40درصد ناوگان حمل‌ونقل جاده‌ای فرسوده است!
به گفته مقامات سازمان راهداری، از ۵۰۰ هزار کامیون موجود در کشور بیش از ۲۰۰ هزار دستگاه فرسوده است، اما تنها قرار است ۱۳۷۰ کامیون دست دوم اروپایی ترخیص شود
بی شک حمل‌ونقل جاده‌ای نقش بسزایی در توسعه کشور دارد و در این خصوص برنامه‌های نوسازی ناوگان جاده‌ای از سال ۱۳۷۸ تاکنون در قالب چهار طرح در کشور آغاز شده است. هرچند که این طرح ها به تمام آنچه که نیاز بود، نتوانست دست پیدا کند. موضوع نوسازی ناوگان حمل و نقل جاده‌ای از 5منظر کاهش آلودگی هوا، توسعه حمل و نقل عمومی و روانی ترافیک، صرفه‌جویی در مصرف انرژی، افزایش توان رقابتی بین‌المللی ایران و ترانزیت و همچنین موضوع رفاه رانندگان و کمک‌کاران آنان حائز اهمیت است. همچنین بد نیست اشاره‌ای کنیم که نوسازی ناوگان باعث افزایش ایمنی جاده‌ای می‌شود و بهبود شاخص‌های محیط زیست را در پی دارد.
به گزارش روزنامه «صبح امروز» و به نقل از مهر، علی رغم وجود طرح‌ها و قوانین متعدد در حوزه نوسازی ناوگان جاده‌ای، اما به دلایل گوناگون از جمله سختی تأمین ارز و توقف تولید داخل در پی خودداری کامیون سازان اروپایی از ارسال قطعات به خودروسازان داخلی، همه این طرح‌ها و مصوبات دولت و مجلس یا متوقف مانده یا به سختی در حال اجراست.
این در حالی است که کشورهای همسایه و منطقه با استفاده از تسهیلات ارزان قیمت، اقدام به نوسازی ناوگان خود کرده‌اند و این موضوع سبب شده تا به دلیل وجود استانداردهای اجباری برای سفر به آسیای میانه، روسیه و اروپا، بخش مهمی از کامیون‌های ایران امکان سفر به این کشورها را به دلیل فرسوده بودن نداشته باشند.
۱۳۷۰ دستگاه کامیون دست دوم تا ماه آینده ترخیص می‌شود
قائم مقام سازمان راهداری درباره آخرین وضعیت نوسازی ناوگان و واردات کامیون‌های دست دوم اروپایی با عمر زیر ۳ سال، اظهار داشت: ۱۳۷۰ دستگاه کامیون وارداتی دست دوم در مرحله آخر فرآیندهای ترخیص قرار دارد.
داریوش امانی افزود: ظرف ماه آینده، شماره گذاری کامیون‌های وارداتی انجام می‌شود؛ واردات کامیون‌های دست دوم اروپایی با عمر کمتر از ۳ سال، قانون است و ما در سال‌های آتی هم واردات این نوع خودروهای سنگین را در دستور کار داریم؛ بر این اساس خودروهای سنگین بعد از ساخت ۲۰۱۸ در سال آینده میلادی وارد و ترخیص می‌شود.
واردات کامیون‌های دست دوم مدل ۲۰۱۷ ممنوع شد
قائم مقام سازمان راهداری تصریح کرد: طبق قانون، ناوگان زیر ۳ سال کارکرد که هم شامل ناوگان نو می‌شود و هم ناوگان کارکرده، امکان واردات دارد؛ البته واردات ناوگان تولید ۲۰۱۷ دیگر پایان یافته است. از سال بعد میلادی، خودروهای سنگین ۲۰۱۸ به بعد وارد خواهد شد.
امانی درباره تعداد خودروهای سنگین و کامیون‌های مانده در گمرک تصریح کرد: حدود ۳ هزار ناوگان در مرزهای ما در حال ترخیص هستند که از این تعداد، ۱۳۷۰ کامیون دست دوم مراحل پایانی ترخیص را طی می‌کنند و در حال ارائه گواهی اسقاط هستند؛ چون طبق قانون ترخیص هر کامیون وارداتی به ازای اسقاط یک دستگاه کامیون فرسوده انجام می‌شود.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا دریافت گواهی اسقاط، منجر به گرانی خودروهای فرسوده نشده است؟ گفت: بر اساس قانون باید حتماً یک ناوگان فرسوده خارج و یک ناوگان جدید به جای آن وارد شود؛ نوسازی ناوگان یکی از آرزوهای ما بود؛ به خصوص که آلاینده بودن، پُر مصرف بودن و خرابی‌های مکرر ناوگان فرسوده همواره آزاردهنده بود.
به گفته امانی، دارندگان کامیون‌های فرسوده یا شخصاً آماده مشارکت در نوسازی هستند یا اینکه قرار است بازنشسته شوند و بتوانند با آورده‌ای که فروش کامیون فرسوده دارد، امرار معاش کنند.
۱۲۵ هزار دستگاه کامیون فعال بالای ۲۲ سال داریم
عضو کارگروه نوسازی ناوگان سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای نیز درباره علت قطره چکانی بودن نوسازی ناوگان و میزان اثرگذاری آن در بازار خودروهای فرسوده سنگین گفت: اینکه با وضعیت تولید و واردات فعلی بتوانیم مشکل ناوگان فرسوده را حل کنیم، قطعاً نمی‌توانیم به نتیجه برسیم.
صدرالله بمانا افزود: از سال ۹۴ تا الان حدود ۵ هزار دستگاه با واردات و ۶۰۰ دستگاه از محل تولید داخل و در راستای اجرای طرح ریاست جمهوری نوسازی شده است یعنی ظرف ۶ سال تنها ۵۶۰۰ دستگاه کامیون نوسازی شده است این در حالی است که در شرایط حاضر و تنها بر اساس آمار سال ۹۸، ۱۲۵ هزار دستگاه کامیون در بخش برون شهری مشمول قانون فرسودگی و همان بالای ۲۲ سال هستند.
مشاور رئیس سازمان راهداری در امور نوسازی ناوگان جاده‌ای ادامه داد: ۸۷۸ دستگاه کامیون فرسوده بالای ۶۰ سال داریم؛ همچنین ۵ هزار و ۵۰۰ دستگاه کامیون فرسوده داریم، بالای ۲۲ سال هم با آمار سال گذشته، ۱۲۵ هزار دستگاه است که اگر اسفند امسال به پایان برسد، قطعاً آمار مذکور به شدت افزایش خواهد یافت و به ۱۳۰ هزار دستگاه خواهد رسید.
چرا نوسازی ناوگان جاده‌ای شکست خورد؟
بمانا درباره علت عدم توفیق در نوسازی ناوگان جاده‌ای گفت: یکی از دلایل آن، پایین بودن تولید داخل کامیون است در چند سال گذشته ساخت ۱۲ هزار دستگاه کامیون با همه خودروسازان داخلی و ذیل ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر (نوسازی ناوگان از محل صرفه جویی در مصرف سوخت) مذاکره داشته‌ایم؛ با ایران خودرو دیزل نیز قرارداد ساخت کامیون از محل منابع داخلی سازمان راهداری داریم اما متأسفانه به دلیل برخی مشکلات، این قراردادها اجرایی نشد؛ چون اروپایی‌ها قطعه به خودروسازان داخلی ندادند.
وی گفت: در طرح کلید به کلید (طرح معاونت اقتصادی ریاست جمهوری در خصوص نوسازی ناوگان) قرار بود ۱۷۶ هزار دستگاه کامیون، کامیونت، اتوبوس و مینی بوس نوسازی شود که در قسمت کامیون آن، تنها ۶۰۰ دستگاه کامیون تحویل داده‌ایم.
به گفته بمانا، در طرح نوسازی ۶۵ هزار دستگاه کامیون که قرار بود سازمان راهداری با همکاری خودروسازان آن را اجرایی کند، ۵ هزار دستگاه به دارندگان خودروهای سنگین فرسوده تحویل دادیم اما به دلیل تصویب قانون طرح ریاست جمهوری، اجرای طرح ۶۵ هزار دستگاه متوقف شد.
وی از دیگر دلایل توقف نوسازی ناوگان را سختی جابه‌جایی ارز عنوان و اظهار کرد: از دیگر دلایل ناکامی نوسازی ناوگان، افزایش قیمت کامیون‌های فرسوده در پی افزایش نرخ ارز و درنتیجه گرانی کامیون‌های نوساز است که به همین دلیل، کامیون‌های فرسوده نیز به تبع کامیون نوساز، افزایش قیمت داشتند. همچنین قدرت رانندگان برای خرید کامیون نوساز به شدت کاهش یافته است.
فروش کامیون‌های تولید داخل با اقساط ماهانه بالای ۴۰ میلیون تومان!
عضو کارگروه نوسازی ناوگان جاده‌ای سازمان راهداری تأکید کرد: امسال قرارداد ساخت هزار دستگاه کامیون با ایران خودرو دیزل داشتیم که ۶۰ درصد هزینه آن از محل تسهیلات بانکی با نرخ سود ۹ درصد پوشش داده می‌شود اما باز هم متقاضی کم است و رانندگان استقبال نمی‌کنند چون قیمت آن ۲.۵ میلیارد تومان است آن هم با قطعات چینی که سابقه خوبی به دلیل خرید کامیون‌های هوو نزد رانندگان ندارد؛ ضمن اینکه اقساط وام خرید این کامیون‌ها هم بالای ۴۰ میلیون تومان در ماه است!
وی خاطرنشان کرد: قرار بود در طرح ریاست جمهوری، ۵۰ درصد هزینه خرید کامیون، از سوی دولت یارانه داده شود؛ اما از آنجایی که نرخ ارز بالاست و تنها ۲۰ درصد کامیون‌های تولید داخل، واقعاً داخلی سازی شده و ۸۰ درصد آن وابسته به واردات قطعه است، لذا قدرت خرید دارندگان کامیون‌های فرسوده برای خرید این کامیون‌ها، کاهش یافته است. وام هم بدهیم، اقساط آن بالاست!
ناوگان فعال جاده‌ای چند دستگاه است؟
بمانا در پاسخ به این پرسش که چند دستگاه ناوگان فعال داریم؟ گفت: ۳۴۸ هزار دستگاه ناوگان فعال داریم بین ۵۰ تا ۶۰ هزار دستگاه هم ناوگان نیمه فعال داریم؛ به این معنا که زمانی که بار در جاده زیاد است، از حمل و نقل درون شهری خارج شده و به برون شهری ملحق می‌شوند؛ اینها عمدتاً ناوگان با سن بسیار بالا هستند؛ برخی اوقات نیاز به تعمیرات سنگین دارند که ۳ ماه غیر فعال می‌شوند اما زمانی که از تعمیرات خارج شدند، به ناوگان ملحق می‌شوند.
وی در خصوص متوسط پیمایش کامیون‌های برون شهری گفت: آن دسته از ۵ هزار دستگاهی که از طریق واردات کامیون‌های نوی اروپایی در سال‌های ۹۴ و ۹۵ نوسازی کردیم، متوسط پیمایش آنها بالای ۱۲۰ هزار کیلومتر در سال است. حتی خودروهای نوی اروپایی با برندهای اسکانیا، ولوو و رنو هم وارد شبکه کرده‌ایم که بالای ۲۴۰ هزار کیلومتر در سال پیمایش دارند.
مشاور سازمان راهداری گفت: اما متوسط پیمایش بقیه خودروهای سنگین که فرسوده هستند، ۷۰ هزار کیلومتر در سال است.
وی تأکید کرد: کمبود بار، در کنار فرسودگی خودروها و عرضه زیاد کامیون، سبب شده تا متوسط پیمایش کاهش یابد. حتی اگر بار هم باشد، کامیون‌های ما به دلیل فرسوده بودن، توانایی حمل و پیمایش بیش از ۷۰ هزار کیلومتر در سال را ندارند.
ماجرای ۱۵۰ هزار کامیونی که بارنامه نمی‌گیرند!
عضو کارگروه نوسازی ناوگان جاده‌ای سازمان راهداری گفت: مجموع کامیون‌های دارای کارت هوشمند از سازمان راهداری تا ۳۰۰ هزار دستگاه است اما بر اساس اعلام پلیس راهور، ۵۰۰ هزار کامیون در کشور موجود است که بونکرهای سیمان، نفتکش‌ها، بوژی ها (خودروهای فوق سنگین مخصوص حمل کالاهای بزرگ مقیاس) کامیون‌های حمل مصالح ساختمانی و نخاله ساختمانی و کامیون‌های ویژه جابه‌جایی در حومه شهرها و همچنین کامیون‌های مخصوص جابه‌جایی محموله‌های معدنی در داخل معادن و… است که ممکن است برخی از اینها بارنامه نداشته باشند. اما هر از گاهی این کامیون‌ها هم در زمانی که بار زیاد است، به بنادر می‌روند و از راهداری، بارنامه می‌گیرند.
به گفته بمانا، از میان ۵۰۰ هزار دستگاه کامیون موجود در کشور، بالای ۲۰۰ هزار دستگاه فرسوده است.