آئین‌نامه مصوب هیئت وزیران، چالش انتخاب شهردار
محمد علی علی نژاد
هیئت وزیران در سال 1397 آیین‌نامه اجرایی شرایط احراز تصدی سمت شهردار را به تصویب رسانده است که با اجرای این آئین نامه بسیاری از گزینه‌های شهرداری مشهد امکان نشستن روی این صندلی خدمت را ندارند. به گفته حسن موحدیان عضو منتخب شورای اسلامی شهر مشهد در دوره ششم این آئین نامه شورای ششم را برای انتخاب شهردار محدود کرده است البته او تاکید دارد که آن‌چه در این مصاحبه عنوان می‌‌کند نظر یک عضو شورای منتخب است. گفت و گوی صبح امروز با این عضو مننتخب شورای شهر مشهد را می خوانید.
مهم ترین شاخص‌‌های انتخاب شهردار مشهد از نظر شما چیست؟
در شورای ششم کارگروهی را تعیین کرده‌ایم که با استفاده از نظرات استادان دانشگاه، نخبگان و کارشناسان شهرداری شاخص‌ها را حصاء کنند و در جلسه شورای منتخب تائید شود.
یکی از ویژگیهای مهم مد نظرم بومی بودن است و با تقوا بودن ، با حوصله، صبر و بردباری وتعامل از دیگر ویژگی های مد نظرم برای شهردار مشهد است. هیئت وزیران در سال 1397 مصوبه ای را دارد که براساس چارچوب تعیین شده در این مصوبه ما در انتخاب شهردار براساس چارچوب تعینن شده محدوده شده‌‌ایم.
ما امیدواریم شهرداری را انتخاب کنیم کخ درد محرومان را چشیده باشد و در رابطه با نقاظ کم برخوردار دارای حسیاسیت خاص باشد، علاوه بر این درباره مسائل فرهنگی و اجتماعی شهر نیز حساسیت داشته باشد، مسئله زائر را یکی از اولویت‌های شهر بداند چون سند توسعه و اقتصاد شهر مشهد مبتنی بر خدمات برنامه ریزی شده است و این نیاز دارد که شهرداری بسترهای لازم را برای اقامت بیش از پیش زائران فراهم کند، این کلیات درباره انتخاب شهردار مشهد است.
چرا شهردار مشهد باید بومی باشد؟
معتقدم شهردار مشهد باید بومی باشد چون شهر را بشناسد و فردی باتجربه باشد، انتخاب شهردار غیر بومی را توهین به مردم تحسیلکرد و با تجربه مشهد می دانم.
برخی معتقدند شهردار مشهد باید غیر بومی و دارای ارتباطات قوی در سطح ملی داشته باشد تا بتواند برای دریافت بودجه و کمک دولت در تهران رایزنی کند؟
من این را اولویت نمی‌دانم، قطعا یک شهردار بومی برای خدمت به شهر خودش حساسیت و انگیزه بیشتری دارد، ما هم در شورا حمایت می کنیم، البته با توجه به این که دکتر رئیسی، ریاست جمهوری هم مشهدی هستند دیگر رایزینی در دولت نیاز نداریم.
معمولا شهرداران با تخصص‌های عمرانی، شهرسازی یا اقتصادی انتخاب می شوند به نظر شما کدام یک اولویت دارد؟
شهردار باید بتواند درآمد پایدار برای شهرداری تعریف کند معاونان امور فنی را می توانند به پیش ببرند،خود شهردار اگر دیدگاه اقتصادی داشته باشد بهتر است.
چون مهم‌ترین دغدغه برای شهرها درآمدزایی و آن هم درآمد پایدار است، اگر فردی شهردار باشد که مسائل اقتصادی و درآمدی شهر را ساماندهی و به سرانجام برساند او را ترجیح می‌دهم.
به نظرم شهردار یک مدیرعالی است که باید مانند اقیانوسی از علم باشد اما با عمق کم و معاونان و کارشناسان امورات تخصصی را انجام دهند.
از وضعیت مالی شهرداری مشهد ارزیابی هم داشته‌اید؟ آیا بدهی هم دارد؟
این طبیعت کار شهرداری است که بدهی داشته باشد و این که در پایان هر دوره‌ای بدهی نداشته باشد امکان پذیر نیست.
چون شهرداری کاری پویا را انجام می‌دهد و به طور مداوم کار و فعالیت می کند، در این شرایط صفر بودن بدهی امکان‌پذیر نیست.
امیدواریم بدهی‌ها به گونه‌ای باشد که با مشکل جدی مواجه نشد، در همین راستا اعضای شورای منتخب جلسه‌ای را با آقای کلائی شهردار فعلی مشهد داشتیم که در این خصوص صحبت شد و مطالبی را اعلام کرد که برخی نگرانی ها را رفع کرد ولی بازهم برخی نگرانی‌ها وجود دارد از جمله بدهی‌های سررسیدشده یا اوراق مشارکت و … که شورای ششم به طور جدی باید دنبال و آن‌ها را رفع کند.
بخش زیادی از درآمدهای شهرداری مبتنی بر تراکم فروشی غیرمجاز یا همان تخلف فروشی است، آیا در شورای ششم متوقف خواهد شد؟
اگر به دنبال درآمد پایدار باشیم شاید از برخی تخلفات جلوگیری کنیم، ضمن این که با تراکم فروشی به نوعی حقوق دیگر شهروندان فروخته می‌شود مثلا فردی که برای آرامش داشتن منزلی در محدوده‌ای با تراکم کم خریداری کرده است وقتی تراکم آن محدوده را به متوسط یا زیاد افزایش می دهیم حجم رفت و آمد در آن محدوده افزایش می‌یابد که این نادیده گرفتن حقوق مردم است. امیدواریم بتوانیم به تدریج این تراکم فروشی غیر مجاز را کاهش دهیم و شرایط به گونه‌ای باشد تا اینقدر تراکم فردوشی صورت نگیرد.
طرح جامع مشهد با وجود نواقصی که داشت در شورای پنجم ابلاغ شد اما طرح‌های تفصیلی مشهد به سارنجام نرسید، آیا شورای ششم برای این طرح‌ها برنامه‌ای دارد؟
در این دوره از شورای شهر مشهد تعامل را در دستور کار قرار دادیم و با دستگاه‌های مرتبط با طرح‌های تفصیلی از جمله راه و شهرسازی، استانداری و دیگر دستگاه‌های دارای مسئولیت در این زمینه ارتباط خواهیم داشت. امیدواریم ظرف مدت یکسال این طرح‌ها را به سرانجام برسانیم تا شهرداران مناطق مشهد دغدغه‌ای در این خصوص نداشته باشند و بتوانند به راحتی پاسخگوی مردم باشند.
البته باید یاد آوری کنم که طرحی در مجلس شورای اسلامی در حال پیگیری است که اگر چه هنوز تصویب نهایی نشده است اما این طرح تراکم فروشی غیرمجاز را جرم دانسته است، این طرح اگر تصویب شودمحدودیت‌هایی به وجود می‌آورد که به هر حال باید تابع قانون باشیم. امیدوارم با تعاملی که شورای ششم خواهد داشت مشکل سریع‌تر رفع شود تا هم مردم حقوق خود را بدانند و هم شهرداری براساس مستندات قانونی کارش را انجام دهد.
برخی معتقدند شهر گران اداره می‌شود، آیا مشهد گران اداره می‌شود؟
گران اداره شدن شهر مختص مشهد نیست، در کل کشور این گونه است، چون بیشتر بودجه شهرداری صرف امور جاری می شود و بخش کمتری صرف امور امور عمرانی و سرمایه‌ای می‌شود.
ما اگر بتوانیم بحث مسیر شغلی منابع انسانی را مشخص کنیم، در کاهش نیروی انسانی موثر است، در حال حاضر بسیاری از کارمندان طی 30 سال خدمت مسیر شغلی خود را نمی دانند، یکی از مسائلی که شخصا معتقدم باید دنبال شود، مشخص بودن این‌که اگر فردی درست کار کند و استعدادهایش را به کار گیرد بعد از 30 سال به کجا می رسد، الان این‌گونه نیست. در برخی بخش‌ها تراکم نیرو وجود دارد و نیرو انگیزه لازم را برای کار کردن ندارد. هم‌چنین فرد باید بداند وقتی وارد شده با چه رتبه‌ای بازنشسته خواهد شد، ساماندهی و هدایت منابع انسانی هزینه‌ها را کاهش می دهد.
علاوه بر این باید از اصراف‌ها و دوباره کاری‌ها در شهرداری جلوگیری کنیم و به این بخش نظم داده شود.
معتقدم باید فرهنگ سازمانی کار و تلاش در مدت 4 سال تا حدود نهادینه شود و کار جهادی در شهرداری شکل بگیرد.
چشم انداز و مهم ترین سیاست‌های شورای ششم طی 4 سال آینده چه خواهد بود؟
شورای نتخب ششم برای ترسیم و تدوین چشم انداز 4 ساله آینده کارگروهی را تشکیل داده است، شهردار باید راهبردهای خود را مبتنی بر سیاست‌های شورای منتخب ارائه کند و برنامه‌های خود را براساس آن سیاست‌ها اعلام کند.
یکی از سیاست‌های شورای ششم این است که در بحث زیارت حتما برنامه‌ها و زیرساخت‌هایی اجرا شود که وقتی زائر وارد مشهد می‌شود، به راحتی به زیارت برود و بتواند خرید کند و دیگر خدمات را دریافت کند، هم‌چنین بستر لازم برای ماندگاری زائر ایجاد شود.
شهردار باید این راهبرد و برنامه را با کمک بدنه کارشناسی شهرداری تهیه و تدوین و به شورا ارائه کند.
برای منتخبان شورای ششم مسائل اجتماعی و فرهنگی شهری اهمیت دارد، با توجه به مذهبی بودن مشهد بحث‌های قرآن و عترت باید مورد توجه قرار گیرد.
این سیاست‌های 4 ساله به شهردار اعلام خواهد شد و شهردار نیز براساس آن برنامه اعلام خواهد کرد و در صورتی که مورد تائید اعضای شورا باشد انتخاب خواهد شد.
البته از استادان دانشگاه، نخبگان شهر و حوزه‌های علمیه به خصوص در بحث‌های فرهنگی و از کارشناسان قوی بدنه شهرداری استدعا دارم به ما کمک کنند تا سیاست‌های علمی و عملی را تعیین کنیم و برنامه‌ای اجرایی برای 4 سال آینده داشته باشیم.
طرح بافت اطراف حرم با با وجود تغییر رویکرد دو دولت گذشته اما شورا و شهرداری هم‌چنان به طور کامل تغییر رویکرد تخریب بافت تاریخی و هویتی را نپذیرفتند، می‌توان امیدوار بود که در شورای
منتخب ششم تغییر رویکرد را شاهد باشیم؟
طرح اطراف حرم حدود 27-28 سال پیش تدوین شده و طی این سال‌ها دیدگاه‌ها تفاوت کرده است و نباید نسبت به تصمیم 27 سال قبل دچار قضاوت اشتباه شویم. اما اکنون اگر بخواهیم برنامه‌ای برای اطراف حرم مطهر داشته باشیم مایلم کوچه‌های تاریخی مانند عباسقلی خان، کوچه حاج ابراهیم و بناهای تاریخی احیا شود به گونه‌ای که وقتی مردم از آن کوچه عبور می‌کنند خاطرات‌شان و تاریخ شان مجسم شود یادآور خاطرات گذشته آن‌ها باشد.
اگر بخواهیم اقدامی انجام دهیم در بخشی‌هایی که باقی مانده است به حفظ هویت شهر مشهد خواهیم پرداخت، مثلا کوچه برق یا کوچه حوض محمدعلی خان که یک آب انبار بود. این‌ها هویت تاریخی و فرهنگی و تمدن ما را نشان می‌دهد.
برای اقدام در این زمینه به تعامل با دیگر دستگاه‌ها نیاز داریم، شورا به تنهایی نمی‌تواند تصمیم گیری کند، با ارتباط و تعامل آثار تاریخی باقی مانده را حفظ و احیا خواهیم کرد.
یکی از موضوعات مورد بحث در دروه‌های گذشته روزنامه شهرآرا بوده است آیا شهرآرا با همین روال فعالیت خواهد کرد یا تغییر خواهد کرد برخی از اافراد نگران شرایط کاری شان در شهرآرا هستند؟
ما هنوز به این مسئله ورود جدی نداشته‌ایم ولی ما بیشترین دغدغه را در رابطه با منابع انسانی داریم ما نیز می‌دانیم که یک نیروی انسانی با علاقه و انگیزه وارد مجموعه می‌شود که ما برای آن ارزش و احترام قائل هستیم، به همین دلیل بیشترین توجه ما به نیروی انسانی داخل شهرداری خواهد بود. خودم هر کجا که کار کرده‌ام نیرو از بیرون نیاورده‌ام با همان نیروهای موجود کار کرده‌ام، امیدوارم یک سازمان یادگیرنده با فرهنگ خاص خود شهرداری که خدمت بزرگ‌ترین ارزش باشد را داشته باشیم.
شهرآرا وجود دارد باید هم باشد، البته روزنامه‌ای مختص شهرداری است و اعضای شورا تعامل آن‌ها با دیگر روزنامه‌ها برقرار خواهد بود و پل ارتباطی شورا و شهرداری علاوه بر روزنامه شهرآرا، دیگر روزنامه‌ها نیز خواهد بود.
ازهر طریقی که بتوانیم ارتباط برقرار خواهیم کرد، روزنامه‌ها، خبرگزاری‌ها و دیگر رسانه‌ها برای تعامل و ارتباط با مردم استفاده خواهد شد.
شهرآرا روزنامه‌ای متعلق به شهرداری است و اما آن‌جاهایی که می‌توانند ما را به خوبی نقد کنند خبرگزاری‌ها و روزنامه‌های غیر وابسته به شورا و شهرداری هستند، روزنامه خود شهرداری هیچ وقت درباره شورا و شهرداری مطلبی نمی‌نویسد چون مستقیم از شورا و شهرداری بودجه می‌گیرد.
روزنامه‌ها و خبرگزاری‌های دیگر می‌توانند ما را نقد کنند و این برای ما ارزش است، ما روایت داریم افراد افراد که از شما انتقاد می‌کنند به موقع از شما حمایت می‌کنند اما افرادی که چاپلوسی می‌کنند روز روزش پشت شما را خالی می‌کنند، ما تعامل جدی با دیگر روزنامه‌ها رسانه‌ها را دنبال خواهیم کرد.
از چند اسم نام می‌برم نظرتان را بفرمائید؟
برادران: خادم آقا علی بن موسی الرضاست.
کلائی: شهردار زحمت کش مشهد
سعید محمد: قرارگاه سازندگی که کار کرده و ان‌شاا… موفق باشد و امیدوارم در دور بعد در جمع کاندیداهای ریاست جمهوری ایشان را ببینیم.
ارجاعی: معاون بنده بوده اند.
خلیل ا… کاظمی: سابقه خوبی از خدمت با ایشان دارم در زمانی که فرماندار بودم همکاری خوبی با ایشان در کسوت معاون شهردار مشهد داشتیم.
برای مناطقی که اصطلاحا حاشیه شهر گفته می‌شود، روز به روز در حال گسترش است و بخش‌هایی از این مناطق به اندازه یک شهرستان جمعیت دارند، در شورای منتخب ششم چه برنامه‌ای برای این مناطق دارید؟
قائل به این نیستم که به آن‌ها حاشیه بگویم، وقتی به آن‌ها حاشیه می‌گوییم، مردم این منطاق را می رانیم، به نظرم این مناطق کم‌برخوردارند، این افراد در محدوده خدماتی شهر هستند و شهرداری هم به آن‌ها خدمات می‌دهد. البته مشکلاتی از قبیل ریزدانگی و دسترسی‌های نامناسب و پائین بودن سرانه‌های خدماتی هم دارند یا این که برای اتصال به شبکه جمع‌آوری فاضلاب مشکل دارند.
چندین راهکار اصلی برای مناطق کم‌برخوردار داریم، بسترسازی باید به گونه‌ای پایدار انجام شود، که شرایط محیطی آن‌ها ارتقاء داده شود و سلامت و امنیت این افراد حفظ شود. البته این شرایط باید به تدریج ارتقاء دهیم و ظرف مدت چهار سال انجام شدنی نیست علاوه بر این براساس تجربه‌ای که دارم می‌دانم که اگر کار براساس برنامه باشد نتیجه می‌دهد.
دوم این که باید از گسترش این مناطق جلوگیری شود و سوم این‌که باید خود ساکنان این مناطق مشارکت کنند و چهارم این‌که باید برای افراد کم‌درآمد و مستضعف نیز چاره‌اندیشی شود.
در اجرا نیز با توجه به این‌که 64 محله‌کم‌برخوردار داریم که به 64 شورای اجتماعی فعال محله نیاز داریم، این افراد در محله زندگی می‌کنند و به مسائل محلات آشنایی کامل دارند. باید شورای اجتماعی محلات کم‌برخوردار و در جاهایی که دفاتر تسهیلگری وجود ندارد شکل بگیرد.
در همین نقاط کم برخوردار افراد تحصیل کرده زیادی هستند که باید از بین آن‌هایک فرد مهندس انتخاب کرد که با شورای اجتماعی محله تعامل کند و شبانه روز در محله حضور داشته باشد و با کمک خود آن‌ها اولویت‌های محله شان را تعیین و اعلام کنند و هر سال براساس برخی شاخص‌ها بودجه‌ای را تعیین کنیم و براساس پیشنهادان خود آن‌ها پیمانکاری انتخاب و مهندس دفتر تسهیلگری و شورای اجتماعی محلات هم نظارت کنند و خواسته مردم در محلات اجرا شود.
البته در نقاط کم‌برخوردار اقداماتی انجام شده اما چون پراکنده و با برنامه و منطبق با خواسته مردم نبوده همیشه شهرداری بدهکار آن‌ها بوده است. اقدامات زیاد دیگری انجام شده که چون پیوستگی نداشته و فراگیر وپایدار نبوده، احساس می‌شود که کار نشده است باید برنامه‌ای با کمک خود مردم تهیه شود.
به نظرم کار شده اما جا دارد کار بیشتری انجام شود، اقداماتی از جمله ایجاد خط دو قطار شهری مشهد انجام شده و منطقه برخوردار را به منطقه کم‌برخوردار متصل کرده و هزینه زیادی برای آن شده است. این گونه اقدامات موجب رشد و برخورداری مناطق می‌شود.
در دوره پنحم کمیسیون عمران توس تشکیل شده است آیا به نظر شما در دوره شششم شورای شهر مشهد این کمیسیون ادامه خواهد داشت؟
در سال 1375 که رهبر معظم انقلاب از توس بازدیدی داشته‌اند و براساس مرقومه‌ای که در آن‌جا داشته‌انداز وضع موجود ابراز نارضایتی کرده‌اند و بر آبادانی بیشتر تاکید کرده‌اند و دستور دادهاند که در هیئت وزیران و دولت اقداماتی انجام دهند، خیلی حرف‌های بزرگی زده شده است از این که گفته می‌شد که روستاهای روی عرصه تاریخی جابه جا شوند در حالی که جابه جایی روستاها به این آسانی نیست.
در زمانی که فرماندار مشهد بودم اقداماتی انجام شد، از جمله این که به روستاها گاز رسانی شد اما خواسته حضرت آقا عملی نشد.
با پیگیری‌هایی که از شهردار و شورای اسلامی شهر وقت مشهد داشتم یک شهرداری منفصل تشکیل شد البته شهرداری، شورای اسلامی شهر، راه و شهرسازی و استانداری کمک کردند که این شهرداری منفصل تشکیل شد.
از زمان تشکیل این ناحیه منفصل شهرداری هزینه‌های زیادی در آن‌جا شده و بولوار شاهنامه از وضعیت آشغال هایی که داشت رهایی پیدا کرد و جلوخان هم بازپیرایی شده است.
کارهای خوبی در توس انجام شده است اما معتقدم هنوز خواسته مقام معظم رهبری اجرا نشده است.
ما توس را رها نخواهیم کرد چون رسیدگی به توس دستور مقام معظم رهبری است و به هر نحو ممکن باید دستور آقا را به اکمال برسانیم.
جاده کمربند جنوبی در بخش هایی تبدیل به کوه پارک شده و بخشی هایی هنوز در حال اجراست،سرانجام جاده کمربند جنوبی ادامه خواهد یافت یا کوه پارک برای مردم مشهد خواهد ماند؟
دوستان محیط زیست دغدغه‌ای دارند که اگر کنارگذر جنوبی ایجاد شود، به محیط زیست در ارتفاعات جنوبی آسیب وارد می‌شود که شاید دغدغه آن‌ها درست باشد ولی باید توجه داشته باشمی که اگر بخواهیم ترافیک و آلودگی هوا کاهش یابد، باید کنارگذری با اجماع نظر نخبگان و دستگاه قضائی و استانداری این موضوع را مدیریت کنیم تا افرادی که قرار است از شهر خارج شوند از این ظرفیت استفاده کنند.
امیدواریم با تعامل این موضوع به گونه‌ای رفع شود که هم دغدغه مدیران محیط‌زیست کاهش یابد و هم مشکل ترافیک رفع شود.
کلام آخر؟
از اعتماد و رای مردم مشهد تشکر می‌کنم و امیدوارم در 4 سال آینده بتوانیم شبانه‌روزی به احترام رایی که به ما دادهاند از هرگونه کار و تلاش جهادی فروگذار نکنیم.
خواهشم این است که مردم ما را تنها نگذارند و ما را راهنمایی کنند، ما به ارشاد، راهنمایی و امر به معروف مردم نیاز داریم، مردم کمک و مطالبه‌گری کنند. تا ان‌شاء الله در این چهار سال خدمت گذار خوبی باشیم و بتوانیم کارنامه‌ای قابل قبول را ارائه کنیم.