روایتی از انسان‌ها
اعظم عباسپور
تئاتر معلولین یک برنامه جوان است که حوالی 11 سال از عمر آن می گذرد اما متاسفانه هنوز هم بسیاری از مردم جامعه با این هنر آشنایی ندارند .
اما اگر از زاویه مثبت به این اتفاق نگاه کنیم، خوشبختانه از زمانی که تئاتر معلولین در کشور راه‌اندازی شده، تاثیرات چشمگیری بر بهبود و افزایش روحیه، توانبخشی و روابط اجتماعی معلولین داشته است؛ به طوری که احساس مفید بودن را در این گروه زنده کرده و به آنان اعتماد به نفس بخشیده است؛ از این رو تمامی افراد جامعه از قانون گذاران گرفته تا مردم باید در توجه به هنر معلولین مشارکت داشته باشند. در این گزارش نگاهی به تئاتر «نازگل» می اندازیم که جمعی از هنرمندان معلول و کودکان حاشیه شهری در آن به ایفای نقش پرداخته و داستان زندگی آدم های معمولی، فرصت طلب و دلسوز را روایت میکنند.
سه خواهر به نام‌های؛ ماه گل، گل اندام، نازگل
ناز گل یک تئاتر عروسکی جذاب است که در آن (گل اندام) روایت انسان‌های معمولی و ساده لوح، (ماه گل) روایت انسان‌های زرنگ و فرصت طلب که فقط به فکر خودشان هستند، (نازگل ) روایت انسان های دلسوز و یاری رسان را که همیشه به فکر دیگران هستند، را در خود جای داده است.
به تماشای این تئاتر که می‌نشینی تمامی لحظاتی که زندگی کرده‌ای، خوب یا بد، را ناخودآگاه در ذهنت مرور می‌کنی. تماشای تئاتر همیشه به تماشاگر می‌گوید؛ احساسات، حرف‌ها، افکار و عقاید، آدم‌ها، صحنه‌ها… همه چیز می‌گذرد و همه چیز موقت است. درست مثل زندگی تک تک ما انسان‌ها، پس با جریان زندگی راه برو و هنگامی که غم را در آغوش گرفتی با لبخند برقص…
هنرمندانی معلول و پرورش یافته در حاشیه شهر
تئاتر عروسکی نازگل به کارگردانی علیرضا شریفی‌نیا و نویسندگی رضا لنگری است که بیشتر بازیگران آن بچه‌های معلول و دانش‌آموزان حاشیه شهر هستند. تئاتر نازگل جایزه بهترین بازیگر نقش اول زن، بهترین بازیگر نقش اول مرد، بهترین بازیگر نقش دوم مرد، و بهترین بازیگر نقش دوم زن را در جشنواره‌های متعدد کسب کرده است.
شریفی‌نیا کارگردان این تئاتر معتقد است که به عنوان یک کارگردان کودک، هیچ گاه در صدد سود و منفعت مالی نبوده است و بیشتر به دنبال کارهای فاخر و آموزنده و تربیتی برای قشر کودک و نوجوان بوده است. تنها دغدغه این کارگردان همیشه این بوده است که وقتی بچه‌ها پای نمایش‌هایش می‌نشینند، درس و پند و حکمتی بیاموزند و تاثیر مثبت آن را در زندگی تجربه کنند.
به گفته شریفی‌نیا کارگردان این تئاتر، این نمایش با یک گروه بازیگری 18 نفره روی صحنه می‌رود که 7 نفر از آنها معلول هستند و 4 نفر از آنها هم جزو دانش‌آموزان حاشیه شهر هستند.
داستان این تئاتر مربوط به 3 خواهر به نام‌های ماه‌گل و نازگل و گل‌اندام است که همراه هم به جنگل می‌روند و در جنگل اتفاقاتی برای این سه خواهر می‌افتد، ماه گل دختری مغرور است که به خاطر این غرور، گول روباه مکار را می‌خورد و توسط طلسمی که حاکم گذاشته تبدیل به یک درخت خشک می‌شود و حاکم هر سال تخت پادشاهی خود را از این درخت خشک می‌سازد. در ادامه داستان ناز گل به همراه کلاغ و دیگر حیوانات جنگل ماه گل را از این طلسم نجات می‌دهد.
پیام تئاتر؛ انتخاب دوست شایسته
پیام تربیتی این تئاتر شامل انتخاب دوستان شایسته و ارزش اتحاد و همبستگی می‌باشد.
بیشتر بازیگران تئاتر نازگل از بچه‌های بهزیستی و حاشیه شهر مشهد هستند که اغلب درگیر آسیب‌های اجتماعی متعدد بوده‌اند. 7نفر از این بچه‌ها به نام‌های علیرضا ترابی، مهدی صفایی، مهدی ریاضی، خدیجه موسوی، سمیه مختاری، شهاب نوروزی و فاطمه غلامی دارای معلولیت جسمی بوده و البته در جشنواره‌های کشوری رتبه‌های برتر را از آن خود کرده‌اند.
موفقیت تئاتر نازگل در جشنواره‌های کشوری
تئاتر نازگل علاوه بر موفقیت‌های مختلف در سطح استان، به عنوان تئاتر برگزیده در جشنواره‌های کشوری تئاتر معلولین کشور در بندرعباس و جشنواره تئاتر معلولین مناطق کویری و خلیج فارس معرفی شده است.
کارشناس هنری معلولین بهزیستی خراسان رضوی در خصوص تئاتر نازگل که تا 25 تیر ماه در فرهنگ سرای ترافیک مشهد اکران شد، می‌گوید: معلولین به دلیل محدودیت‌هایی که دارند، نمی‌توانند برخی از حالات نمایشی را اجرا کنند اما احساسات شان را خیلی زیباتر از سایر افراد می‌توانند منتقل کنند.
تئاتر نازگل برای همه کودکان قابل فهم است
عباس فیروز فر با اشاره به اینکه معلولین دنیای پیچیده و با ویژگی‌های خاص خود دارند اظهار داشت: بهزیستی نهایت تلاشش را می‌کند که با استفاده از مربیان و اساتید حرفه‌ای، استعداد‌های افراد را در زمینه تئاتر شناسایی کرده و به پیشرفت‌ها در این حوزه بپردازد و شاهد حضور موفق در جشنواره‌ها و فستیوال‌های هنری استانی و کشوری باشیم.
وی افزود: تئاتر نازگل گروه هدف خاصی ندارد و برای همه کودکان، قابل درک و برداشت است. علاوه بر این ورود به سالن نمایش برای همه گروه‌های سنی و همه شهروندان آزاد است. همچنین این نمایش ساعت 19 هر روز در فرهنگ سرای ترافیک واقع در بولوار دانشجو روی صحنه می‌رود.
هنر معلولین نباید مورد غفلت واقع شود
در ابتدای این مطلب اشاره‌ای به این موضوع داشتیم که تمامی افراد جامعه از قانون گذاران گرفته تا مردم باید در توجه به هنر معلولین مشارکت داشته باشند. بنابراین سازمان بهزیستی به عنوان متولی رفاه اجتماعی و تئاتر هنرمندان معلول، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و مرکز هنرهای نمایشی آن، رسانه‌ها به ویژه صدا و سیما، سازمان فرهنگی -هنری شهرداری، وزارت بهداشت و درمان…. همه و همه باید دلسوزانه تلاش کنند تا هنر هنرمندان معلول در کشور ما مورد غفلت واقع نشود و عموم جامعه با آن غریبه نباشند. البته بد نیست اشاره‌ای داشته باشیم که حفظ حقوق شهروندی معلولین نه تنها در زمینه هنر، بلکه در تمامی زمینه‌ها باید رعایت شود و توجه به این قشر نباید فقط از سر دلسوزی و ترحم باشد بلکه اگر قانونگذار، قانونی را طرح می‌کند، هیچ تفاوتی را میان افراد معلول و سالم قائل نشوند.