پاکیزگی به چه قیمت؟
ریحانه موسوی
گرانی افسارگیسخته قیمت مواد شوینده، آن هم در روزهای کرونایی به یکی از مشکلات در سبد خرید دهک‌های پایین درآمدی جامعه تبدیل شده است. بررسی ارقام منتشر شده از سوی مرکز آمار ایران نشان می‌دهد، هزینه تمام شده تولید تا پایان سال 98 به 36 درصد رسید که در مقایسه با سال 97، افزایش حدود 10 درصدی را تجربه کرده است.
افزایش قیمت شوینده‌ها برای بار سوم
بررسی‌های میدانی از افزایش 25 درصدی قیمت بسیاری از برندهای مواد شوینده در بازار حکایت دارد. شرکتهای تولیدکننده شوینده بعد از افزایش قیمت در خرداد و آبان، برای سومین بار قیمت‌ها را افزایش دادند. رئیس سازمان حمایت از حقوق مصرف‌کننده می‌گوید افزایش قیمت جدید غیرقانونی است. مدیرکل تعزیرات تهران نیز معتقد است که افزایش قیمت دوم هم موجه نبوده چون مواد اولیه شوینده در داخل تولید می‌شود.
با این حال رئیس اتحادیه عمده‌فروشان مواد شوینده در شهریورماه سال جاری با اشاره به اینکه اگر قیمت دلار افزایش یافته، گرانی مواد شوینده طبیعی است، گفت: در افزایش قیمت خودرو رقم زیادی جابه جا می‌شود، حال که نوبت به تولیدکنندگان کوچک شوینده می‌رسد، دم از گرانی می‌زنند.
ایران، رتبه دوم تولید مواد شوینده در منطقه
به گفته دبیرانجمن صنایع شوینده، بهداشتی و آرایشی کشور، ایران بعد از ترکیه بیشترین تولید و صادرات محصولات شوینده در منطقه را به خود اختصاص داده، همچنین صادرات سالانه محصولات شوینده، معادل ۱۸۰ تا ۲۲۰ میلیون دلار است.
بنا‌نژاد: در تولید و ساخت مواد شوینده از محصولات پتروشیمی و یارانه‌ای استفاده می‌شود که طبیعتا باید بر‌روی آن قیمت‌گذاری صورت بگیرد. افزایش قیمت‌ها در حلقه‌های قبل از حوزه اتاق اصناف اتفاق می‌افتد، که ناشی از افزایش قیمت ارز در دوسال گذشته و بحث هزینه‌های جانبی است که این موارد باید در جایی مورد بررسی قرار بگیرد
تولید انواع پودرهای شوینده اعم از دستی و ماشینی درسال گذشته ۶۸۱ هزار تن بوده که نسبت سال ۱۳۹۱ معادل ۱۴ درصد رشد و نسبت به سال ۱۳۹۴ معادل چهار درصد افزایش داشته است. طی سال‌های 96 تا 97 این میزان به ترتیب 6 و 8 درصد رشد داشته اما آنطور که مسئولان وزارت صمت می‌گویند در دوران کرونا، تولید این مواد 8 برابر شده است.
بازار فصلی مواد شوینده
از سوی دیگر گفته می‌شود می‌توان بازار مواد شوینده را بازار فصلی نامید، یعنی در برخی فصل‌ها مانند سه ماهه آخر سال تقاضا برای این محصولات بسیار بیشتر است. آنطور که وزارت صمت و سازمان حمایت از مصرف‌کننده اعلام کرده مشکلی در خصوص تامین بازار و تولید محصول نیست، اما آنچه در این باره قابل تامل به نظر می‌آید افزایش قیمت این محصولات است.
لزوم قیمت‌گذاری بر‌روی محصولات یارانه‌ای
رئیس اتاق اصناف مشهد در خصوص این موضوع می‌گوید: به‌دلیل اینکه مواد شوینده در کارخانجات تولید می‌شود، قیمت‌گذاری آن باید زیر نظر سازمان حمایت از مصرف‌کننده باشد و محصولات هر واحدی که از مواد اولیه یارانه‌ای استفاده می‌کند باید قیمت‌گذاری شود.
محمود بنا‌نژاد در گفتگو با «صبح امروز» بیان می‌کند: در تولید و ساخت مواد شوینده از محصولات پتروشیمی و یارانه‌ای استفاده می‌شود که طبیعتا باید بر‌روی آن قیمت‌گذاری صورت بگیرد. افزایش قیمت‌ها در حلقه‌های قبل از حوزه اتاق اصناف اتفاق می‌افتد، که ناشی از افزایش قیمت ارز در دوسال گذشته و بحث هزینه‌های جانبی است که این موارد باید در جایی مورد بررسی قرار بگیرد.
وی ابراز می‌کند: قیمت‌گذاری در سه گروه انجام می‌شود و خود آن بخش که می‌تواند یک کارخانه و یا یک واحد صنفی باشد، می‌تواند بر‌روی محصولات قیمت بگذارد اما این اقدام نباید خارج از عرف باشد، یعنی اگر غیر متعارف و بدون چهار‌چوب باشد، دستگاه‌های نظارتی می‌توانند به آن ورود پیدا کند و تخلف را مشخص نماید.
خودکفایی در تولید مواد شوینده
محمود بنا‌نژاد، رئیس اتاق اصناف مشهد با بیان اینکه «نظارت بر کارخانجات در حوزه معاونت بازرسی سازمان حمایت از مصرف‌کننده است»، عنوان می‌کند: شاید در خصوص واردات مواد اولیه برای تهیه محصولات شوینده ارز ۴۲۰۰ تومانی اختصاص داده شود، اما در خصوص واردات خود این مواد به بیش از ۸۰ درصد آنها ارز دولتی تعلق نمی‌گیرد، زیرا تولیدات ما کافی است و نباید تمایلی به بحث واردات وجود داشته باشد، همچنین ارز دولتی بیشتر به کالاهای اساسی مانند نهاده‌های دامی، روغن خام و… اعطا می‌شود.
قیمت مواد شوینده، حدود یک ماه پیش نیز بین ۳۰ تا ۴۰ درصد افزایش قیمت داشت که این اتفاق زیاد موجه به‌نظر نمی‌رسد. با این اوصاف اگر دولت تمایل دارد بازار را به حال خود رها کند تا قیمت کالاها براساس نرخ ارز افزایش یابد، باید هزینه‌های آب، نفت و… تولیدکنندگان فولاد و پتروشیمی را نیز به صورت ارزی محاسبه کند تا با درآمد حاصله، از مصرف‌کننده حمایت نماید.