بیت‌کوین با طعم قانون
ویروس کرونا موجب رکود اقتصادی بسیار عجیبی در کل دنیا شده است. بازار‌های سنتی عملا درگیر شده و خرید و فروش در آنها به شدت پایین آمده است.
بیت‌کوین، معروف‌ترین و ارزشمندترین ارز دیجیتال است، قیمت این رمزارز محبوب از زمان پیدایش آن تاکنون، از چند سنت در سال 2009 به چندین هزار دلار در حال حاضر رسیده. معاملات در بازار کریپتوکارنسی نسبتا سودمند بوده و به همین دلیل روزانه افراد بیشتری را به سمت خود جذب می‌کند.
به گزارش روزنامه «صبح امروز» بانک مرکزی ایران در اردیبهشت سال ۹۷ با انتشار بخشنامه‌ای اعلام کرده بود که به کارگیری ابزار بیت‌کوین و سایر ارزهای مجازی در تمام مراکز پولی و مالی ایران ممنوع است.
اسفند سال گذشته نیز رئيس کل بانک مرکزی ایران اعلام کرد که به زودی چند صرافی مشخص می‌شوند تا بتوانند برای واردات از طریق رمز ارزها، تأمین ارز کنند. وی در مصاحبه‌ای گفت یک کارگروه دولتی، مصوبه قبلی هیات وزیران مبنی بر غیرمجاز بودن مبادلات رمز ارزها را اصلاح کرده است و قرار شد کسانی که رسمی رمزارز استخراج می‌کنند، بتوانند برای واردات از آن استفاده کنند. همتی تاکید کرد که خرید و فروش رمز ارزها فقط برای واردات است و مبادله رمز ارزها بین یکدیگر مجاز نیست.
در ماه‌های گذشته، بحث استخراج بیت‌کوین و ارتباط آن با خاموشی‌های گسترده در ایران نیز بحث برانگیز شده بود. در دو هفته آخر دی‌ماه، پس از بروز خاموشی‌های گسترده در چند کلان‌شهر ایران، مدیرعامل شهرک‌های صنعتی تهران، استخراج رمزارز و به‌ویژه بیت‌کوین را دلیل قطع برق عنوان کرد.
نباید در یک اقتصاد فاسد سیاسی ساختاری به وجود بیاید زیرا باعث شفافیت آمار، مجوز و پروانه شده و محل انتقال و نوع برگشت آن شناسایی می‌شود و به این دلایل هیچ شفاف‌سازی و هیچ زیرساختی برای این موضوع به وجود نیامده، این بزرگترین صدمه‌ای است که به دلیل وجود رمزهای ارز نگاری شده در کوتاه‌مدت و بلند‌مدت خواهیم خورد
هدف از قانونی کردن بیت‌کوین چیست؟
عدم اتفاق نظر برسر بیت‌کوین موجب شده بود که افراد از این روش به عنوان یک روش سرمایه‌گذاری پر‌ریسک یاد کنند و این موضوع اولین شرط سرمایه‌گذاری که همان احساس اعتماد و قانونی بودن است را نقض می‌کند. اما چندی پیش محمد صفایی دلوئی عضو کمیسیون اقتصادی مجلس هدف از قانونی کردن بیت کوین در کشور را هویت بخشی به این ارز دانست و اعلام کرد، مراودات ارزی آینده جهان از طریق بیت کوین خواهد بود و نظر مجلس برای قانونی شدن بیت کوین مثبت است. با روی کار آمدن بیت‌کوین بانک‌ها از رده خارج می‌شوند.
عدم وجود زیرساخت در اقتصاد
یک کارشناس اقتصادی در خصوص این موضوع می‌گوید: هر تحولی نیاز به یک سری زیرساخت‌ها دارد، متاسفانه در کشور ما به واسطه وجود یک اقتصاد سیاسی و قرار دادن زیرساخت‌های حوزه‌های اقتصادی در بخش سیاسی، در اکثر قدم‌های اقتصادی که برمی‌داریم با شکست روبه رو می‌شود.
محسن خندان‌دل در گفتگو با «صبح امروز» بیان می‌کند: در حوزه ارزهای دیجیتال به واسطه بازی‌هایی که کمپانی‌های بزرگی مثل تسلا روی آن انجام داده اند، بیت کوین را بهتر از سایر آنها می‌شناسیم، این زیرساخت اصلاً وجود ندارد اما وقتی سیاسی به قضیه نگاه کنیم به دلیل اینکه ما مشمول تحریم‌های آمریکا قرار گرفتیم، پایه اقتصادی دنیا بر دلار قرار گرفته و انتقال دلار باید بر اساس روابط مالی تعریف شده در حوزه‌های مالی که در حقیقت آمریکا سردمدار آن است به انجام شود، تمایل داریم تا مسیر دیگری به وجود بیاید و بر اساس آن بتوانیم داد و ستد مالی‌مان را انجام دهیم.
وی ادامه می‌دهد: ما تمایل داریم سیاست ضد شرقی و غربی‌مان را اصلاح کنیم زیرا این شعار اکنون دیگر زیاد موضوعیت ندارد و عملاً به حوزه شرق پناه برده‌ایم، این آن چیزی است که باعث می‌شود اظهار کنیم که می‌خواهیم از ارزهای رمزنگاری شده را استفاده کنیم و بر اساس آن دستورالعمل‌ها و قوانین کار را انجام دهیم.
مزارع تولید بیت‌کوین وابسته به نهادها
این اقتصاددان توضیح می‌دهد: اگر این اتفاق نیفتد آن چیزی که در حال صورت گرفتن است را میبینیم؛ یعنی مزارعی را برای تولید بیت کوین به وجود آورده‌اند که بخش‌های بزرگی از آنها وابسته به نهاد‌های پر‌قدرت اقتصادی که در کشور است و قسمتی هم به بهره‌برداری غیرقانونی که می بینیم و می شنویم موکول شده.
وی عنوان می‌کند: مجامع خیریه، مساجد و بنیان‌های فرهنگی که برق ارزان در خدمتشان است یا برقی که واحدهای تولیدی مناطق کمتر توسعه یافته استفاده می‌کنند و برق دارای سوبسید به آنها داده می‌شود به سمت تولید رمز ارزها می‌رود و مالکیت آن فقط برای تولید‌کننده است و نظارتی بر آن وجود ندارد، آماری هم وجود ندارد و عملاً یک سوبسید پنهان را برای افرادی به وجود آورده‌ایم تا به ارز های دیجیتال دسترسی پیدا کنند.
خندان‌دل با بیان اینکه علیرغم چیزی که سازمان صنعت معدن و تجارت می‌گوید که مجوز صادر می‌کند تعداد درخواست‌ها بسیار کم است و عملاً می بینیم و می شنویم که مزارع تولید ارزهای دیجیتالی بسیار زیاد است؛ تصریح می‌کند: ما یک ساختار مناسب نداریم و تمایلی هم برای به وجود آمدن آن در کشور نخواهد بود، زیرا زمانی که یک ساختار به وجود می‌آید اولین چیزی که در آن ایجاد می‌شود شفاف‌سازی است.
وی ابراز می‌کند: آن چیزی که امروز باعث می‌شود ما به دنبال FATF نرویم این است که همه مسیر‌های ورود و خروج مالی و اساس مبانی پولشویی را تحت شعاع قرار می‌دهد، پس نباید در کشور ما که رانت و فساد حرف اول را در اقتصاد می‌زند و همه اینها مبتنی بر اصول اقتصاد سیاسی است حمایت کننده‌ای داشته باشد. علیرغم این که صدای دنیا در آمده ما مسیر خودمان را می‌رویم و زمان می‌خریم.
صدمه رمزارزها بر پیکر
این اقتصاددان خاطر نشان می‌کند: در حوزه رمز ارزها نیز همین اتفاق می‌افتد. نباید در یک اقتصاد فاسد سیاسی ساختاری به وجود بیاید زیرا باعث شفافیت آمار، مجوز و پروانه شده و محل انتقال و نوع برگشت آن شناسایی می‌شود و به این دلایل هیچ شفاف‌سازی و هیچ زیرساختی برای این موضوع به وجود نیامده، این بزرگترین صدمه‌ای است که به دلیل وجود رمزهای ارز نگاری شده در کوتاه‌مدت و بلند‌مدت خواهیم خورد.
آیا بیت‌کوین بانک‌ها را از رده خارج می‌کند؟
وی در خصوص صحبت صفایی دلوئی نماینده مجلس در خصوص از رده خارج شدن بانک‌ها می‌گوید: فاصله زیادی تا رخ دادن این اتفاق و از بین رفتن بانک‌ها وجود دارد. اساساً تکنولوژی تولید رمز ارزها بر پایه یک دانش فنی به نام بلاکچین اتفاق افتاده که زمان زیادی از عمر آن نمی‌گذرد ابتدا در سال ۲۰۰۸ مطرح شد، در سال ۲۰۱۰ برای اولین بار در انگلیس و بعد آمریکا و به تبع آن این اتفاق در دنیا افتاد.
بخش‌های مختلف بلاکچین چیست؟
خندان‌دل ادامه می‌دهد: یکی از بخش‌های بلاکچین، تولید ارزهای دیجیتال است اما بخش‌های مهم دیگری در آن وجود دارد که شامل بخش پرداخت‌های دیجیتال است یعنی آن چه که ما به عنوان کارت‌های دیجیتال و عابر بانک مشاهده می‌‌کنیم، قسمت دیگر آن تبدیل ارز است که در بلاک چین کاملاً دیده شده و بخش مهم آن مشخص شدن آمارها است که این اتفاق نمی‌افتد و بانک‌ها از رده خارج نمی‌شوند و اساساً نظام دیجیتال ما در حال متحول کردن حوزه بانکی است.