دخالت به جای نظارت
هفته گذشته شایعاتی مبنی بر تغییر رئیس و عزل فردی از اعضای هییت مدیره سازمان نظام مهندسی ساختمان خراسان رضوی منتشر شد که با توجه به قانون نظام مهندسی ساختمان دخالت در عزل و نصب از سوی دستگاه های دیگر غیر قانونی به نظر می رسید، با گذشته چند روز مشخص شد افرادی خارج از قانون نظام مهندسی ساختمان به صورت غیر قانونی تلاش کرده اند تا رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان را تغییر و یک عضو هیئت مدیره را عزل و فرد علی البدل را جایگزین کنند.
صبح امروز به بررسی قانون نظام مهندسی در این زمینه پرداخته است.
قانون چه می گوید؟
قبل از دریافت هر گونه نظر از طرفین به سراغ قانون نظام مهندسی ساختمان می روم، قانونی با عنوان «قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان» که در اسفند ماه 1374 در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسیده است.
در ماده 11 قانون نظام مهندسی ساختمان شرایط انتخاب شوندگان هیئت های مدیره سازمان های نظام مهندسی ساختمان شامل : تابعیت دولت جمهوری اسلامی ایران، نداشتن فساد اخلاقیو مالی و عدم اعتیاد به مواد مخدر، داشتن حسن شهرت اجتماعی و شغلی عملی به مهندسی و رعایت اخلاق و شئون مهندسی، نداشتن ژیششینه کیفری و عدم وابستگی به گروه های غیر قانونی، داشتن حسن شرهت در تعهد عملی به احکام دین مبین اسلام و وفاداری به قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، و البته براساس تبصره این ماده اقلیت های دینی ره رسمیت شناخته شده در قانون اساسی نیز تابع احکام دین اعتقادی خود می باشند.
هم چنین دارا بودن صلاحیت علمی و حرفه ای به میزان مندرج در آئین نامه از دیگر موارد شرایط انتخاب شوندگان برای هیئت مدیره است.
هم در ماده 59 اصلاحی آیین نامه اجرایی مواردی را اعلام کرده است: احراز شرط حسن شهرت اجتماعي و شغلي و رعايت اخلاق و شئون مهندسي، موضوع بند (3) ماده (11) قانون و دارا بودن حداقل صلاحيت علمي و حرفه اي، موضوع بند (6) ماده يادشده، براي داوطلبان عضويت در هيئت مديره نظام مهندسي استان به شرح زير است،
الف- حسن شهرت اجتماعي و شغلي و رعايت اخلاق و شئون مهندسي:
1- نداشتن محكوميت انتظامي قطعي درجه سه يا بالاتر در زمان تسليم درخواست داوطلبي، يا گذشت (7) سال از زمان صدور راي قطعي مذكور.
2- نداشتن محكوميت قضايي در امور مدني و حقوقي مرتبط با فعاليت هاي حرفه اي بيش از يك بار.
3- نداشتن سابقه ورشكستگي به تقصير يا تقلب در فعاليت هاي حرفه اي خود يا بيش از دو بار خلع يد در پيمانكاري عمراني خود.
4- عدم تخطي از اصول و شئون اخلاق و رفتار حرفه اي مذكور در ماده (2) مكرر و نظام نامه آن به نحوي كه منجر به محكوميت انتظامي قطعي درجه سه يا بالاتر شده باشد.
تبصره – اثبات تخطي از اصول مذكور مستلزم ارايه دليل معتبر و دادن فرصت مناسب به داوطلب براي پاسخ نسبت به آن است.
از دیگر مواد قانونی که باید مورد بررسی قرار گیرد انتخابات هیئت رئیسه که در ماده 71 اصلاحی آیین نامه اجرایی مصوب 1381 آمده است: هیئت مدیره که از اعضای اصلی تشکیل می شود در اولین جلسه از بین خود یک رئیس، دو نائب رئیس و یک دبیر را به ترتیب و به طور مجزا با اکثریت آرای نسبی اعضای اصلی هیئت مدیره برای مدت یک سال انتخاب خواهد کرد و تجدید این انتخاب برای سال های بعد بلامانع است، هم چنین هیئت مدیره از بین خود یک نفر را با تائید هیئت مدیره به سمت خزانه دار منصوب می نماید.
هم چنین رئیس هیئت مدیره رئیس سازمان نظام مهندسی خواهد بود.
بررسی ماده 71 آیین نامه اصلاحی نشان می دهد این انتخابات داخلی در هییت مدیره نظام مهندسی است اما بر اساس اطلاعات دریافتی ار منابع آگاه و مدارک موجود، مدیر کل راه و شهرسازی خراسان رضوی به صورت غیر قانونی در روند انتخابات هییئت رئیسه دخالت کرده است.
راه و شهرسازی چه جایگاهی دارد؟
در مواد 26 و 35 قانون نظام مهندسی برای ادارات کل راه و شهرسازی اختیاراتی وجود دارد که به بررسی آن نیز می پردازیم.
در ماده 26 این قانون آمده است: وزارت مسکن و شهرسازی مجاز است ضمن بررسی عملکرد سازمان‌های استان و گزارش هیأت عمومی سازمان، در خصوص چگونگی‌ادامه کار آن سازمان‌ها توصیه‌های لازم را بنماید و در صورتی که به دلیل انحراف از اهداف سازمان، انحلال هر یک از آنها را لازم بداند، موضوع را در‌هیأتی مرکب از وزیر مسکن و شهرسازی، وزیر دادگستری و
رییس سازمان مطرح نماید. تصمیم هیأت با دو رأی موافق لازم‌الاجراء خواهد بود.
تبصره – انجام وظایف قانونی سازمان و سازمان‌های استان تا زمانی که تشکیل نشده است و همچنین در زمان تعطیل یا انحلال با وزارت مسکن و‌شهرسازی است که حداکثر به مدت 6 ماه به عنوان قائم مقامی عمل می‌نماید و ظرف این مدت موظف به برگزاری
انتخابات برای تشکیل مجدد‌سازمان‌های یاد شده خواهد بود.
از آن جا که این ماده قانونی مشمول نظام مهندسی ساختمان خراسان رضوی نمی شود. به بررسی ماده 35 قانون نظام مهندسی می رویم.
براساس این ماده قانونی، مسئولیت نظارت عالیه بر اجرای ضوابط و مقررات شهرسازی و مقررات ملی ساختمان در طراحی و اجرای تمامی ساختمانها و طرحهای شهرسازی و عمرانی شهری که اجرای ضوابط و مقررات مزبور در مورد آنها الزامی است. بر عهده وزارت مسکن و شهرسازی خواهد بود. به منظور اعمال این نظارت مراجع و اشخاص یاد شده در ماده 34 موظفند در صورت درخواست حسب مورد اطلاعات و نقشه های فنی لازم را در اختیار وزارت مسکن و شهرسازی قرار دهند و در صورتی که وزارت یاد شده به تخلفی برخورد نماید. با ذکر دلایل و مستندات دستور اصلاح یا جلوگیری از ادامه کار را به مهندس مسئول نظارت و مرجع صدور پروانه ساختمانی ذیربط ابلاغ نماید و تا رفع تخلف، موضوع قابل پیگیری است. در اجرای این وظیفه کلیه مراجع ذیربط موظف به همکاری میباشند.
هم چنین ماده 122 قانون نظام مهندسی آمده است: وزارت مسکن وش شهرسازی ضمن بررسی عملکرد نظام مهندسی استانها و
گزارشهای عمومی، توصیه‌های لازم را ارایه خواهد داد. در صورتی که‌به توصیه‌های مذکور توجه نشود و انحراف از اهداف سازمان حاصل شود، وزارت مذکور پیشنهاد انحلال سازمان منتخب را به هیأت مندرج در ماده (26) قانون‌ارایه و بر اساس تصمیمات هیأت مذکور عمل خواهد شد.
بررسی ها چه چیزی را نشان می دهد؟
کلیه مواردی که در قانون نظام مهندسی ساختمان عنوان شده، شرایط سلب عضویت در هیئت مدیره و اختیارات قانونی اداره کل راه و شهرسازی بررسی شد که براساس انطباق اقدامات صورت گرفته و اختیارات قانونی مصرح در قانون، براساس اطلاعات دریافتی از منابع آگاه مبنی بر اقدام اداره کل راه و شهرسازی برای تغییر رئیس و عزل یک عضو هیئت مدیره سازمان نظام مهندسی خراسان رضوی و جایگزینی عضو علی البدل را می توان اقدامی غیر قانونی دانست که در گزارش های بعدی تلاش می کنیم پشت پرده این اقدامات را اطلاع رسانی کنیم.
دخالت غیر قانونی مدیر کل راه و شهرسازی
براساس اطلاعات بدست آمده از منابع آگاه، اداره کل راه و شهرسازی بر خلاف آن چه در قانون آمده است درخواست داشته انجام شود و تشریفات زمان نامزدی برای انتخابات داخلی هیئت مدیره در سال سوم انجام شود که این چنین تشریفاتی در قانون نظام مهندسی وجود ندارد و به استناد ماده 71 اصلاحی آیین نامه اجرایی و براساس مدارک موجود، دخالت غیرقانونی مدیر کل راه و شهرسازی در روند انتخابات هیئت مدیره مشهود است.