از “نسیان” تا “عصیان”

غلامرضا بنی اسدی

برنامه زندگی مان را باید روی نموداری قرار دهیم که هر روزمان بهتر از روز پیش باشد و بستر را برای فردای بهتر فراهم کند. این تعریف زیست مومنانه است والا در روایات می خوانیم که اگر کسی دو روزش مثل هم باشد “مغبون” است و اگر امروزش بدتر از دیروز باشد می شود “ملعون” وحاشا که ما بعد از ایمان، به وادی لعن بیفتیم. وقتی خداوند راه را نشان داده و حجت های خود را برای همیشه سر راه ما قرار داده است باید زندگی خود را در همه شئون با آنان تراز کنیم. راهش هم روشن است. مطالعه سیره و حدیث؛ می دانیم که حدیث، در حصر زمین و زمان نمی‌ماند. به‌کهنگی، فرسوده نمی‌شود. بسان نسخه‌ای متروک، بلااثر نمی‌گردد. حدیث، همیشه حدیث است؛ تازه، فراگیر، کارا، انسان‌پرور و جامعه‌ساز. سرمشقی است که هرچه بیشتر به تکرار درآید، زیبایی‌اش افزاتر می‌شود. نمونه کاملش همین کلام به‌روزشده امام‌رضا(ع) است که می‌فرمایند: «المُسلِمُ الَّذی یَسلَمُ المُسلِمونَ مِن لِسانِهِ و یَدِهُ و لَیسَ مِنّا مَن لَم یَأمَن جارُهُ بَوائِقَهُ»؛ به این معنا که مسلمان کسى است که مردم از دست و زبان او آسوده باشند و از ما نیست آن که همسایه‌اش از شر او در امان نباشد.(1) بحث همسایگی را هم اگر مورد دقت قرار دهیم، همه را همسایه خواهیم دید و ذیل این روایت صاحب تعریف خواهد شد. فکر می کنم، هیچ نسخه‌ای بهتر از این حدیث و عمل به آن برای درمان درد های خانوادگی و اجتماعی وجود ندارد. اخبار را که رصد می کنیم، خبر های شفاهی را که می شنویم می بینیم که زبان‌های تربیت‌نیافته و دست‌های بی‌قرار هزار خراش در چهره جامعه می‌اندازند. نگاه کنیم اطراف خودمان را تا ببینیم چه بد روزگاری دارد رقم می‌خورد برای ما با حضور افرادی که پرهیزکاری زبان را از یاد برده‌اند و تقوای دست را به فراموشی سپرده‌اند. نتیجه این «نسیان» هم در «عصیان» افراد، خود را نشان می‌دهد. در داده های آماری در حوزه اخبار سیاه، این روزها نیز شاهد حوادثی هستیم که زبان‌ها و دست‌های تربیت‌نیافته دارند رقم می‌زنند با رفتاری که اسلامی نیست اما اسلام‌سوز است. فکر می‌کنم این حدیث را باید رسم‌الخط زندگی کنیم تا به مقام بلند بندگی برسیم، والا اگر رفتار، بهینه نکنیم، شیطان ما را به بردگی خواهد گرفت چنان که از همین طریق دیگران را به اسارت برده است.

پی‌نوشت:

• عیون‌الاخبارالرضا علیه‌السلام، ج۱، ص۲۴