نگاهی به وعده‌های جدید
مریم اصغری
این روزها کمتر کسی است که صفهای طویل خرید مرغ را به چشم ندیده باشد. به گفته کارشناسان در روزهایی که سیاست‌های دولتی و عادی شدن ترس از بیماری کرونا برای مردم، به نارنجی شدن دوباره وضعیت شهرها منجر گشته است، ایستادن در صفهای خرید به خودی خود عاملی نگران کننده است.
کمبود مرغ در روزهای اخیر و از ابتدای سال جاری تا کنون بیش از پیش به چشم می‌آید، به طوری که در روز 12 و 13 فروردین مرغ آماده طبخ به سختی برای خرید پیدا می‌شد و اگر مرغی هم بود یا قطعه‌بندی و یا طعم‌دار شده و طبیعتا قیمت آن بسیار بالاتر از قیمت عرف تعیین شده روز بود.
در روزهای اخیر نیز ویدئویی در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شد که حکایت از هجوم هموطنان به یک مرغداری داشت، اما به سرعت تکذیب آن صادر شد و بیان کردند که توزیع مرغ زنده صورت گرفته بوده است.
آغاز زمزمه‌های افزایش قیمت مرغ
قریب به 10 ماه از تولین زمزمه‌های گرانی مرغ می‌گذرد و سال گذشته و التهابات بازار مرغ نیز در حالی پایان یافت، که مردم ساعت‌ها در صفهای طویل برای خرید تنها چند عدد مرغ می‌ایستاند اما مسئولین امر خبر از عدم مشکل در تامین بازار مرغ در سال جاری می‌دادند.
زمزمه‌های افزایش قیمت مرغ از در تابستان سال گذشته شروع شد، در آن زمان کمبود نهاده‌های دامی به عنوان مهم‌ترین عامل در افزایش قیمت مرغ عنوان می‌شد. در همان ابتدای گرانی‌ها، وعده‌های مسئولان و وزیر جهاد کشاورزی مبنی بر کاهش قیمت مرغ آغاز شد؛ اما نه تنها وعده‌ها به درستی و آنطور که نیاز جامعه بود محقق نشد و قیمت‌ها کاهش نیافت، بلکه خود مرغ هم به مرور و در برخی بازه‌های زمانی به کالایی کمیاب تبدیل شد.
پس از آن اما، قاچاق و دلالی را مقصر دانستند و در زمانی نیز مرغداران را مسبب کمبود و گرانی خواندند که مرغ را عرضه نمی‌کردند. اکنون اما نبود نظارت بر بازار توزیع و تقاضای کاذب بیش از عرضه دلیل اصلی التهاب بازار اعلام می‌شود.
سوالی که مطرح می‌شود این است که آیا کمبودها در بازار مرغ تنها به کمبود نظارت باز می‌گردد؟ و یا این دلایل تنها عناوینی برای کتمان سرنخ اصلی کمبودهای اخیر هستند؟
قطعه بندی مرغ ممنوع!
چند روز پیش کاظم خاوازی، وزیر جهاد کشاورزی در نامه‌ای به علیرضا رزم‌حسینی، وزیر صنعت معدن و تجارت اعلام کرد که تا اطلاع ثانوی از هر گونه قطعه بندی در سطح اصناف جلوگیری به عمل آید. همچنین واحدهای بسته بندی بزرگ پایش و حجم تولید آنها به طور پیوسته رصد تا از سقف مصوب قرارگاه استانی تجاوز نکند.
لزوم نظارت بر توزیع
دو روز قبل نیز نایب رئیس کانون سراسری مرغداران گوشتی در گفتگو با خبرگزاری صداوسیما گفت: به‌رغم اینکه افزایش نرخ مصوب مرغ، انگیزه تولید را دو چندان می‌کند، اما شرط اصلی ثبات قیمتی در بازار مرغ نظارت بر توزیع این محصول است.
حبیب اسدالله‌نژاد افزود: در چند ماه گذشته به واسطه تامین نشدن به موقع نهاده‌های دامی یا نبود نظارت بر توزیع مرغ در سطح کشور، شاهد التهابات و نوسانات شدیدی در بازار مرغ بودیم که این التهابات تصویر منفی بر کارکرد واحدهای تولیدی همچنین مردم به عنوان مصرف‌کنندگان نهایی داشته است.
وی گفت: به‌رغم اینکه ماهانه ۱۳۰ میلیون قطعه جوجه‌ریزی برای تامین بازار مرغ صورت گرفت، اما نبود نظارت کافی بر توزیع مرغ پس از ارسال این محصول از واحدهای مرغداری به کشتارگاه باعث شد اثر مازاد تولید در بازار کمتر دیده شود.
وی با بیان اینکه «با تدابیر صورت‌گرفته از سوی قرارگاه ساماندهی مرغ، قیمت مرغ زنده از ۱۴ هزار و ۴۰۰ تومان به ۱۷ هزار و ۱۰۰ تومان و مرغ گرم از ۲۰ هزار و ۴۰۰ تومان به ۲۴ هزار و ۹۰۰ تومان افزایش یافته است» افزود: هر چند این افزایش قیمت انگیزه تولید ایجاد می‌کند، اما به تنهایی نمی‌تواند التهابات بازار را از بین ببرد، بنابراین شرط اصلی نوسانات قیمت در بازار مرغ نظارت بر توزیع این محصول پس از تحویل آن از واحدهای مرغداری به کشتارگاه‌هاست.
اسدالله‌نژاد گفت: باید برنامه‌ریزی‌های لازم برای جلوگیری از خروج مرغ از شبکه توزیع پس از کشتار انجام گیرد و شرایط به‌گونه‌ای باشد که مردم بتوانند به این کالای پروتئینی به سادگی و با قیمت مصوب دسترسی پیدا کنند.
وی افزود: اگر نظارت کافی صورت نگیرد، قطعا این افزایش قیمت هیچ تاثیری بر اصل موضوع نمی‌گذارد و باز هم مرغ خارج از شبکه توزیع مصوب با قیمت بیشتر به دست مردم می‌رسد.
تبعات دو نرخی شدن قیمت گوشت مرغ
عضو انجمن تولیدکنندگان زنجیره‌ای گوشت مرغ کشور نیز تبعات دو نرخی شدن قیمت گوشت مرغ را برشمرد و اذعان داشت: دو نرخی شدن مرغ در بازار منجر به حضور واسطه‌ها، افزایش تقاضای کاذب از سوی مصرف کنندگان و در نهایت اختلال در سیستم توزیع شد اما با توجه به بهبود شرایط تولید و افزایش عرضه این کالا در بازار، پیش بینی می‌کنیم طی یک تا دو هفته آینده قیمت این کالا در بازار به تعادل برسد.
مریم زاهد، از فعالین بخش خصوصی ادامه داد: با توجه به شرایط فعلی توزیع نهاده‌ها، قیمت ۲۴ هزار و ۹۰۰ تومان برای مرغ گرم منطقی است و امیدوار هستیم که با بهبود سیستم توزیع، مرغ با همین قیمت به دست مصرف کننده نهایی برسد.
آرامش در راه بازار مرغ
پس از تمام این چالش‌ها، روز گذشته معاون امور تولیدات دامی وزارت جهاد کشاورزی گفت: با بهبود روند توزیع مرغ در تمام استان‌ها، در یک تا دو روز آینده آرامش بیشتری را در بازار شاهد خواهیم بود.
به گزارش وزارت جهاد کشاورزی، مرتضی رضایی با بیان اینکه تنش بازار مرغ ناشی از افزایش تقاضا در بازار و عملکرد ضعیف در توزیع است، افزود: قرارگاه ساماندهی مرغ کشور با تمامی دستگاه‌های مرتبط با تولید، نظارت و توزیع با دستور رئیس جمهوری تشکیل شده است و شبانه روزی در تمام کشتارگاه‌ها نیروهایی مستقر هستند.
وی درباره برنامه‌ریزی برای تامین مرغ در بازار اظهارداشت: تعداد ۱۳۵ میلیون جوجه ریزی و تولید جوجه انجام شده است و مشکلی در تأمین گوشت مرغ ایجاد نشد، ولی تقاضا و تنش در بازار موجب کمبود گوشت مرغ شد.
معاون امور تولیدات دامی وزیر جهاد کشاورزی تصریح کرد: اکنون ۱۲۸ میلیون جوجه ریزی شده که گوشت مرغ آن از اواسط اردیبهشت وارد بازار خواهد شد که نسبت به سال قبل بسیار بالاتر است.
وی درباره توزیع نهاده‌ها با ارز ترجیحی گفت: تمام نهاده‌های وارداتی ذرت و سویای مورد نیاز پرورش طیور برای مرغ اجداد، گله‌های مادر و جوجه‌های گوشتی، کامل تأمین می‌شود و نظام‌مند (سیستمی) در سامانه بازارگاه بین مرغدارانی که جوجه‌ریزی کرده اند در کمترین زمان توزیع می‌شود.
پایانی بر داستان تکراری نوسان قیمت مرغ؟
یکی از سیاست‌هایی که دولت از همان ابتدای افزایش قیمت مرغ اتخاذ کرد، سیاست اعلام قیمت مصوب بود؛ در ابتدای تابستان سال گذشته رقم قیمت مصوب تقریبا ۱۵هزار تومان اعلام شد و در اواسط پاییز نیز به ۲۰هزار و ۴۰۰تومان تغییر پیدا کرد. اکنون نیز رقم 24هزار و 900 تومان در نظر گرفته شده است. در این بین کارشناسان بر این باور هستند که این اعلام نرخ به واسطه‌گری می‌انجامد و پای دلالان را به میدان باز و دو نرخی ایجاد می‌کند.
بی شک در روزهای کرونایی و مشکلات معیشتی و اقتصادی که به واسطه آن ایجاد شده است، سفره مردم روز به روز کوچک‌تر می‌شود و مجبورند در این روزها ساعت‌ها در صفهای طولانی بایستند.
سوال اصلی این است که نابسامانی بازار مرغ از کجا آب می‌خورد؟ آیا تصمیمات اشتباه مسئولین عامل اصلی نابسامانی قیمت مرغ و کمبود آن است یا افرادی هستند که در آشفته بازار گرانی از آب گل‌آلود ضعف نظارت‌ها ماهی می‌گیرند؟
با این حال امیدواریم این بار پایانی بر داستان تکراری نوسان قیمت مرغ را شاهد باشیم…