طرحی با چالش‌هایی فراوان
ملینا عبدالرضائی
تصویب طرح تحول سلامت، اقدامی فراموش نشدنی در دولت روحانی است که در معضل کرونا اهمیت خود را نشان داد. بسیاری از افراد این طرح را کوچک نمی‌دانند و براین باورند که طرح تحول سلامت تغییری بزرگ در عرصه پزشکی است. سعید نمکی، وزیر بهداشت معتقد است که «هدف طرح تحول سلامت، برقراری امکان دسترسی همگان به خدمات کیفی سلامت بدون تحمیل بار مالی سنگین و حمایت از اقشار کم درآمد جامعه بود». با این حال بسیاری از پزشکان بر این باورند که هزینه خدمات درمانی از آنچه که باید باشد کمتر است.
به گزارش روزنامه «صبح امروز» برای مثال بخش زیادی از درآمد بیمارستان‌ها از عمل‌های جراحی تأمین می‌شود، ولی از زمانی که بیماری کرونا شیوع پیدا کرده، میزان این عمل‌ها با کاهش شدیدی روبهرو بوده است و از این رو درآمد بیمارستان‌ها نیز بسیار کاهش داشته است. درنتیجه پرداختی پزشکان نیز سیر نزولی داشته و این امر منجر شده که انگیزه آن‌ها برای کار در بیمارستان‌ها دولتی از بین برود. از سویی دیگر حوزه آموزش پزشکی نیز با مشکلاتی این چنینی روبهرو شده است. پرسش اینجاست طرح تحول سلامت با همه نتایج مثبتی که برای قشر متوسط و رو به پایین جامعه در بر داشته چه مشکلاتی دارد و دولت جدید برای رفع این مشکلات چه اقداماتی انجام خواهد داد؟
در این راستا سیدحسین فتاحی معصوم، جراح متخصص و استاد دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت‌وگویی داشتیم. وی با اشاره به عدم پرداخت دستمزد اساتید پزشکی طی ده ماه اخیر اظهار می‌کند: بخش آموزش پزشکی بسیارآسیب‌دیده است و درمرکزاین آسیب‌دیدگی اساتیدی هستند که انگیزه‌ای برای ادامه فعالیت‌های خود در بیمارستان‌ها ندارند.
اساتید حوزه پزشکی بی‌انگیزه شده‌اند
فتاحی ادامه می‌دهد: یکی از دلایل بی‌انگیزه بودن اساتید پزشکی، مسئله عدم پرداخت دستمزد این افراد طی 10 ماه اخیر است که نتیجه‌ای همچون کاهش کیفیت آموزش دانشجویان در پی داشته است. تعدادی از این اساتید در خارج از دانشگاه به فعالیت‌های متفرقه خود می‌پردازند و تعدادی دیگر از شغل پزشکی صرف نظر کرده‌اند. البته بیشتر زمان این اساتید صرف درمان می‌شود. یکی از دلالیل کاهش انگیزه اساتید پزشکی قرار گرفتن مبحث آموزش، زیر نظر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است درحالی که باید این دو جدا از هم باشند.
متاسفانه با کمبود لوازم پزشکی روبهرو هستیم. به طور مثال اخیرا در عمل جراحی با کمبودهایی مثل کمبود نخ بخیه مواجهیم. برای رفع این مشکل به ناچار از نخ‌های ضخیم‌تر که عوارضی جدی برای بیمار به همراه خواهد داشت، استفاده می‌کنیم
با کمبود نخ بخیه مواجهیم
به گفته وی طرح تحول سلامت برای مردم، منفعت زیادی به همراه دارد و در عین حال رایگان است، اما نکته حائز اهمیت این است که چه نهادی، متولی تامین هزینه‌های منابع درمان مردم است؟ متاسفانه با کمبود لوازم پزشکی روبهرو هستیم. به طور مثال اخیرا در عمل جراحی با کمبودهایی مثل کمبود نخ بخیه مواجهیم. برای رفع این مشکل به ناچار از نخ‌های ضخیم‌تر که عوارضی جدی برای بیمار به همراه خواهد داشت، استفاده می‌کنیم.
به‌روزنبودن هزینه‌های پزشکی؛ معضلی در حوزه درمان
این استاد دانشگاه با اشاره به به‌روز نبودن هزینه‌های خدمات پزشکی تشریح می‌کند: روزانه هزینه طلا، خودرو و خدمات در حوضه‌های مختلف به‌روز شده و افزایش می‌یابد. درحالیکه هزینه خدمات درمانی تفاوت چندانی با 20 سال پیش نداشته است. اگر هزینه خدمات درمان به‌روز باشد بیمارستان‌ها خدمات بهتری به مردم ارائه خواهند کرد.
این فوق‌تخصص و جراح عمومی با بیان اینکه «در غیراین صورت درآمد بیمارستان از کجا تامین می‌شود؟» توضیح می‌دهد: یا باید دولت هزینه درمان مردم را بپردازد که اگر اینگونه باشد هزینه انجام خدمات پزشکی برای مردم رایگان است. یا باید بخشی را بیمه بپردازد و بخش دیگر را مردم پرداخت کنند. متاسفانه شرکت‌هایی که از آن‌ها لوازم پزشکی تهیه می‌شود درخواست پول نقد دارند و این مسئله برای ما مقدور نیست؛ زیرا به دلیل عدم پرداختی‌های مناسب درآمد چندانی نداریم؛ در نتیجه قادر به پرداخت این هزینه نیستیم.
فتاحی خاطرنشان می‌کند: در این بین مشکل هزینه‌بر بودن کرونا نیز دامن‌گیربیمارستان‌ها است. به عنوان نمونه هزینه یک شب نگهداری بیمار کرونایی در آی سی یو حدود 3 میلیون تومان است و نگهداری مداوم این بیمار برای بیمارستان هزینه‌بر است و درآمدی هم ندارد. متاسفانه دولت فاقد درآمد کافی برای کمک به بیمارستان‌ها است؛ در نتیجه اینگونه هزینه‌ها را از بخش درمان دریغ می‌کند.
هزینه خدمات درمانی تفاوت چندانی با 20 سال پیش نداشته است. اگر هزینه خدمات درمان به‌روز باشد بیمارستان‌ها خدمات بهتری به مردم ارائه خواهند کرد
بیمه با وجود دریافت پول از مردم، پرداختی به بیمارستان‌ها ندارد
این استاد دانشگاه ادامه می‌دهد: در بیمارستان «قائم» سالانه حدود 5 هزار عمل جراحی انجام می‌شد. متاسفانه به دلیل شیوع کرونا و رعایت پروتکل‌های کرونایی، میزان عمل‌های جراحی در این بیمارستان کاهش چشمگیری داشت. در سال جاری با اینکه مردم هزینه بیمه را پرداخت کرده‌اند، اما به دلیل انجام نشدن عمل جراحی، بیمه هزینه‌ای به بیمارستان نپرداخته است. باید به این نکته توجه داشت که درآمد بیمارستان‌ها ازعمل‌های جراحی تأمین می‌شود.
باید قانون بیمه اجرا شود
به گفته وی، آقای قاضی‌زاده هاشمی، دو سال گذشته به مشهد سفر کرد و من به ملاقات ایشان رفتم. درحین ملاقات به ایشان گفتم مصلحت بر این است که قانون بیمه‌ای را که سال‌ها پیش تصوب شده، اجرا شود.
جراحان را باید با چنگ و دندان نگه داشت
این استاد دانشگاه با اشاره به سطح بالای سواد پزشکان کشور در منطقه می‌گوید: یکی از دلایلی که پزشکان ایرانی به راحتی در کشورهای دیگر پذیرفته می‌شوند، سطح بالای دانش آن‌ها است به طوری که میزان توانایی و فکری پزشکان ایران همچون پزشکان کشورهای اروپایی است. این مسئله بسیار افتخارآفرین است؛ بنابراین نباید این رتبه مورد آسیب واقع شود. کشور ما در زمینه پزشکی پیشرفت‌های زیادی داشته است یکی از برجسته‌ترین این پیشرفت‌ها در زمینه پیوند اعضا است به طوری که جراحان مشهدی برای آموزش پیوند کلیه به افغانستان سفر کرده‌اند. این جراحان را باید با چنگ و دندان نگه داشت و نباید از دست بروند.
مهاجرت از نوع پزشکی
فتاحی بیان می‌کند: پزشکان زیادی برای بهبود وضعیت زندگی خود به کشورهای دیگر مهاجرت می‌کنند. برای مثال معاون سابق درمان دانشگاه علوم پزشکی به همراه همسر خود که در زمینه پزشکی فعالیت داشت به کشوری دیگر مهاجرت کرده‌اند.
نیازمند مرکز نیازسنجی در جامعه هستیم
این استاد دانشگاه با بیان اینکه «ایجاد مرکز نیازسنجی یکی از ضرورت‌های جامعه است که متاسفانه در جامعه ما به این موضوعات بی‌توجهی می‌شود» توضیح می‌دهد: این مرکز مشخص می‌کند که جامعه نیازمند چه تعداد نیروی کار متخصص در حوزه‌های مختلف است. خوشبختانه حوزه پزشکی از این مرکز دریغ نیست مرکز پزشکی سالانه به دانشگاه ها اعلام می‌کند که درخواست رزیدنت دارد. براساس این نیازسنجی در جامعه هیچگونه پزشک بیکار نداریم زیرا بر بنای نیاز جامعه پزشک و پرستار درخواست می‌شود.البته این در صورتی است که پزشکان و پرستاران تمایل به شروع کار خود در شهرستان‌ها مختلف خراسان رضوی داشته باشند.