در مشهد زنان بسیاری داریم که طلایه‌دار مدیریت صحیح هستند
سارا ایزدخواه
مشهد به عنوان پایتخت معنوی جهان اسلام دارای ویژگی منحصر به فردی نسبت به دیگر شهرهای ایران است. این شهر با داشتن دو مؤلفه اصلی؛ یعنی حاشیه‌نشینی و زیارت دارای نکات مثبت و در مقابل نکاتی منفی است؛ به طوریکه حضور زائران و اقامت برخی از آن ها در حاشیه شهر مشهد به همراه مهاجرت برخی افراد از روستاها و شهرستان‌های استان و سکونت آن‌ها در حاشیه شهر منجر به افزایش میزان حاشیه‌نشین‌ها می‌شود. پرسش اینجاست که مدیریت شهری در این زمینه چه اقداماتی انجام داده و برای آینده این شهر نیازمند چه برنامه‌ریزی‌هایی است؟
در این راستا با عفت شریعتی کوهبنانی، نماینده اسبق مشهد در مجلس و نماینده فعلی زرند و کوهبنان در مجلس شورای اسلامی گفت‌وگو کردیم.
برای شروع گفت‌وگو بفرمایید که به نظر شما جایگاه سیاسی مشهد می تواند چه تاثیرات مثبت و منفی بر سیاست‌های کلان کشور داشته باشد؟
ببینید مشهد شهری نیست که مانند دیگر شهرهای کشور باشد، درواقع مشهد پیشانی نظام و پایتخت معنوی ایران اسلامی است. شهر مشهد بیانگر عظمت اسلام در جامعه مسلمانان است؛ به همین دلیل از نگاه فرهنگی، اجتماعی و سیاست‌مداری توجه به این شهر بسیار بسیار تعیین کننده است.
شما مستحضر هستید که مشهد به عنوان پایتخت فرهنگی جهان اسلام شناخته شده، حتی در خاورمیانه متمایز است برای همین باید نگاه خاصی نسبت به آن وجود داشته باشد. باید فرهنگ دینی، معرفتی و علمی از این شهر به دیگر شهرها و استان‌ها سرایت کند. اگر بخواهیم فرهنگ سیاسی- دیانتی خود و عظمت انقلاب ولائی و اسلامی را جهان‌شمول کنیم باید همانطور که مقام عظمای ولایت اشاره کردند قوای سه گانه قوه مقننه، مجریه و قضاییه دستگاه‌های اجرایی و سیاسی، حوزه‌های علمیه و دانشگاه‌ها در این مبنا گام بردارند. چنین اقدامی تکمیل کننده تمدن نوین جهان اسلام است که رهبری نیز در برنامه گام دوم به آن اشاره کردند.
فکر می‌کنید مدیریت شهری مشهد در دهه اخیر توانسته عملکردی مطلوب داشته باشد و در جهت اهداف کلی کشور گامی مثبت بردارد؟
تحولی که در مشهد از لحاظ عمرانی، اجتماعی و فرهنگی صورت گرفته به هیچ عنوان قابل مقایسه با پیش از انقلاب نیست. برای مثال حرم و مجموعه‌های اطراف آن را با قبل از انقلاب مقایسه کنید و می‌بینید چه تغییرات اساسی صورت گرفته است. بنابراین در این 42 سال اقدامات بزرگی در مشهد صورت گرفته و مدیرانی که روی کار آمدند هم عملکرد مطلوبی داشتند، اما باز هم کافی نیست چراکه معتقدم «هرکه بامش بیش، برفش بیشتر».
از نظر من وظایف و مسئولیت مسئولان در مشهد با دیگر شهرها و استان‌ها متفاوت است؛ درنتیجه داشتن مسئولیت در این شهر نیازمند همتی بلند در ابعاد مختلف است. درواقع مسئولان در هر رده‌ای که باشند باید از نظرات مهم و کارشناسی شده دانشمندان در حوزه‌های علمیه دانشگاه‌ها و مراکز علمی برای پیشبرد اهداف این نظام ولائی با مشعل مشهد استفاده کنند.
مشهد دو ویژگی اساسی دارد یکی زیارت و دیگری حاشیه‌نشینی. این دو مؤلفه چه تأثیرات مثبت و منفی برای شهر به همراه دارد و چطور باید مدیریت شود؟
همانطور که می‌دانید ما سالانه حدود بیش از 35 میلیون نفر مسافر، زائر و گردشگر در مشهد داریم. این زائران از کل جهان اسلام به این شهر می‌آیند باید توجه داشته باشیم که مشهد تنها از فرودگاه تا حرم یا از راه آهن تا هتل نیست، بلکه باید به این شهر توجهات ویژه‌ای شود. درنتیجه حاشیه‌نشینی از جمله مسائلی در مشهد است که به آن توجهی نشده.
مشهد دارای جمعیتی قابل توجه است، اما حاشیه شهر هم باید مورد توجه قرار بگیرد. هر چند جریان حاشیه‌نشینی دلایل متفاوتی دارد بعنوان مثال وقتی توجهی به روستاها نمی‌شود مهاجرت از روستاها به شهر اتفاق می‌افتد و چون از لحاظ مالی توانایی مالی برای ماندن در شهر را ندارند به حاشیه شهر می‌روند.
در این بین آنچه که اهمیت دارد جایگاه فرهنگی دانشمندان خراسانی است از جمله فردوسی و … . درنتیجه وجود تمامی این ویژگی‌ها می‌طلبد که برای پیشبرد اهداف کلان نظام در تمدن نوین جهان اسلام به مشهد نگاهی ویژه شود.
در دوره اخیر مدیریت شهری مشهد چطور توانسته وضعیت موجود این شهر را سامان دهد؟ در این بین نقش زنانی که در مدیریت شهر مشهد حضور داشتند چطور ارزیابی می شود؟
من نمی‌خواهم خدای ناکرده گله و شکایتی از همشهریان خود، مدیران و مسئولان مشهدی داشته باشم، اما خوب اقدامات آن‌ها قانع‌کننده نیست. در مورد مدیریت زنان، می‌خواهم استناد به یک آیه قرآن کنم که خداوند می‌فرماید: «زندگی سعادتمندانه در گرو عملکرد مومنانه زن یا مرد است». ببینید وجود مقدس حضرت معصومه(ع) در قم منجر شد که این شهر تبدیل به پایگاهی برای علم و فقه شود.
به دلیل وجود حضرت معصومه و امام رضا، ایران اسلامی تبدیل به مهد تمدن اسلامی شد. چنین شرایطی بیانگر این است که زنان و مردان جامعه باید در آینه منور حضرت رضا(ع) و حضرت معصومه(س) کار کنند. از آنجا که 50 درصد جامعه مشهد را خانم‌ها تشکیل می‌دهد؛ بنابراین زنان نقشی بسیار تعیین‌کننده دارند. امروز مشهد مقدس باید آیینه‌دار معنویت باشد. مردم جهان اسلام باید عظمت تقوا، دینداری و فضیلت علم و دانش را در مردم مشهد ببینند و تقوای زنان مشهدی الگو برای همگان باشد. در این راستا حوزه‌های علمیه را بسیار تاثیرگذار می‌دانم. ما در مشهد زنان بسیاری داریم که طلایه‌دار مدیریت صحیح هستند.
همانطور که حضرت امام خمینی در سال‌های اولیه انقلاب اشاره کردند، زنان انسا ساز هستند همانگونه که قرآن، انسان‌ساز است. بنابراین باید برنامه‌ریزی‌های لازم داشته باشیم تا جامعه جوان زنان مشهدی در زمینه‌های مختلف بتوانند ظرفیت‌های بارز و نهفته خود را با تبعیت از معرفت قرآن و عترت بروز دهند.