادی از زمان «جدایی» باشد.»
وی در بخش دیگری نیز بیان کرده: « فرهادی که دوبار اسکار را به خانه برد، مراقب بوده که هیچ تصویر از شبکه‌های اجتماعی در فیلمش نباشد، اما حضور شدید این شبکه‌ها نقدی بر فرهنگ مدرن است»
او ادامه می‌دهد: همان‌طور که داستان پیچ و تاب‌های بیشتر و بیشتری می‌گیرد، داستان جنبه تراژدی‌کمدی شکسپیری به‌خود می‌گیرد و نتایج خنده‌دار و در عین حال سیاهی به بار می‌آورد. اما لحن غالب فیلم دراماتیک است و گاهی دردآور می‌شود و این زمانی است که قهرمان ما انتخاب‌های مشکوکی می‌کند.
اسکرین دیلی
تیم گریسون، منتقد اسکرین دیلی نیز در واکنش کوتاه خود در توئیتر نوشت: «قهرمان، همانقدر خوب است که باید باشد. فیلمنامه های فرهادی گاهی برای سلیقه من کمی زیادی مهندسی شده به نظر می‌رسد. اما وقتی کار می‌کنند واقعا کار می‌کنند! و این مطالعه شخصیت از مردی که دائم به درون بحران و چاله بزرگتری می‌افتد، ساختاری درخشان و پراسترس در میانه یک مسئله اخلاقی مبهم می‌سازد»
ایندی‌وایر
دیوید ارلییچ، نویسنده ایندی‌وایر هم در بخشی از نقد مفصل خود از این فیلم نوشته: «قهرمان محبوب‌ترین فیلم من از زمان «جدایی» است. فرهادی در این فیلم بر روی قدرت‌هایش بازی می‌کند، یک روایت کلاسیک را می‌گیرد و آنقدر می‌چرخاند و می‌چرخاند که نیروی سانترفیوژی درام همدلی شما را به تمام جهات ممکن پرتاب می‌کند.»
او پس از روایت داستان فیلم می‌نویسد: فرهادی در این فیلم هم اشتیاق مشابهی دارد که وارد مشکلات قانونی مدنی ایران شود؛ درحالی‌که بار اصلی احساسی «جدایی» را ندارد و در عین حال از خلوصی سقراطی برخوردار است که می‌پرسد چه تفاوتی بین انجام یک کار خوب و انجام ندادن یک کار بد وجود دارد؟
ورایتی
اوون گلیبرمن، منتقد ورایتی هم از فیلم به‌عنوان اثری یاد می‌کند که در بخش‌هایی از تعلیق بی‌نظیر داخلی «جدایی» و «فروشنده» برخوردار است؛ اما پراکنده‌تر است و قدرت کمتری دارد. او می‌نویسد در فیلم‌های قبلی مانند «جدایی»، «گذشته» و «فروشنده» اصغر فرهادی توانایی منحصر‌به‌فردش برای تمرکز بر موقعیت‌های معمولی انسانی را نشان می‌دهد و این حس را ایجاد می‌کند که اگر به اندازه کافی به این زندگی نزدیک شوی، می‌تواند مهیج باشد. «قهرمان» هم خیلی دوست دارد از این دست داستان‌ها باشد. داستان مردی متواضع و ناامید که به شخصیت مورد توجه تلویزیون و رسانه‌های اجتماعی بدل می‌شود که در دل حبابی از فرهنگ آشفته خودمان جای گرفته است. او در نتیجه‌گیری خود می‌نویسد: «قهرمان» برای همه چیزهای خوبی که دارد، یک فیلم ساخته فرهادی است که بیش از آنکه با قلب ما حرف بزند با سر ما حرف می‌زند و گاهی اوقات ما را می‌خراشد.
فرست شویینگ
الکس بلینگتون از سایت «FirstShowing.net» نیز نوشت: «قهرمان فرهادی بهترین فیلم او از زمان «جدایی نادر از سیمین» است. این بسیار شجاعانه و درگیر کننده است و قلب انسان را می‌شکند. من همه چیز درباره این فیلم را دوست دارم و داستان را با مغز استخوانم احساس کردم. اینکه شما کار خوبی را انجام می‌دهید و همه به شما شک دارند. در این حال دیگران دائم با نفرت و دروغ کار خود را جلو می‌برند.»
هالیوود ریپورتر
دبورا یانگ در هالیوود ریپورتر نوشت: اصغر فرهادی فیلم‌ساز برنده اسکار با این داستان که درباره حقیقت‌گویی، افتخار و بهای آزادی است بار دیگر به ایران زادگاه خود بازگشته است. به نظر می‌رسد به‌دلیل کار در تئاتر است که فرهادی می‌تواند درام را در جاهایی هر چه عجیب‌تر پیدا کند. این فیلم از نظر چارچوب فیلمی کوچک است که می‌خواهد به طرفداران فیلم‌های هنری نشان دهد می‌توان موضوع‌های معمولی را از میان نمادهای ظریف و کار فنی حساب‌شده پیدا کرد. استقبالی که از این فیلم در کن به عمل آمد، می‌تواند نشان دهد چقدر یک فیلم داخلی می‌تواند در سطح بین‌المللی مورد توجه واقع شود. این منتقد در بخش دیگر از نوشتار خود «قهرمان» را بسیار دور از «جدایی» که درامی از طبقه متوسط ایران بود، می‌خواند که داستانی پیچیده از گفتن نیمی از واقعیت‌ها و دروغ‌هایی که همه را دربرمی‌گیرد، روایت می‌کند.
ولچر
نت جونز نویسنده سینمایی سایت «ولچر» و مجله «نیویورک» نیز در توئیتی نوشت: «بسیار از قهرمان فرهادی لذت بردم. فیلم درباره شخصی به نظر غیر مفید است که یک کار درست انجام می‌دهد، به یک پدیده وایرال بدل می‌شود و زندگی‌اش را می‌بیند که از هم می‌پاشد.»
اند ساوند
همچنین آدام سولومون نویسنده روزنامه سان و مجله سایت اند ساوند نوشت: « قهرمان واقعا محشر است. نگاهی پر احساس و پر روح به سیاست و اخلاقیات یک جرم، و آنچه که ما می‌توانیم درباره‌اش انجام دهیم. این فیلم باید یکی از اصلی‌ترین گزینه‌های نخل طلا باشد.»
گاردین
همزمان با انتشار واکنش‌های مختلف به فیلم اصغر فرهادی منتقد روزنامه گاردین یکی از افرادی است که فیلم را چندان نپسندیده و با دادن سه ستاره از ۵ ستاره به فیلم «قهرمان» از آن به‌عنوان فیلمی درهم تنیده درباره شبکه‌ای درهم تنیده یاد می‌کند که وقتی شروع به فریب دادن می‌کنیم، دور خود می‌تنیم. فیلمی که همانقدر ناخوشایند است که زندگی واقعی هست او درباره آن نوشته: «فیلم فرهادی یک داستان ريل است که کمی زیادی شلوغ و ناراضی کننده است. سوراخ‌های داستان در درام جدید کارگردان ایرانی که تلاش می‌کند از زندان و زیر بدهی بیرون بیاد، روی هم قرار می‌گیرند.»
برادشاو با تمجید از بازی هوشمندانه و ظریف امیر جدیدی در نقش رحیم او را مردی با لبخندی درخشان اما در عین حال عجیب و ناامید می‌خواند که یادآور شخصیت‌های بیچاره دیکنزی و در جست‌وجوی ایجاد روابط دوباره با اطرافیان است و می‌نویسد: داستان فیلم را پیش‌فرضی مبتکرانه و عالی مانند یک داستان کوتاه ادبی می‌خواند که از همان ابتدا حفره‌هایی در آن وجود دارد.
مروری بر فیلم
«قهرمان» نهمین فیلم ساخته اصغر فرهادی است در خرداد سال ۱۳۹۹ در شیراز وارد پیش تولید شد و در تهیه‌کنندگی آن الکساندر ماله‌گی نیز همکاری داشته‌است. فیلمبرداری «قهرمان» پس از ۷۵ جلسه در دوم دی‌ماه ۱۳۹۹ به پایان رسید و سپس تدوین آن توسط هایده صفی‌یاری آغاز شد. بد نیست اشاره‌ای داشته باشیم که استودیو آمازون حق پخش قهرمان را در آمریکا در اختیار دارد. همچنین شرکت فرانسوی ممنتو پیکچرز، تهیه‌کنندگی و فروش بین‌المللی قهرمان را برعهده داشته که این فیلم را در فرانسه نیز اکران خواهد کرد. همچنین شرکت «لاکی رد» نیز فیلم فرهادی را در ایتالیا اکران خواهد کرد.
فیلم موضوعی اجتماعی را روایت می‌کند و در آن امیر جدیدی، محسن تنابنده، رعنا آزادی‌ور، فرشته صدرعرفایی، سارینا فرهادی و جمعی دیگر از بازیگران که اغلب آنان چهره‌های جدید هستند مقابل دوربین فرهادی رفته‌اند.
در خلاصه داستان این فیلم آمده است: «رحیم» خطاط و نقاشی مطلقه است که بدلیل عدم پرداخت بدهی «بهرام» که یک نزول‌خور است به زندان افتاده‌است. رحیم به مرخصی دو روزه‌ای می‌آید. او پسری دارد که لکنت زبان دارد و با مربی گفتاردرمانی او «فرخنده» در رابطه است. فرخنده به رحیم می‌گوید که کیفی حاوی چند سکه طلا پیدا کرده‌است و با فروش آنها می‌تواند بدهی خود را به بهرام بدهد. اما رحیم می‌فهمد که پول سکه‌ها کافی نیست و بهرام تمام طلبش را می‌خواهد، زیرا آن پول برای جهیزیه دخترش بوده‌است. پس رحیم در سطح شهر اعلامیه پخش می‌کند تا صاحب کیف را پیدا کند. این کار رحیم توجه تلویزیون و شبکه‌های مجازی را جلب می‌کند و مردم به رحیم لقب «قهرمان» را می‌دهند. حال رحیم سعی می‌کند به بقیه نشان بدهد که آدم خوبی است تا بتواند از این طریق پول بدهی‌اش را بدهد.»