مافیایی مهیج و جذاب!
مریم اصغری
امروز همانطور که اخبار را رصد می‌کردم به تیتر جالبی برخوردم. خبرگزاری فارس نوشته بود «4500 درگاه قمار خارج از کشور مسدود شد». در متن خبر آمده بود که معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی با اشاره به شناسایی و مسدود کردن 4500 درگاه قمار درخصوص برخورد با قماربازان گفته است که کسانی که اولین بار است در عمل مجرمانه قمار مشارکت می‌کنند، پیامک هشدار، بار دوم پیامک اخطار و دفعه سوم علاوه بر پیامک اخطار حساب بانکی آنها مسدود می‌شود و پرونده کسانی به کرات اقدام به قمار کنند به دادگاه ارسال می‌شود.
این مطلب چیزی بود که من را مجاب به این کرد که به ریشه یابی موضوع بپردازم. ریشه یابی اعتیاد به قمار! اینکه تجربه‌های جدید در زندگی چقدر انسان را اشباع می‌کند و اصلا چرا نوع تفریحات جوانترها در سال‌های اخیر تغییر کرده است؟ اینکه در پشت پرده سناریوی خطرناک قمار علاوه بر پولشویی چه چیزهایی نهفته است و اصلا چرا؟
خیلی نرم به اعتقادات ما ورود پیدا کرده‌اند
یک روانشناس اجتماعی میگوید: مضوضع این سایتها فراتر از یک سرگرمی ساده است. چراکه همانطور که مشخصا بخش کثیری از جامعه مطلع هستند؛ مافیایی، مدت‌ها است که با استفاده از بستر اینستاگرام و با جذب شاخ‌های مجازی و علی‌الخصوص چهره‌ها و سلبریتی‌های نسبتا جوان و پرحاشیه در ترکیه، شبکه بزرگ تبلیغاتی دست و پا کرده و دایره هدف برای آنها جوانان خام و کم تجربه است.
عیوضی: گاه شدت وسوسه برای برخی افراد به حدی است که وابستگی بیمارگونه و حتی اعتیاد به این کار پیدا می‌کنند و طمع برد، آنها را تا مرز از دست دادن تمام زندگی می کشاند؛ بدون آنکه به عواقب روحی و روانی که برای خود و خانواده خود به وجود می آورند، فکر کنند
فریمانی ادامه می‌دهد: هدف این قائله مجازی، فقط آلوده کردن جوانان ایرانی به فعل حرام قمار نیست. هرچند که خیلی نرم به اعتقادات ما ورود پیدا کرده‌اند و قمار را به نوعی جلوه داده‌اند که نه از دیگاه قانونی و نه حتی شرعی ایرادی ندارد. حتی برخی سایتها ادعا می‌کنند که نظر مثبت مراجع را هم دارند در حالی که در طرح سوال از مراجع به گونه‌ای مطرح کرده‌اند اما شکل و محتوای کارشان به گونه‌ای دیگر است. برخی هم با بیان این که بخشی از درآمد سایت صرف امور خیریه و کمک به محرومان می‌شود، شرکت‌کنندگان را اغوا می‌کنند و کار خود را موجه جلوه می‌دهند. بیشک پولشویی، مواد مخدر، قاچاق دختران جوان و… در پشت پرده این سناریوی خطرناک است و ماجرا بغرنج تر هم می‌شود وقتی در دراز مدت اثرات اجتماعی این بازی کثیف را درتغییر سبک زندگی جوانان می‌بینیم.
وی با اشاره به دلایل متعدد گرایش به قمار میگوید: وسوسه پولدار شدن آنی و آسان برای نسلی که زیر فشار است، به یک دام مهیج تعبیر می‌شود. کسانی که به این وسیله می‌خواهند به ثروت برسند در واقع خواهان کسب مال از راه‌های غیر قانونی هستند و وقتی با تبلیغات اغواکننده‌ای از این قبیل مواجه می‌شوند، با ناآگاهی خود به آسانی در دام می‌افتند و هربار با طمع، بیشتر در منجلاب فرو می‌روند.
تزریق هیجان کاذب
فریمانی می‌افزاید: در مقابل بد نیست اشاره به این موضوع نیز داشته باشیم که خیلی‌ها اصلا به هدف کسب درآمد به سراغ قمار نمی‌روند. درواقع آنها به دنبال تزریق هیجان به خود هستند. از آنجایی که ما شادی‌های عمومی در جامعه نداریم، به نظر می رسد برخی برای تفریح و تجربه‌ای متفاوت و به دنبال کسب لذت های آنی و هیجان ناشی از این کار، به شرط بندی رو می‌آورند. چراکه این هیجان کاذب بخشی از خلا روحی آنها را پر می‌کند. تفریح و تجربه ای متفاوت نقطه عطف جذب این افراد است.
فریمانی: خیلی‌ها اصلا به هدف کسب درآمد به سراغ قمار نمی‌روند. درواقع آنها به دنبال تزریق هیجان به خود هستند. از آنجایی که ما شادی‌های عمومی در جامعه نداریم، به نظر می رسد برخی برای تفریح و تجربه‌ای متفاوت و به دنبال کسب لذت های آنی و هیجان ناشی از این کار، به شرط بندی رو می‌آورند
این روان شناس در پایان بندی صحبتهای خود با اشاره به دلایل گسترش پدیده قمار تاکید می‌کند: رسیدن به موقعیت و رفاه اجتماعی به شیوه میانبر و به وسیله تبلیغات فراگیر در بستر ناامن اینترنت، نبود فضای مناسب برای گذران اوقات فراغت و همچنین فراهم نبودن امکان برون‌ریزی هیجانات برای جامعه جوان کشور از دیگر دلایل گسترش این پدیده در بین جوانان است. هرچند ضعف کنترل خانواده و نهادهای ذیربط بر شکل‌گیری این گروه‌ها بر کسی پوشیده نیست و خانواده به عنوان اولین نهاد متولی باید نظارت کافی بر فرزندان داشته باشد.
پیامدهایی جبران ناپذیر
یک جامعه شناس فرهنگی نیز میگوید: امروز به وضوح شاهد جریان مخرب قمار که در اثر بی‌توجهی و غفلت به وجود آمده است، هستیم و قطعا آثار زیان باری در آینده برای ما جامعه خواهد داشت، چراکه نتایج تحقیقات گسترده در مورد قمار بیانگر این است که قمار و سبک زندگی حاصل از آن، برای فرد قمارباز و خانواده وی پیامدهای اجتماعی ناگواری در پی دارد که از آن جمله حتی می‌توان در کنار پیامدهای مشخصی چون اعتیاد و بی علاقگی به کار و همچنین طمع سیر نشدنی، به از هم گسیختگی روابط خانودگی و بخصوص جدایی والدین و یا حتی اعتیاد فرزندان نیز اشاره کرد.
عیوضی ادامه می‌دهد: موضوع شرط بندی‌های اینترنتی در کنار فعالیتهای قمار بازی و تسری آن به محیط سهل‌الوصول‌تر و گستردهتر فضای مجازی مطلبی است که باید به درستی آسیب شناسی شود. چرا که کنترل فضای کجازی به مراتب سخت‌تر از کنترل فضای فیزیکی است.
وی می‌افزاید: پیش بینی همراه با قرعه کشی و یا شرط بندی و جوایزی که پول آن از سایر شرکت کنندگان پرداخت می شود، مصداق بارز قمار و از نظر علمای دینی باطل و حرام است. هرچند بسیاری از کسانی که در این سایتها شرکت می‌کنند، این کار را قمار و حرام نمی‌دانند و گردانندگان این سایتها نیز طوری القا می‌کنند که این قمار نیست و وجهه شرعی و قانونی دارد.
پیشگیری بهتر از درمان است
عیوضی با اشره به اینکه «با ادامه دار شدن فعالیت سایت‌های قمار، قانون گریزی و دورزدن قانون در فضای مجازی به یک امر عادی تبدیل می‌شود» مطرح می‌کند: در واقع گسترش این سایتها از نبود نظارت قوی بر فضای مجازی حکایت می‌کند و در این خصوص متولیان امنیت فضای مجازی نباید دامنه فعالیت و عمل خود را به بعد از وقوع جرم محدود کنند. چراکه پیشگیری بهنر از درمان است!
وی تاکید می‌کند: گاه شدت وسوسه برای برخی افراد به حدی است که وابستگی بیمارگونه و حتی اعتیاد به این کار پیدا می‌کنند و طمع برد، آنها را تا مرز از دست دادن تمام زندگی می کشاند؛ بدون آنکه به عواقب روحی و روانی که برای خود و خانواده خود به وجود می آورند، فکر کنند. آنها به طمع طی کردن ره صد ساله در یک شب، تمام زندگی خود را به روی شرط‌بندی می‌بازند. این‌ها قربانیان هیجانات کاذب هستند و نداشتن شادی باعث می‌شود تا تن به این هیجانات کاذب بدهند.
این جامعه شناس در پایان بندی صحبتهای خود تصریح می‌کند: از پیامدهای آسیب شناختی شرط بندی‌های اینترنتی می‌توان به کاهش عقلانیت در جوانان، تضعیف فضیلت کار و تلاش، سوق دادن افراد به سمت دلالی و کسب درآمد به روشهای غیر معقول و همچنین ترویج قانون‌گریزی اشاره کرد. هرچند تمام این پیامدها در درجه بعد از به خطر انداختن سلامت زندگی و آینده فرد و همچنین به خطر انداختن سلامت روانی افراد و از هم پاشیده شدن روابط خانوادگی قرار می‌گیرد.