دیدار پاپ فرانسیس با آیت‌الله سیستانی
علی روغنگران
روز جمعه در سفری تاریخی و بسیار مهم هواپیمای پاپ در فرودگاه بین المللی بغداد بر زمین نشست و مورد استقبال مصطفی الکاظمی، نخست وزیر عراق و دیگر مسئولان ارشد دولت عراق قرار گرفت. استقبال گسترده و قابل توجهی از پاپ در فرودگاه بغداد انجام شد. پاپ پس از آن برای دیدار با برهم صالح، رئیس جمهور عراق راهی کاخ ریاست جمهوری این کشور در مرکز بغداد شد. پاپ در سخنانی در گفتگو با خبرنگاران حین سفرش به عراق در هواپیما گفت: «از سرگیری سفر‌های جدید باعث خرسندی من است.» اشاره پاپ به بحران ویروس کرونا است که باعث ممنوعیت وی از سفر شده بود. وی افزود «سفری نمادین و وظیفه‌ای در قبال سرزمینی است که برای سال‌های طولانی رنج کشیده است.»
پس از پایان دیدار با صالح، پاپ برای اجرای دسته جمعی با حضور تعداد زیادی از خانواده‌های مسیحی راهی کلیسای «بانوی رستگاری ما» واقع در منطقه الکراده در مرکز بغداد شد. این کلیسا در اکتبر سال 2010 میلادی شاهد عملیات تروریستی از سوی القاعده بود که منجر به کشته و زخمی شدن تعداد زیادی شد که در زمان وقوع این حمله در کلیسا بودند. پاپ در سخنانی در کلیسا که حاوی پیام‌های سیاسی نیز بود، گفت «جامعه بین‌المللی باید از تلاش‌هایی که در جهت صلح در عراق می‌شود حمایت کند.» وی خواستار توقف گسترش تسلیحات در عراق و دیگر کشور‌ها با هدف تامین منافع عده‌ای خاص و در مغایرت با منافع ساکنان این مناطق شد و تاکید کرد «خشونت، افراطی‌گری و حزب گرایی و عدم تحمل را متوقف کنید.» وی همچنین گفت: برای فرصت پیش آمده برای دیدار از این سرزمین، مهد تمدن و خاستگاه حضرت ابراهیم و تعداد بسیار دیگری از پیامبران بسیار سپاسگذارم. پاپ فرانسیس در در دومین روز از سفر خود به عراق در نجف با آیت ا… سیستانی، مرجع عالی شیعیان جهان دیدار و به مدت یک ساعت گفتگو کرد. دیداری که رسانه‌ها می‌گویند در چنین سطحی سابقه نداشته است. پاپ فرانسیس، به عنوان رهبر بیش از 1.3 میلیارد مسیحی کاتولیک در جهان شناخته می‌شود. اهل تسنن 90 درصد از مسلمانان جهان را تشکیل می‌دهند و شیعیان مسلمان نیز 10 درصد از این جمعیت را در اختیار دارند که اغلب آنها در عراق و ایران ساکن هستند. برای نخستین بار عراق شاهد حضور یک پاپ در این کشور است. روزنامه الاخبار چاپ بیروت می‌نویسد، انتخاب عراق برای سفر از سوی پاپ نشان دهنده اهمیت این کشور در نقشه جهانی است. سفر پاپ به عراق که چهار روز به طول خواهد انجامید، طولانی‌ترین سفر خارجی وی از زمان انتخابش در راس کلیسای کاتولیک در سال 2012 میلادی است. القدس العربی درباره ابعاد مختلف این سفر می‌نویسد: محمد علی بحر العلوم، روحانی شیعه درباره سفر پاپ به عراق می‌گوید که این سفر بعد دیگری به نجف داد.
این برای نخستین بار است که دیداری در این سطح میان رهبر کلیسای کاتولیک و مرجعیت شیعه در عراق انجام می‌شود. روزنامه القدس العربی در این باره نوشت: پس از آنکه پاپ روز جمعه با رهبران طوائف کاتولیک در بغداد دیدار کرد، دستان خود را به سمت شیعیان مسلمان دراز کرده و با آیت‌ا… سیستانی دیدار کرد. روحانی شیعه که بیش از 90 سال سن دارد و به هیچ وجه در انظار عمومی ظاهر نمی‌شود. دیدار پاپ با آیت ا… سیستانی در خانه آیت‌ا… در شهر نجف در 200 کیلومتری جنوب بغداد انجام شد. این دیدار یک ساعت به طول انجامید. در این دیدار، پاپ فرانسیس و آیت‌ا… سیستانی خواستار گفتگو میان ادیان و همچنین برقراری صلح در عراق شدند. تحلیلگران معتقدند که در حالی که تنش میان ایران و آمریکا در عراق بار دیگر اوج گرفته است این دیدار و این سفر تاریخی می‌تواند به آرام شدن اوضاع کمک کند. روزنامه رای الیوم چاپ لندن نیز در این باره این سوال را مطرح کرده است که آیا از سر گیری تنش‌ها و احتمال انتقام آمریکا از ایران در پاسخ به حمله عین‌الاسد به بعد از دیدار پاپ موکول شده است؟
پس از این دیدار، دفتر آیت ا… سیستانی و همچنین واتیکان بیانیه‌های جداگانه‌ای منتشر کردند و جزئیات این دیدار را شرح دادند. در بیانیه دفتر آیت ا… سیستانی آمده است که در این دیدار به رنج‌های بسیاری از انسان‌ها در سرزمین‌های گوناگون و ظلم و سرکوب و فقر و سرکوب دینی و فکری و محرومیت از آزادی‌های اصلی و نبود عدالت اجتماعی به خصوص در منطقه خاورمیانه که دچار جنگ و خشونت و تحریم‌های اقتصادی و آوارگی‌های اجباری است به خصوص در سرزمین فلسطین پرداخته و اشاره کرده است.
روزنامه عرب نیوز درباره سفر پاپ فرانسیس به عراق نوشت که این سفر برای مردم عراق از ادیان و طوائف مختلف پیام امید و راحتی به دنبال داشت. علاوه بر پیام سفر پاپ فرانسیس به عراق در تشویق مسیحیان در عراق برای ادامه حضور در این کشور، این سفر بر بعد دیگری که شامل همزیستی مردم عراق در کنار یکدیگر است نیز تاکید داشت. از سوی دیگر، روزنامه العربی الجدید با انتشار تحلیلی این سوال را مطرح کرد که پاپ فرانسیس از عراق چه می‌خواهد؟ نویسنده این مقاله در پاسخ به این سوال معتقد است که سفر پاپ به عراق در شرایط کنونی این کشور و در میانه بحران‌هایی که مردم عراق با آن مواجه هستند، نه وضعیت آنها را بهبود می‌بخشد و نه بدتر می‌کند. نویسنده این مقاله می‌گوید که مطالبات مردم عراق از پاپ حمایت از انقلاب آنها با هدف تحقق زندگی آزاد و شرافتمندانه و محکومیت کشتار جوانان عراق، بازگشت مهاجران به خانه‌ها و شهرهایشان است. پاپ پس از دیدار با آیت‌ا… سیستانی، قرار است به شهر اور در استان ذی قار عراق سفر کند و در آنجا با حضور تعدادی از اقلیت‌ها مانند ایزدی‌ها و صابئین مراسم دینی و نماز ادیان را برگزار کند. شهر اور از جایگاه مقدسی برخوردار است چرا که از نظر بسیاری از ادیان این شهر محل تولد حضرت ابراهیم و مهد دین ابراهیمی است. پس از آن وی قرار است به شهر‌های موصل و قرقوش سفر کند. شهر‌هایی که به عنوان مرکز جامعه مسیحیان در عراق به شمار می‌رود، جایی که گروه داعش آنجا را برای اعلام دولت خلافت اسلامی خود در سال 2014 انتخاب کرده بود. پاپ قرار است در سفر به موصل از کلیسایی که داعش تخریب کرده بود دیدار کند، عمر این کلیسا به قرم هفدهم میلادی بازمی‌گردد. برخی مورخان قدمت این کلیسا را به بیش از هزار سال نیز تخمین می‌زنند. 30 کیلومتر آنطرف‌تر در جنوب موصل، شهر قرقوش معروف واقع شده است که دارای تاریخی بسیار قدیمی تا پیش از میلاد مسیح است. ساکنان این شهر با لهجه آرامی سخن می‌گویند که گفته می‌شود زبان حضرت مسیح بوده است. پس از آن پاپ به شهر اربیل خواهد رفت که پایتخت اقلیم کردستان عراق است.