طعم تلخ 99
مریم اصغری
سال 99 هم تمام شد. سالی که در تاریخ با نام سال کرونایی ثبت خواهد شد. روزهای خوب و بد را گذراندیم و حالا در واپسین روزهای اسفند به پشت سر که نگاه می‌کنیم، افراد بسیاری را می‌بینیم که دیگر در کنارمان حضور ندارند. مرگ سن و سال نمی‌شناسد و پیر و جوان فرقی برایش نمی‌کند و زمانی که دفتر عمر کسی به انتها برسد، به سمت پروردگار رهسپار خواهد شد. اگرچه غم از دست دادن عزیزان در هر جای دنیا سخت و طاقت فرسا است و خسرانی برای جامعه محسوب می‌شود، اما از دست دادن آنهایی که سرمایه فکری و فرهنگی یک جامعه به شمار می‌آیند، این خسران را دو چندان می‌کند.
در این مطلب به عنوان آخرین گزارش صفحه فرهنگ و هنر روزنامه صبح امروز در سال 99، مروری بر سوابق کاری درخشان هنرمندان و فعالان حوزه فرهنگ و هنر که در سال جاری چشم از دنیا فرو بستند؛ می‌اندازیم. کسانی که عمری برای اعتلای هنر و فرهنگ و جایگاه این مرز و بوم زحمت کشیدند و با رفتنشان غمی سنگین بر دل جامعه گذاشتند؛ اما باز هم خوشحالیم که یادگاری‌های ارزشمندی از آنها در دل و ذهنمان جای گرفته است.
محمدعلی کشاورز
محمدعلی کشاورز هنرمند سینما، تئاتر و تلویزیون که به دلیل کهولت سن و عارضه کلیوی مدتی در بیمارستان آتیه بستری بود، عصر یکشنبه 25 خرداد در سن 90 سالگی به دیار باقی شتافت. استاد کشاورز زاده 26 فروردین 1309 در محله سیچان اصفهان بود. خاندان او اصالتاً از گرجی‌تبارانی بودند که در زمان شاه‌عباس به ایران آمدند. از آنجا که کشاورز به هنر علاقه‌مند بود به هنرستان هنرپیشگی تهران رفت و پس از آن در دانشکده هنرهای دراماتیک به تحصیل مشغول شد. اولین حضور کشاورز در عرصه هنر به بازی در تله‌تئاتر خودکشی به کارگردانی علی نصیریان در سال 1339 برمی‌گردد.
کشاورز با فیلم‌سازان نامداری چون فرخ غفاری، ابراهیم گلستان، والریو زورلینی، بهرام بیضایی، ناصر تقوایی، نادر ابراهیمی، علی حاتمی، داریوش مهرجویی، و عباس کیارستمی همکاری کرده‌است و با بازیگرانی غیرایرانی چون آنتونی کوئین، و ماکس فون سیدو همبازی بوده‌است.
محمدرضا شجریان
محمدرضا شجریان موسیقی دان مطرح و استاد آواز ایران که مهمترین چهره موسیقی و خسرو آواز ایران لقب گرفته است. در تاریخ 17 مهرماه که سالروز تولد او نیز بود، پس از تحمل بیماری سرطان در گذشت. این هنرمند ارزنده کشورمان علاوه بر خوانندگی، دارای درجه ممتاز در خط نستعلیق و خوشنویسی بود. زنده یاد استاد شجریان متولد تاریخ ۱ مهر ۱۳۱۹ در مشهد، موسیقی‌دان، آهنگساز، خواننده و خوشنویس اهل ایران و نامزد ۲ جایزه گرمی بود. سایت انجمن آسیا وی را پرآوازه‌ترین هنرمند موسیقی اصیل ایرانی، روزنامه ونکوورسان او را یکی از مهمترین هنرمندان موسیقی جهان و همچنین رادیوی عمومی ملی (NPR) در سال ۲۰۱۰ وی را یکی از ۵۰ صدای برتر جهان معرفی کرده‌است.
پرویز پورحسینی
پرویز پورحسینی بازیگر باسابقه سینما، تئاتر و تلویزیون که به دنبال ابتلا به کرونا در بیمارستان بستری و تحت مراقبت ویژه قرار داشت، بامداد جمعه هفتم آذر ماه در سن 79 سالگی دار فانی را وداع گفت. پرویز پورحسینی در ۲۰ شهریور ۱۳۲۰ در تهران متولد شد. آموزش بازیگری را از سال ۱۳۳۹ در کلاس‌های شبانه اداره هنرهای دراماتیک آغاز کرد و بعدها از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران در رشته بازیگری دانش‌آموخته شد.
وی در مجموعه‌های تلویزیونی همچوند هزاردستان، ز هر کوی، روزی روزگاری، تصویر یک رؤیا، همسفر، شب دهم، مختارنامه به ایفای نقش پرداخت و همچنین از سال ۱۳۵۱ در سینما نیز حضور داشت. جاده قدیم، قاتل اهلی، رستاخیز، کمیته مجازات، روز فرشته، رنو تهران – ۲۹، کشتی آنجلیکا، باشو، غریبه کوچک و کمال‌الملک از جمله کارهای او در سینمای ایران هستند.
چنگیز جلیلوند
کرونا سال منحوسی را رقم زد و چنگیز جلیلوند، دوبلور، مدیر دوبلاژ و بازیگر خوب کشورمان نیز به دلیل ابتلا به این ویروس مرگبار در دوم آذرماه در تهران درگذشت. این هنرمند مطرح کشورمان از سال 1336 فعالیت خود را آغاز کرده و با تیپ سازی خلاقانه خود جای ستاره‌ها و قهرمان‌های ماندگاری صداپیشگی کرد و صدایش را روی نقش‌هایی از پل نیومن و مارلون براندو که عصیانگر بودند تا سیلوستر استالونه و بروس ویلیس که بیشتر به زور بازوی‌شان می‌بالیدند، همانند می‌کرد.
سیروس گرجستانی
زنده‌یاد گرجستانی در مدت بیش از پنج دهه حضوری فعال در سه عرصه سینما، تلویزیون و تئاتر داشت و در کارهایی شاخص ایفای نقش کرد. وی از محبوب‌ترین و مردمی‌ترین بازیگران نسل قدیم سینما و تلویزیون ایران به شمار می‌آید که کار هنری خود را از تئاتر شروع کرد و سپس در تلویزیون درخشید. نقش آفرینی وی در مجموعه های «متهم گریخت»، «امام علی(ع)» و همچنین فیلم‌های «آدم برفی» و «نهنگ عنبر» هرگز از یادها نخواهد رفت. او صبح پنجشنبه 12تیر ماه بر اثر سکته قلبی در سن 76 سالگی درگذشت. گرجستانی متولد سال 1323 در بندر انزلی بود. کلاس اول دبستان را در رشت گذراند و هشت یا 9 ساله بود که به همراه خانواده به تهران کوچ کرد و در محله ناصرخسرو و کوچه مروی بزرگ شد. در سال 1349 وارد عرصه هنر تئاتر شد و نخستین بار در نمایش سنگ و سورنا به کارگردانی نصرت پرتوی در سنگلج روی صحنه رفت.
کاموزیا پرتوی
کامبوزیا پرتوی بازیگر، فیلم نامه نویس و کارگردان خوب کشورمان نیز به دلیل ابتلا به ویروس کرونا در تاریخ 4 آذر 1399 درگذشت. کامپوزیا پرتوی را می‌توان یکی از رکوردداران دریافت سیمرغ از جشنواره فجر دانست. چرا که توانست برای فیلم‌های من ترانه 15 سال دارم، کافه ترانزیت، فراری و کامیون و… جایزه بهترین فیلمنامه را از جشنواره فیلم فجر دریافت کند.
ماه چهره خلیلی
ماه‌چهره خلیلی بازیگر جوان سینما و تلویزیون یکی دیگر از چهره‌های درگذشته امسال است که در 17 مردادماه درگذشت. این هنرمند کشورمان بعد از مدتی ابتلا به بیماری سرطان درحالی که تنها 43 سال سن داشت، جان به جان آفرین تسلیم کرد. ماه‌چهره خلیلی در سریال‌هایی چون مختارنامه، در چشم باد، کلاه پهلوی، گذر از رنج‌ها، دختر گمشده و مرضیه مقابل دوربین رفت و آثاری را از خود بر جای گذاشت.
علی‌اکبر عالمی
علی‌اکبر عالمی مجری و کارشناس صدا و سیما و کارگردان کشورمان دارای مدرک دکترای سینما از کشور انگلستان بود. او کارشناس برنامه هنر هفتم، یکی از تاثیرگذارترین برنامه‌های تلویزیونی در ارتباط با سینما بود. زنده‌یاد علی اکبر عالمی برای ساخت یک مستند در بیمارستان به ویروس کرونا مبتلا شد و در تاریخ 22 مهر 1399 درگذشت.
مهرداد میناوند
مهرداد میناوند یکی از چهره‌های محبوب تیم ملی فوتبال ایران بود که برای باشگاه‌های مختلفی از جمله پرسپولیس، اشتورمگراتس، الشباب و سپاهان بازی کرد. این یار متعصب تیم ملی در سن 45 سالگی بعد از ابتلا به بیماری کرونا در ۳۰ دی در بیمارستان لاله تهران بستری شد تا تحت نظر پزشکان روند درمانی خود را پی گیرد اما پس از چند روز دست و پنجه نرم کردن با این بیماری دار فانی را وداع گفت و اینچنین در هشتم بهمن جامعه ورزشی با خبر درگذشت وی شوکه شدند.
کریم اکبری مبارکه
کریم اکبری مبارکه بازیگر و کارگردان سینما و تئاتر بود که با نقش ابن ملجم مرادی در سریال امام علی(ع) و سرکرده در فیلم سینمایی مرگ یزدگرد مشهور شد. زنده یاد اکبری مبارکه به دلیل ابتلا به بیماری کرونا، در تاریخ 8 آبان 1399 درگذشت. وی فعالیت خود را از سال 1350 با تئاتر آغاز کرد و آخرین نقش ماندگار او در سریال مختارنامه بود.
علی انصاریان
علی انصاریان ملی پوش فوتبال و همچنین بازیگر سینما و تلویزیون کشورمان پس از خداحافظی از فوتبال، فعالیت هنری خود را به طور حرفه‌ای با فیلم پاداش سکوت به کارگردانی مازیار میری در سال 1385 آغاز کرد. علی انصاریان در سریال‌ها و فیلم‌های بسیاری با بازیگران مطرح عرصه هنر همکاری کرد. این هنرمند محبوب کشورمان در 15 بهمن سال 99 و در سن 43 سالگی بعد از دو هفته درگیری شدید با بیماری کرونا در بیمارستان درگذشت.
ابراهیم اثباتی
ابراهیم اثباتی آهنگساز، نوازنده دیوان، تنبور، سه‌تار و همسر نسیم ادبی بازیگر سینما و تئاتر بعد از سال‌ها مبارزه با بیماری سرطان، دوم بهمن ماه دار فانی را وداع گفت. اثباتی در زمان مرگ 49 سال سن داشت. وی سرپرست ارکستر وصال یار بود و آهنگسازی نمایش‌های زیادی را در کارنامه هنری خود داشت. این هنرمند همچنین ریاست هیئت مدیره انجمن موسیقی خانه تئاتر را بر عهده داشت. او موسیقی را از سال‌های 64 با ساز تنبور آغاز کرده و برای چند فیلم سینمایی نیز آهنگ ساخته بود.
صدیقه کیانفر
صدیقه کیانفر بازیگر پیشکسوت، تئاتر، سینما، تلویزیون و رادیو دوشنبه پنجم خرداد در سن 88 سالگی در منزل شخصی خود به علت ایست قلبی درگذشت. این هنرمند پیشکسوت متولد ۲۰ بهمن ۱۳۱۱ در آبادان بود و فعالیت هنری خود را از سال ۱۳۳۶ با گویندگی و اجرای نمایش در رادیو نفت آبادان تجربه کرد. وی در دوران فعالیت خود به عنوان بازیگر در مجموعه‌های تلویزیونی و سریال‌های زیادی به ایفای نقش پرداخت و در کارنامه خود همکاری با کارگردانانی همچون حسن فتحی، احمد امینی، منوچهر هادی و… را به ثبت رسانده است.
احمد پور مخبر
احمد پورمخبر بازیگر طناز سریال های رضا عطاران یکی دیگر از بازیگران درگذشته امسال است که در 30 تیرماه درگذشت. پورمخبر با بازی در سریال‌هایی چون متهم گریخت، ترش و شیرین، بزنگاه، راه در رو و همسایه‌ها در میان مردم شناخته شد و اولین بار در سال 75 در چند سکانس کوتاه از فیلم بچه‌های آسمان مقابل دوربین رفته بود.
علیرضا راهب
علیرضا راهب به عنوان شاعر، ترانه‌سرا و منتقد ادبی شناخته می‌شود که در دوران فعالیتش شاگردانی بسیاری را تربیت و انجمن ادبی «ونداد» را به عنوان جریان مستقل ادبی به جامعه معرفی کرد. این شاعری تجربه‌گر در پنجم تیرماه در بیمارستان آتیه تهران درگذشت. رویکرد زنده یاد راهب به زندگی شهری و رخدادهای آن قابل توجه است و در ماهیت ایده‌های شعرش بیشتر جسارت در بیان احساس و عواطف در قبال رخدادها و روابط و نقش‌ها بوده که جسورانه و طبیعی بیان شده است. از جمله آثار به جا مانده از او می‌توان به دو کتاب شعر «عشق پاره وقت» و «دو استکان عرق چهل گیاه» اشاره کرد.