بدهی ۹۰ هزار میلیارد تومانی 11 بدهکار بزرگ بانکی!
مهناز اصغری
بدون شک نقش بانک مرکزی در حفظ ذخایر ارزی و کنترل نرخ و ثبات در بازار آن بسیار حائز اهمیت است. چراکه به گفته کارشناسان اقتصادی افزایش نرخ ارز، روند افزایشی نرخ تورم را به همراه خواهد داشت و در نتیجه، افزایش قابل توجه قیمت خودرو، مسکن، طلا و… را در پی دارد. اتفاقی که در سال‌های اخیر فشار زیادی به زندگی عموم مردم وارد کرده است.
همچنین کنترل تورم، کنترل بر مبادلات ریالی، مدیریت بازار بین بانکی، جلوگیری از افزایش نرخ تورم، نظارت بر دارایی‌های ارزی کشور، مبارزه با پولشویی و…. را نیز می‌توان از موضوعاتی دانست که نیازمند نظارت و بررسی همه جانبه بانک مرکزی است و بانک مرکزی نقش پررنگی را در این چرخه ایفا می‌کند.
در این خصوص رئیس کل بانک مرکزی با بیان اینکه در سال ۹۸ شوک ارزی از افزایش نرخ بنزین و همچنین رفتن اسم ایران به لیست سیاه FATF شروع شد گفت: در سال 99 نیز اتفاقاتی همچون درخواست مکانیزم ماشه توسط آمریکایی‌ها اثرات منفی بر بازار ارز گذاشت.
شوک‌های سیاسی و روانی تاثیرگذار بر بازار ارز در سال‌های اخیر
به گزارش روزنامه «صبح امروز» روز پنجشنبه، 19 فرودین ماه عبدالناصر همتی با حضور در کلاب هاوس به پرسش‌های کارشناسان، فعالان و تحلیلگران اقتصادی پاسخ داد و گفت: در پایان سال ۹۸ و ۹۹ مشکلاتی پیش آمد که مدیریت بازار ارز را با دشواری همراه کرد. اول بحث گران شدن نرخ بنزین و پس از آن رفتن اسم ایران به لیست سیاه FATF بود که به عنوان شوک‌های سیاسی و روانی بر بازار ارز تاثیر گذار بود که بعضاً این فشارها و عوامل سیاسی و بیرونی کار را از دست ما خارج کرد.
وی با اشاره به اتفاقات سال99 که اثر منفی شدیدی بر نرخ ارز گذاشت، ادامه داد: از جمله این اتفاقات، درخواست مکانیزم ماشه توسط آمریکایی‌ها بود که علیرغم اینکه رای نیاورد، اثر منفی بر بازار ارز گذاشت. همچنین ۱۸ بانک ایران تحریم ثانویه شدند و همین امر باعث تشدید شرایط مخربی شد که افزایش انتظارات تورمی را به دنبال داشت.
اعتقادی به سرکوب نرخ ارز ندارم
رئیس کل بانک مرکزی درباره بازار ارز و سیاست‌های ارزی این بانک با تاکید بر اینکه « اعتقادی به سرکوب نرخ ارز ندارم» تصریح کرد: دخالت بانک‌مرکزی در بازار ارز و تعیین نرخ را به طور قطعی رد می‌کنم. بانک مرکزی برای ثبات دخالت می‌کند و من اعتقادی به سرکوب نرخ ارز ندارم و نرخ ارز در بازار ثانویه تعیین می‌شود. بازار ثانویه (نیما) به روز و در حال تغییر است و بانک مرکزی در آن دخالتی ندارد و اقدامات بانک مرکزی صرفا برای ثبات و جلوگیری از نوسانات است.
همتی تصریح کرد: اگر عرضه ارز در بازار زیاد شود، نرخ کاهش می‌یابد؛ قیمت را هم بازار تعیین می‌کند؛ اما بانک مرکزی طرفدار ثبات بازار ارز است.
اقتصاد ما بر ارز آوری صادرات غیر نفتی متکی است
وی در خصوص تسعیر نرخ ارز بیان کرد: تسعیر ارز صندوق توسعه ملی بر اساس اصل قانونی است و کسی نمی‌تواند از آن استنکاف کند. علیرغم این موضوع بنده تا حد توان مقاومت کردم.
همتی با بیان اینکه «اقتصاد ما بر ارز آوری صادرات غیر نفتی متکی است» ادامه داد: در سال گذشته ۳۷ میلیارد دلار واردات داشتیم که دو سوم آن توسط صادرات غیرنفتی تامین شد. خالص دارایی ارزی بانک مرکزی بر اساس سیاست‌های مدون است و ارزپاشی در این خصوص وجود ندارد. نرخ ارزی که سرکوب بشود و باعث خروج سرمایه شود، از نظر من مردود است.
6.5 میلیارد تومان ارز صادراتی به چرخه اقتصاد کشور بازنگشته است
رئیس کل بانک مرکزی اذعان داشت: اگر بخواهیم خالص دارایی‌های ارزی بانک مرکزی را خرج کنیم، بر اساس سیاست‌های ارزی این کار را انجام می‌دهیم و اجازه خروج سرمایه نمی‌دهیم. تقریبا ۶.۵ میلیارد تومان ارز صادراتی به چرخه اقتصاد کشور بازنگشته است. دو سوم تامین واردات ما در کل کشور را صادرات غیرنفتی تامین می‌کند و ما هیچ‌وقت صادرات را سرکوب نکردیم.
250صادرکننده غیرواقعی
وی با اشاره به اینکه «۲۵۰ نفر صادرکننده واقعی نبودند و ۶.۵میلیارد دلار ارز را به کشور وارد نکردند» گفت: با بررسی‌ها متوجه شدیم که نه آدرس و نه کارت بازرگانی درستی داشتند. از بین این ۲۵۰ نفر، ۷۰ نفر را خود قوه قضاییه اعلام کرد که از افراد بسیار تهی‌دست کارت بازرگانی گرفته بودند و ۳۰ نفرشان هم الان دستگیر هستند.
کاهش ۹۲ درصدی درگاه‌های اینترنتی قمار
رئیس کل بانک مرکزی در خصوص مبارزه با پولشویی با اشاره به اینکه « در سال ۹۷ چک‌های تضمینی که میلیاردها تومان را در دوبی خرج می‌کردند، جمع آورش شد» بیان کرد: اکنون در زمینه پولشویی کارهای خوبی انجام شده است و به تدریج سیستم ما بهتر می‌شود و در آینده نزدیک خبرهای خوبی را از کنترل‌های پولشویی ارائه خواهم داد.
وی افزود: در بخش آی تی، اقدامات جدی در حوزه پولشویی انجام داده‌اند و کارهای آنها بسیار مهم در حوزه قمار بوده است. اکنون کاهش ۹۲ درصدی را در درگاه‌های اینترنتی قمار شاهد هستیم؛ دو سال است که به صورت جدی کار می‌کنیم تا بتوانیم موضوع درگاه‌های قمار را ساماندهی کنیم.
۴۰ هزار میلیارد تومان تراکنش بانکی روزانه
همتی یادآور شد: قبول دارم که سیستم بانکی باید همراهی جدی تری داشته باشند، بنابراین باید قوه قضاییه نیز اطلاع رسانی کند اما بانک مرکزی مصمم است جلوی این فعالیت‌ها را بگیرد.
وی با بیان اینکه روزانه ۱۵۰ میلیون تراکنش شتابی و ۱۰۰ میلیون تراکنش شاپرک داریم، تصریح کرد: روزانه ۴۰ هزار میلیارد تومان تراکنش صورت می‌گیرد؛ بنابراین اعداد و ارقام نشان می‌دهد که کنترل سخت است ولی با کنترل و سامانه کار راحت می‌شود؛ اکنون سیستم فاش را داریم که به بانک مرکزی اجازه می‌دهد که شبکه‌ها و سرشاخه‌های قمار و جابجا کننده پول را شناسایی کند.
در انتظار تائید آیین‌نامه برای مبادلات رمز ارزها
رئیس کل بانک مرکزی در خصوص رمز ارزها نیز این گونه توضیح داد: سال قبل تصمیماتی در دولت در این خصوص گرفته شد، آیین نامه بانک مرکزی را به شورای عالی پولشویی داده‌ایم و منتظریم به محض تایید این آیین نامه، مجوز لازم را به بانک‌ها و صرافی‌ها برای مبادلات رمزارزهای مجاز بدهیم.
آخرین وضعیت ۷ میلیارد دلار منابع ارزی بلوکه شده در کره جنوبی
همتی افزود: درخصوص کره جنوبی صحبت‌های بسیاری می‌شود که این موارد را تکذیب می‌کنم. مسئول آن پول‌ها بانک مرکزی است و در این زمینه هنوز اتفاقی نیفتاده و البته استفاده از این منابع حق جمهوری اسلامی ایران است.
وی افزود: 7میلیارد دلار منابع بلوکه شده در کره جنوبی باید هر چه زودتر آزاد شود و قطعا پیگیر دریافت جریمه آن هم خواهیم بود.
رئیس کل بانک مرکزی با بیان اینکه بانک مرکزی با استفاده از منابع خود ۱۱ هزار میلیارد دلار تامین ارز کرده است، گفت: FATF جز ضرورت‌های فعالیت بانکی است که اگر تصویب نشود، به خصوص در زمانی که تحریم‌ها برداشته شود، در مبادلات بانکی دچار مشکل می‌شویم.
90هزار میلیارد تومان بدهی 11 بدهکار
همتی در ادامه در خصوص 11 بدهکاران بزرگ بانکی گفت: ۱۱ بدهکار بزرگ بانکی ۹۰ هزار میلیارد تومان بدهی دارند، که البته متعلق به اکنون نیست؛ پس ساختار عظیمی در سیستم بانکی ما شکل گرفته که رئیس کل بانک مرکزی نمی‌تواند به تنهایی آن را مدیریت کند؛ اما اکنون با اختیاراتی که از سران سه قوه به بانک مرکزی داده شده است، موسسات ناتراز در کنترل قرار گرفته‌اند؛ این در حالی است که اکنون دیگر اضافه برداشت در کشور نداریم و ۸۰ هزار میلیارد تومان در نیمه دوم سال ۹۷ اضافه برداشت داشتیم، اما اکنون برخی از موسسات دیگر به نقطه سخت ناترازی رسیده‌اند؛ پس زمان نیاز داریم.
وی با اشاره به اینکه «تا زمانی که بانک‌ها را بتوان به صراط مستقیم آورد، ۵ سال زمان نیاز داریم» بیان کرد: ما در مسیر هستیم و بخش مهمی از وقت رئیس کل بانک مرکزی روی این موضوع متمرکز شده است که نمونه آن هم ادغام بانک‌های نیروهای مسلح است. پس ما در حال کار بر روی این موضوع هستیم؛ اما خیلی از مشکلات ساختاری اقتصاد ایران ناشی از بانک‌ها است ولی خیلی از تولید و پیشرفت کشور نیز مرهون نظام بانکی است.
حذف ارز 4200 را از سه ماه قبل اعلام نکنید!
رئیس کل بانک مرکزی در بخشی از صحبت‌های خود به ارز ۴۲۰۰ تومانی اشاره و تصریح کرد: من مخالف ارز ۴۲۰۰ تومانی بودم اما به عنوان رئیس کل بانک مرکزی نمی‌توانم خارج از مجموعه تصمیمات اقتصادی کشور عمل کنم. منکر مشکلات ارز ۴۲۰۰ نیستیم اما برای کالاهای اساسی تابع سیاست دولت هستیم.
همتی ادامه داد: مشخص بود که در توزیع به دلیل عدم وجود شبکه‌های قوی مشکلات رانتی بوجود می‌آید؛ چراکه از زمانی که بین ارز دولتی و بازار آزاد فاصله زیاد شد، صرفه اقتصادی آن برای برخی بیشتر شده است. قانون بودجه امسال در مورد ارز ۴۲۰۰ تومانی گفته شده است که مابه التفاوت نرخ ارز بعد از حذف ارز دولتی به مردم داده شود.
رئیس کل بانک مرکزی با اشاره به نامه‌ای به رهبری نوشته و ایشان نیز به رئیس مجلس ارجاع دادند، بیان کرد: در این نامه من خواستار حذف ارز ۴۲۰۰ تومان نشدم؛ بلکه نوشتم هر زمانی که می‌خواهید حذف ارز را انجام دهید، همان روز آن را انجام دهید؛ چراکه وقتی سه ماه قبل از سال جدید اعلام می‌کنید که ارز ۴۲۰۰ تومانی حذف شود در بازار اثر منفی خواهد داشت؛ ۳۰ هزار تن تقاضای روغن بالا رفته است؛ چراکه در بودجه اعلام شده بود که ارز حذف می‌شود پس گرانی هم از همان جا آغاز شد.