صنعت 10 درصدی در آستانه ورشکستگی
مهنازاصغری
حوالی 13ماه از زمانی که ایران با ویروس منحوس کرونا دست به گریبان شده، می‌گذرد. این در حالی است که صنعت گردشگری نیز به مانند اکثر مشاغل در جهان به شدت از این مساله متضرر شده است و فعالین این حوزه تحت تاثیر این بحران جهانی با شرایط دشواری دست و پنجه نرم می‌کنند.
به گزارش روزنامه «صبح امروز» برطبق آمارها صنعت گردشگری حدود 10درصد از درآمد ناخالص جهان را به خود اختصاص می‌دهدکه با تعطیلی این صنعت در جهان حدود ۳۱۹ میلیون شغل مرتبط به این حوزه با مشکلات فراوانی روبرو شده است. چراکه میزان سفر نه تنها در ایران بلکه در جهان با کاهش مواجه شده است.
در این بین صاحب‌نظران و فعالین این عرصه معتقدند کرونا گردشگری متزلزل ایران را زمین‌گیر کرده و بسیاری از افراد شاغل در این زمینه متضرر شده‌اند. بنابراین با توجه به مهار نسبی کرونا در کشور وتعطیلات نوروز 1400 انتظار می‌رود تا بتوان سفرهای بی‌خطری را برنامه‌ریزی کرد. در مقابل نیز افراد فعال در حوزه بهداشت و درمان کشور ابراز می‌کنند که عادی‌پنداری در شرایطی که سیستم بهداشت و درمان به صورت شبانه‌روزی نهایت تلاش خود را کرده تا آمار ابتلا و فوتی‌ها را پایین بیاورد، قطعا دوباره ما را به شرایط خطرناک همه‌گیری کرونا بازمی‌گرداند.
بیکاری و انزوای روحی حاصل از کرونا
در این خصوص یک کارشناس حوزه گردشگری در گفتگو با «صبح امروز» می‌گوید: صنعت گردشگری از همان ابتدای شیوع بیماری به‌دلیل مسائلی چون رعایت فاصله اجتماعی، منع تردد و ممنوعیت سفر بیشترین آسیب را دیده است. به‌گونه‌ای که بیش از یک سال است که نتوانسته از هیچ یک از تعطیلات، مناسبت‌ها و ایامی که همیشه به‌عنوان زمان پیک این حوزه مطرح می‌شد، استفاده کند.
اکبرنژاد می‌افزاید: همه ما خوب می‌دانیم که در شرایطی به سر می‌بریم که کرونا جان بسیاری از هموطنان را گرفته است. در کنار این مصیبت بیکاری، مشکلات اقتصادی، استرس‌های تنها ماندن و محدودیت‌های منع تردد هم وجود دارد و تمام این موارد دست در دست هم به انزوای روحی افراد می‌انجامد و برای مقابله با این انزوا باید کمی از محدودیت‌ها بکاهیم.
وی ادامه می‌دهد: آنچه که از ذهن همه دور مانده این است که میلیون‌ها میلیون ایرانی به صورت مستقیم و غیرمستقیم از صنعت گردشگری کسب درآمد می‌کردند، اما اکنون دچار چالش‌های بزرگی شده‌اند. در شرایط اقتصادی کنونی توسعه صنعت گردشگری بخصوص گردشگری بومی توسط تورهای مورد تائید وزارت بهداشت و وزارت میراث و گردشگری، منجر به رونق اقتصادی و اشتغالزایی و توسعه مناطق کمتر توسعه یافته خواهد شد و شاید به همین دلیل است که نباید از بومگردی کشور غافل شد.
تشابه نوروز 1400 با کریسمس 2021
وی با اشاره به اینکه «براساس پیش‌بینی‌ها، بعد از ویروس کرونا هم صنعت گردشگری سالیان سال تحت تاثیر خواهد بود» می‌گوید: در این یک سالی که گذشت، عادات سفر تغییراتی اساسی کرد. بنابراین از همین امروز باید راهکارهای علمی ارائه داد تا بتوانیم با مدیریت و برنامه‌ریزی صحیح هرچه زودتر این معضلات را از سر راه صنعت گردشگری کشور برداریم.
این کارشناس حوزه گردشگری با اشاره به تجربیات کشورهای پیشرفته در خصوص سفر در دوران کرونا مطرح می‌کند: بسیاری از کشورها که از در حال عبور از این بحران هستند تجربیات ارزشمندی دارند که در سایه آنها،شاهد رشد گردشگری در کشورشان هستند، بنابراین باید از این تجربیات استفاده کنیم.نوروز 1400 ما در شرایط مشابه با کریسمس 2021 است. به طور نمونه در انگلیس، برخلاف همیشه خبری از جشن و پایکوبی نبود، اما در مقابل خبری از منع تردد و ممنوعیت سفر نیز وجود نداشت. استرالیا نیز تجمعات بیش از 10 نفر را ممنوع اعلام کرد اما برای سفر ممنوعیت قائل نشد!
کنترل با نظارت گسترده‌تر
وی در پایان‌بندی صحبت‌های خود تاکید کرد: بنابراین ممنوعیت سفر نمی‌تواند راهکار موفقی بر پایان کرونا باشد. اما می‌توان با نظارت همه جانبه شرایط را تحت کنترل گرفت. بنابراین شاید بهتر باشد مسئولان و متولیان مربوطه با نظارتی دقیق بر محیط‌هایی مثل ساحل، ناوگان حمل‌ونقل، مراکز اقامتی و حتی سایت‌های توریستی، موزه‌ها، رستوران‌ها و سرویس‌های بهداشتی و نمازخانه‌های بین‌راهی مساله سفر در کشور را یک بار برای همیشه حل کنند. در این مسیر می‌توان از راهکارهایی برای نظارت، تجهیز اماکن به پروتکل‌های بهداشتی و آموزش و افزایش آگاهی عمومی بهره برد.
تدبیر یا تعطیل؟
همچنین نایب‌رییس جامعه بومگردی کشور نیز روز شنبه در واکنش به هشدارهای پی در پی درباره ممنوعیت سفر گله و شکایت‌هایی را درباره ۱۳ ماه بیکاری و تعطیلی صنعت گردشگری مطرح کرد. اکبر رضوانیان در واکنش به اظهارات وزیر بهداشت در ارتباط با مخالفت صریح با هر نوع سفر به ویژه در تعطیلات نوروز و بلاتکلیفیِ تاسیسات گردشگری که تا دو هفته پیش از آغاز این تعطیلات ادامه داشت، به ایسنا گفت: بیش از یک سال است که درگیر ویروس کرونا هستیم، نه فقط بومگردی‌ها، بلکه تمام تاسیسات گردشگری و البته همه کشور. به فرض اینکه واکسن وارد شود، اما آیا این به منزله نابودی این بیماری است؟ در تمام دنیا گفته می‌شود این ویروس به زندگی روزمره وارد شده است و باید متناسب با آن چاره‌اندیشی کنیم. اما آیا با نشستن در خانه مشکل حل می‌شود؟ تا کی می‌توان فقط به این شیوه متکی بود؟ مشکل جهانی است اما آیا در سایر کشورها با مشاغلی مانند گردشگری این گونه برخورد می‌کنند؟ شیوه برخورد این گونه نبوده است؛ یا تامین می‌کنند یا تدبیر. نمی‌شود که نه تدبیر باشد نه تامین. آیا تدبیر یعنی تعطیل کردن!؟
او افزود: چرا این تعطیلی فقط مختص صنعت گردشگری است؟ همه مشاغل از حمل و نقل عمومی گرفته تا سوپرمارکت‌ها باز هستند. آیا خطر سفر بیشتر از شلوغی‌های مترو تهران است؟
تکلیف را یک بار برای مردم روشن نمی‌کنند
نایب‌رییس جامعه بومگردی کشور گفت: برداشت اصناف و فعالان گردشگری این است که در یک سال گذشته شاهد تدبیر برای صنعت گردشگری نبوده‌ایم؛ منظور تدبیر از سوی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نیست، مساله کلی است.
او با اشاره به بیکاری و تعطیلی بیش از یک سال صنعت گردشگری در ایران، اظهار کرد: در کجای کشور خبری درباره اعتراض مشاغل گردشگری شنیدید؟ آیا در این یک سال که بلاتکلیف و بیکار بودیم، اعتراضی کردیم؟ در اسفندماه۹۸ بدون هیچ دستور مکتوبی همه تاسیسات گردشگری برای همکاری با ستاد کرونا تعطیل کردند، آن موقع باید همراهی می‌کردیم، اما الان ۱۳ ماه از آن روزها گذشته است، نمی‌شود همان هشدارها و پیام‌ها و اقدامات را تکرار کنند و تدبیری هم نداشته باشند. درحالی که در گردشگری تا کنون یک گزارش از فوتی بر اثر ویروس کرونا نداشته‌ایم؛ اگر بوده اعلام کنند. چرا تکلیف را یک بار برای مردم روشن نمی‌کنند که وضعیت بهداشت و رعایت پروتکل‌ها در این تاسیسات چگونه است؟
راهکاری بیابید!
رضوانیان با اشاره به پروتکلی که چندی پیش معاونت گردشگری در ارتباط با شیوه سفر در نوروز اعلام کرد و بعد صدای مخالفت و اعتراض به سفر نوروزی از هر گوشه بلند شد،گفت: بر اساس آن پروتکل قرار بود مسافران با رزرو محل اقامت و یا همراه با تور اجازه سفر داشته باشند، اقامت در مدارس و چادرمسافرتی هم ممنوع باشد. چنین پروتکلی وجود دارد، فقط باید استراتژی اجرا داشته باشند و ریتم آنرا تندترکنند.
او اضافه کرد: وزارت بهداشت اگر نگران است، نظارت مستمر بر تاسیسات گردشگری داشته باشد، به همان یک بار که نظارت کرد و گواهی‌نامه داد اکتفا نکند. این بار حتی سختگیرتر باشد. مدام وبینار و کارگاه برای صاحبان کسب و کارهای گردشگری برگزار شود تا آگاه‌تر و به‌روزتر شوند. در اصفهان و برخی شهرهای دیگر این اتفاق افتاده است. اگر این اقدامات را انجام ندهیم، مردم حرکت می‌کنند و به جای مکان و مقصد امن و مطمئن، خانه‌های شخصی بدون مجوز را اجاره می‌کنند و ما دوباره فرصت را از دست می‌دهیم و سفر هم از کنترل خارج می شود و اقتصاد گردشگری و کشور نیز بی‌تاثیر خواهد ماند. در این دو هفته باقی‌مانده تا نوروز می‌توان با استراتژی، سفرِ مطمئن و ایمن را برای مردم رقم زد تا هم بعد از یک سال مردم فرصت سفر پیدا کنند و هم فعالان گردشگری یک نفسی بکشند.
رضوانیان گفت: باید واقع‌بین باشیم، مشاغلِ زیان‌دیده بعد از یک سال چگونه می‌توانند دوام بیاروند؟ به یاد هم داشته باشیم که تا یک ماه دیگر سررسید پرداخت وام کرونا است. فقط هشدار می‌دهند مردم اگر در خانه ننشینند وضعیت شهرها قرمز می‌شود. اگر قرار است سفر انجام نشود بر اساس مِتُد جهانی باید عمل کرد؛ به دادمان برسند و حداقل تامین کنند، دیگر جان و توانی از صنعت گردشگری باقی نمانده است.
موافق و مخالف نیستیم!
برای متولیان امر صنعت گردشگری در نوروز 1400 یکی از دغدغه‌های جدی برای توسعه گردشگری و جبران خسارت‌ها، برنامه‌ریزی برای ایجاد یک سفر هوشمندانه و ایمن است که طبیعتا باید با مدیریت، برنامه‌ریزی، فرهنگسازی، رعایت پروتکل‌های بهداشتی و اجرای مصوبات ستاد مقابله با کرونا همراه باشد.
آنها معتقدند شرایط سخت قرنطینه و شیوع ویروس کرونا در کشور در کنار معضلات جسمانی و اقتصادی که به همراه داشته است، شرایط بدی به لحاظ روحی در اجتماع ایجاد کرده که لازم است فکری هم به حال ترمیم روحیه از دست رفته مردم بشود و در این بین انتخاب سفر با رعایت همه جانبه پروتکل‌ها یکی از بهترین راهکارها است.
در مقابل اما برخی از مردم و مسئولان همچنان مصر هستند که سفر کردن با هر نوع نظارتی هم که همراه باشد، بازهم به گسترش زنجیره انتقال بیماری در شرایطی که کرونای انگلیسی در حال شیوع است، دامن می‌زند.
این گزارش تنها اشاره‌ای به وضعیت اقتصادی اسفبار حوزه گردشگری در سال جاری داشت و انتشار آن نه به معنای موافقت با سفر و نه به معنای مخالفت با آن است. چراکه وضعیت سفر در نوروز ۱۴۰۰ تبدیل به یک پرسش اساسی در بین مردم شده است که هر کسی از دیدگاه خود این مسئله را مورد ارزیابی قرار می‌دهد!